Fort bij Abcoude

Fort bij Abcoude is het oudste fort in de Stelling van Amsterdam. Deze verdedigingslinie met 46 forten en andere militaire bouwwerken beschermde de hoofdstad van 1880 tot 1920 tegen aanvallen van buitenaf. Al snel na de bouw in 1885 blijkt Fort bij Abcoude helaas achterhaald. De materialen, bakstenen en ongewapend brikkenbeton, zijn niet bestand tegen de net uitgevonden explosieve brisantgranaat.

Meer lezen over de Stelling van Amsterdam

Dikke muren

Na de militaire toegangsbrug over de fortgracht kom je bij de kazerne. De kazerne is twee verdiepingen hoog en telt 22 lokalen met slaapvertrekken. Elke ruimte beneden heeft een eigen deur naar buiten en voor alle ramen zitten houten luiken. Het gebouw staat op 1657 houten palen stevig in de slappe veenbodem. De buitenmuren zijn wel 1,8 meter dik. Op het dak van de kazerne ligt een laag grond van 3 meter. De kruitmagazijnen hebben wegens de ontvlambare inhoud een extra dikke gronddekking van 6 meter.

Goed beschermd

Verspreid over het terrein liggen betonnen remises en schuilplaatsen. In de remises werd geschut en munitie opgeslagen, goed beschermd tijdens artilleriebeschietingen. Ze bevatten ook wachtruimten voor de soldaten en officieren die wachtdienst hadden. De remises zijn sober ingericht, met buitenplees in de buitenmuur.

De kanonnen werden bij gebruik op open geschutsemplacementen achter aarden wallen opgesteld.

Ontploffingsgevaar

In de kruitmagazijnen in de kazerne lag buskruit en munitie opgeslagen. Lege projectielen werden in de vulplaats met buskruit gevuld. Om de kruitkamers loopt een smalle gang met nissen voor lampen. Olielampen waren in de kruitkamers wegens het hoge ontploffingsgevaar taboe en stonden daarom achter dik glas.

Natuur op het fort

De rijke begroeiing met bomen en struiken maakt het fort een rustplaats voor vogels en watervogels. In de remises vinden vleermuizen een overwinteringsplek. In de gracht zwemmen zoetwatervissen als karper en voorn. IJsvogels duiken het water in om kleine visjes te vangen.

Meidoornhagen

De meidoornhagen langs de gracht en de monumentale witte paardenkastanjes achter de kazerne zijn restanten van de oorspronkelijke militaire beplanting. Ze dienden als camouflage van het fort en de vuurmonden, voor het vasthouden van de grachtoevers en als gebruikshout. Tijdens mobilisatie was veel hout nodig, als timmerhout, als brandhout in de keuken en als materiaal om hindernissen mee op te werpen.

Bezoek het fort

• Fort bij Abcoude is regelmatig geopend voor publiek, ook tijdens Open Monumentendagen en Fortendag. Bekijk de activiteitenkalender
• Volg de wandelroute over het Liniepad (10 km). Download de routebeschrijving

• Bouwjaar: 1885
• Architect: Bureau van de Genie, ministerie van Oorlog
• Status: Rijksmonument en UNESCO Werelderfgoed