Eitjes zoeken op het Dwingelderveld
Mierenblauwtjes worden ze ook wel genoemd; vlinders die opgroeien in een mierennest en afhankelijk zijn van een waardplant. Dwingelderveld is één van de laatste vliegplaatsen van het Gentiaanblauwtje in Nederland. Wat doet Natuurmonumenten om deze soort op de heide te behouden?
Een zoektocht in de heide
In de ochtendmist staat een groepje mensen vlakbij de Davidsplassen op een rijtje in de heide. Ze komen langzaam vooruit en turen ingespannen naar beneden. De heide waar ze lopen is korter dan de omliggende vegetatie. Het is een paar jaar geleden geplagd. “Dit is echt het mooiste stukje dat ik heb geïnventariseerd” zegt één van de vrijwilligers. “We hebben naast de klokjesgentiaan ook al kleine zonnedauw, beenbreek en wolfsklauw gezien”. Ze draagt een klembord en laat haar aantekeningen zien. Het zijn aantallen vlindereitjes die net geteld zijn op de klokjesgentianen die hier groeien.
Gentiaanblauwtje
In juli en augustus tellen vrijwilligers en boswachters op het Dwingelderveld eitjes van het gentiaanblauwtje. Deze vind je alleen op de klokjesgentiaan. Dit natuurgebied is één van de laatste bolwerken van dit zeldzame blauwe vlindertje. Door het verdwijnen van heidevelden op zandgronden heeft het gentiaanblauwtje het de afgelopen honderd jaar zwaar te verduren.
Vieze broeken na het zoeken van eitjes gentiaanblauwtje
Bizarre levenscyclus
De rupsen, uit kleine witte eitjes, worden vegetarisch geboren en eten de bloemknopjes van de klokjesgentiaan. Daarna laten de rupsen zich op de grond vallen en scheiden ze een zoete substantie uit via een speciale klier. Dit lokt mieren uit de buurt, die de kleine rups op hun beurt meenemen naar hun nest. Daar gaat de rups door met het uitdelen van zoetigheid aan de mieren. Ondertussen verandert de rups zijn dieet en eet zich rond aan miereneitjes en -larven. Deze samenwerking (of koekoeksstrategie) duurt voort tot het volgend jaar waarna de rups zich verpopt en daarna zo ongemerkt mogelijk het mierennest verlaat. Buitengekomen klimt de vlinder op een stengel en pompt de vleugels op. De vlinder vliegt van half juli tot half augustus en is als volwassene honkvast. Ze vliegen niet ver weg. De vlinder eet nectar van dopheide, dus dat moet ook in de buurt zijn.
Werk aan de winkel…
Natuurmonumenten zet zich in om ál de levensvoorwaarden van het gentiaanblauwtje op het Dwingelderveld in stand te houden. Dit betekent regelmatig plaggen met machines en vrijwilligers om kale zandgrond geschikt te maken voor de klokjesgentiaan. De heide wordt begraasd door schapen en koeien voor gezonde dopheide. De waterstand is hoog want dopheide houdt van een natte voeten. Al mag het ook niet overal te nat zijn, want daar hebben de mieren last van en verdwijnen ze. De eitjes op de klokjesgentianen vertellen of er nieuwe vlinders zijn geboren. Dit jaar vonden we ze gelukkig weer, een reden tot blijdschap, al was het minder dan het vorig jaar. Er is nog veel te doen want het gentiaanblauwtje staat, ondanks alle inzet, nog steeds onder druk.
