Wandelroute Schaapskooi Veluwezoom, bij Rheden

De kleindochter van de heer Wurfbain (Catharina) was een ondernemende, flamboyante vrouw. Ze hield van jagen in het bos en reed motor op een Harley Davidson die ze kreeg toen ze 18 jaar oud was. Zij liet het landhuis in 1939 afbreken. Het was te kostbaar in onderhoud. Zelf bewoonde deze juffrouw Wurfbain het iets verderop gelegen houten huisje. Een traditionele Noorse ‘stabur’. Aan de linkerkant van het pad zie je het koetshuis uit 1861. Gebouwd naar voorbeeld van de Engelse Tudorgotiek. Let ook op de karakteristieke paardenhoofden aan de gevel. Naast het koetshuis staat het pauwenhuis dat in originele staat is herbouwd. Door omstandigheden is het op dit moment niet 'bewoond'.

Rondom groeien vele exotische bomen en fraaie rododendrons. Je vindt er bijvoorbeeld een kornoelje (Cornus kausa) die in juni uitbundig bloeit. Opvallend zijn de hoge adelaarsvarens op de bodem. Deze verkiezen mineraalrijke maar humusarme bodems. De grond van het voetpad is okergeel. Dit komt door de aanwezige lössbodem.Links van het pad ligt het klim- en klauterpad gemaakt van boomstammen. Leuk en spannend bosparcours voor kinderen. Waar je als evenwichtskunstenaar kunt balanceren op hangbruggen, klimmen op stammetjes, en van het ene op het andere toestel verder kunt klauteren.

De rietgedekte schaapskooi biedt onderdak aan een kudde Veluwse heideschapen. Schaapskooien als deze waren eigenlijk primitieve mestfabriekjes. Vóór de uitvinding van kunstmest waren schapen onontbeerlijk voor de boeren. De dieren graasden overdag op de heide en sliepen ’s nachts in de schaapskooi. De schapen stonden er op een dikke laag heideplaggen. Deze zogenaamde ‘potstal’ werd in het voorjaar leeggeschept en het mengsel van mest en plaggen uitgestrooid op de akkers.Hoewel schapenmest tegenwoordig niet meer noodzakelijk is, gebruikt Natuurmonumenten de kudde nog altijd bij het beheer van de hei. Zonder de grazende schapen - en ook de IJslandse paarden - zou de hei snel dichtgroeien met gras en bomen. Neem gerust een kijkje bij de kooi. Het grootste deel van het jaar graast de kudde overdag op de hei. Maar op woensdag en zondag zijn de schapen vaak ‘thuis’.

Iets verderop liggen in een idyllisch groen dalletje twee langgerekte vijvers: de Heienbeek. Het zijn natuurlijke vijvers. Ze worden gevoed door een spreng aan de uiterste westzijde. Tot in de twintigste eeuw een drink- en wasplaats voor de schapen. Voor een knip- en scheerbeurt van de schapen leidde de herder ze de vijver in om ze te wassen.Waar de vijver breder wordt, vervolg je de wandeling via de trap omhoog, het hekje door. De wandeling gaat verder over een verharde klinkerweg. Langs deze weg vind je een aantal bijzondere kunstwerken: in 2014 veranderde Arjan Besemer stronken van beuken in ware kunstwerken. Je loopt hier door en langs statige beukenlanen van het ‘sterrenbos’. Dit jachtbos met diagonale paden - in de vorm van een ster - was onderdeel van het oudere landgoed uit 1700. Het is het enige overgebleven stijlkenmerk uit die tijd. De grote siervaas die vroeger precies het centrum markeerde, staat nu bij het graf van juffrouw Wurfbain (vlakbij het Noorse huisje).

Even verderop aan de rechterkant de geel gepleisterd rentmeesterwoning. Een stenen uil siert het klokkentorentje. Ook in de nissen bij het portaal wonen twee stenen uilen. Het hoeft daarom niet te verbazen dat deze woning de ‘Uylenburg’ wordt genoemd. De bel van het torentje werd vroeger geluid om het begin en einde van de werktijd van het personeel aan te geven.De muur rechts langs de klinkerweg is de vroegere tuinmuur van het landgoed. Hier achter lagen de grote moestuin en boomgaard die groenten en het fruit leverden voor de bewoners van het landgoed Heuven. Vers van het land.

Je bent bijna aan het einde van de wandeling gekomen. Als je nog wat wilt drinken in de brasserie of een kijkje wilt nemen in het bezoekerscentrum, loop je rechtdoor. We hopen dat je hebt genoten van de wandeling. Voor meer leuke routes, zie elders op deze site, of download onze route-app (natuurmonumenten.nl/routeapp).