Roggenplaat in Oosterschelde gered
De grootste en meest voedselrijke zandplaat van Nationaal Park Oosterschelde, de Roggenplaat, is voor tenminste 25 jaar gered. Gisteren werd door Boskalis het laatste zand opgespoten. In totaal is afgelopen maanden ruim 1,3 miljoen kuub aangebracht. Daarmee blijft de Roggenplaat een rijk gedekte tafel voor vogels als de scholekster, wulp en rosse grutto en kunnen zeehonden er uitrusten en hun jongen zogen.
"De zandplaten in de Oosterschelde vormen een belangrijke plek voor vogels om voedsel te zoeken en rustplek voor zeehonden", vertel boswachter Paul Begijn van Natuurmonumenten. "Als er niets wordt gedaan, verdwijnen de zandplaten onder water. Daarmee dreigt een ecologische ramp voor kustvogels, die de zandplaten en slikken gebruiken om op te vetten tijdens hun lange reis tussen West-Afrika en het hoge noorden. "De oorzaak is zandhonger. Door de Oosterscheldekering is de stroming minder sterk waardoor er geen natuurlijke opbouw meer is van zandplaten. Met name tijdens stormen verdwijnt er zand in de naastgelegen geulen. Daardoor worden de voor natuur zo belangrijke zandplaten steeds lager en kleiner. Begijn: "Met de ophoging van de Roggenplaat is de meest voedselrijke zandplaat van de Oosterschelde gered en blijft daarmee een belangrijk 'wegrestaurant' op de Oost-Atlantische trekroute voor vogels."
Uitdagende klus
Het ophogen van de Roggenplaat was een uitdagende klus voor uitvoerder Boskalis doordat er voortdurend rekening gehouden moest worden met getij, stroming en de wind. Sinds half oktober is er 24 uur per dag gewerkt op de Roggenplaat, waarbij in totaal zeven verschillende plekken zijn gesuppleerd. Daarbij is zorgvuldig te werk gegaan en onder meer rekening gehouden met de omliggende mosselpercelen, de rustplekken van de zeehonden, oesterriffen en erosiegevoelige geulen. Om te voorkomen dat zand werd meegevoerd is gewerkt op het getij. Afhankelijk van het getij is op de westelijke of oostelijke zijde van de plaat zand gestort. Dat heeft te maken met de richting van de stroming. Meetboeien hebben voortdurend de troebelheid van het water rond de zandplaat gemeten zodat direct kon worden ingegrepen als zand dreigde uit te spoelen.
Doordat zware stormen uitbleven is alles volgens planning verlopen.
Herstel bodemleven
De Roggenplaat heeft een zeer rijk bodemleven met kreeftjes, nonnetjes, wormen, schelp- en schaaldieren. Er is een uitgebreid programma voor monitoring op dit bodemleven, mossels, vogels en zeehonden tijdens en na de uitvoering van de zandsuppletie. Vooral minder rijke delen van de zandplaat zijn opgehoogd. Om het herstel van het bodemleven op de Roggenplaat in de Oosterschelde te stimuleren, zijn er proefvakken opgehoogd met een laagje bestaand voedselrijk zand van de Roggenplaat. Op een aantal locaties is in totaal 16,4 ton kokkels uitgestort. De methode om kokkels in te brengen bleek succesvol. Zo’n 95 tot 98% van de kokkels groef zich vrijwel gelijk in. Belangrijk voor vogels die tijdens de zandsuppletie hun buikjes rond moesten eten en een goede les voor mogelijke toekomstige zandsuppleties.
Behoud landschap
Door de ophoging blijft de Roggenplaat en het typische Oosterscheldelandschap met droogvallende platen de komende 25 jaar behouden waar het getij twee keer per dag het landschap vormt. Daarmee wordt voorkomen dat de Oosterschelde veranderd in een 'badkuip'. Ook de veiligheid wordt gediend: de dijken aan de zuidkant van Schouwen-Duiveland krijgen te maken met verminderde golfaanval. Hierdoor is onderhoud pas later noodzakelijk.
Rijkswaterstaat en Natuurmonumenten zetten zich al langere tijd in voor de ophoging van de zandplaten die cruciaal zijn voor de natuur. Met de ophoging van de Roggenplaat is een eerste belangrijke stap gezet voor herstel van getijdeplaten in de Oosterschelde.
De zandsuppletie is onderdeel van het project Smartsediment in het kader van het Europese subsidieprogramma Interreg V Vlaanderen-Nederland.
