GrasGoed Slotconferentie

Waar in Nederland de meeste bijeenkomsten al werden geschrapt, kon in België deze conferentie nog doorgaan. Pas daags na de slotconferentie kondigde de Belgische overheid strenge maatregelen aan om de verdere verspreiding van het coronavirus in te dijken. De slotconferentie van Interreg Grasgoed kon dus slechts nipt doorgaan. Natuurmonumenten hoopte als partner ruime vertegenwoordigd te zijn, maar helaas gooide corona roet in het eten. De dag ging wel door! Met hygiënische voorschriften, extra ontsmettingspompjes en meer ruimte in het auditorium en andere zalen.

Wie de slotconferentie niet kon bijwonen, kon het plenaire gedeelte toch nog live meevolgen. Op YouTube kun je het voormiddaggedeelte en namiddaggedeelte terugkijken.

 

Innovatieve markt en sprekers

Al bij al werd het toch een mooi slot voor GrasGoed in het Lamot Congrescentrum in Mechelen (Vlaanderen). Daar konden de gasten al meteen rondstruinen op de innovatieve markt, waar de GrasGoed-partners en enkele andere biobased organisaties zich presenteerden. 

Om 10 uur nodigde dagvoorzitter Steven Vromman, bekend als Low Impact Man, de gasten uit in het auditorium, waar de eerste sprekers hen opwachtten. Noah Janssen, directeur bij Natuurpunt, trapte de conferentie af met een pleidooi over het belang van samenwerken. Daarna sprak Marc van den Tweel (directeur Natuurmonumenten) over zijn ervaringen met GrasGoed: de uitdagingen van graslandbeheer, het belang van productontwikkeling, en de noodzaak van overheidsmaatregelen. Nadien blikte Bert Delanoeije, projectmanager van GrasGoed voor Natuurpunt, terug op de start en het verloop van het project, op het enthousiasme van de partners om samen aan de slag te gaan, maar ook op de uitdagingen die daar af en toe bij kwamen kijken. In de slotfilm van zo’n tiental minuten konden de gasten in primeur het hele GrasGoed-verhaal herbeleven. De film biedt inzicht in het hoe en waarom van GrasGoed, in de hele keten van gras tot product en de toekomst ervan. Later volgt nog een link naar de film. Net voor de lunch hield Europees topeconoom Janez Potočnik een boeiend en inspirerend betoog over het belang van circulaire economie in klimaat- en biodiversiteitsvraagstukken, en gaf hij inkijk in de verschillende (Europese) instrumenten die daarbij kunnen helpen.

Workshops

De gasten konden na de lunch kiezen uit vier sessies.

Wie koos voor de buitenworkshop, ging mee op stap naar het natuurgebied Mechels Broek, in beheer door Natuurpunt. Na een korte inleiding over het gebied door Bert Delanoeije, gaf Christof Van Ackere, Consulent Beheeruitvoering Regio Zwarte Beek en medewerker GrasGoed, uitleg over het belang van beheer van natte graslanden en hoe dit technisch mogelijk te maken als uitgangspunten voor GrasGoed, over het proces van marktbevraging, expertenmeetings, aanpassingen aan machines tot levering en opleiding. De machines werden gedemonstreerd en er werd pitrus gemaaid en afgevoerd. De belangrijkste vragen van de deelnemers waren:

• V: Is het niet goedkoper om met conventionele landbouwtrekkers te maaien?
• A: Op veenbodems die permanent nat zijn en weinig draagvermogen hebben, zijn landbouwtrekkers gewoonweg niet bruikbaar. Rupsen bieden een extreem lage bodemdruk en kunnen wel op deze veenbodems rijden. Nadeel is de hogere kost per hectare.
• V: Is het niet beter om in twee werkgangen te werken om de fauna te beschermen?
• A: Ecologisch maaibeheer is het basisprincipe, waar mogelijk werken in twee gangen. Dat is ook een van de redenen waarom we het maaien hebben gesplitst van het oprapen.

Nadien werd de tussentransportmachine van Vandervelden gedemonstreerd. Beide demonstraties waren gekoppeld. De machine van Natuurpunt loste het maaisel en de transportmachine demonstreerde het inladen en persen in de container. Raymond Aarts verzorgde hierbij een woordje uitleg. Tot slot gaf Roy Raedts van Grassa! informatie bij de mobiele grasraffinagemachine; over de ontwikkeling ervan, de werking, mogelijkheden en de uitdagingen.

In de workshop ‘Natuur en circulaire economie: brainstormsessie over projecten in de toekomst’, gegeven door Willy Verbeke (Natuurinvest) en Wim van Hooff (Project- en adviesbureau Wim van Hooff), werd gesproken over verschillende thema’s: marktvraag aanjagen in combinatie met innovatieve aanbestedingsprocedures, nieuwe GrasGoed-producten (vanuit de marktvraag-benadering), van GrasGoed-producten naar diensten, en het uit de grond halen van fosfaat. De belangrijkste resultaten die uit de workshop naar voren kwamen, zijn: maatschappelijke relevantie producten meer/beter voor het voetlicht brengen; verbreding gebruik grondstoffen (andere grassen) om voldoende aanbod te hebben; producten aantrekkelijk maken voor breed publiek; risico’s delen bij productontwikkeling en stimulansen vanuit overheid; complete diensten aanbieden: zaaien, oogsten, opslag, transport, verwerking en afzet (“licht” verkopen in plaats van lampen); ontwikkelen/experimenteren met technieken om fosfaat uit systeem te halen; en publiek-private samenwerkingsverbanden opzetten om marktontwikkeling mogelijk te maken.

Tijdens de workshop over Life Cycle Analysis (LCA), gegeven door Femke Brouwer van Avans Hogeschool, hebben bezoekers kennis gemaakt met dit instrument en zijn we ingegaan op wat wel en niet kan met deze methode om milieu-impacts te quantificeren. Reden hiervoor is dat er steeds vaker een duurzaamheidsanalyse in de vorm van een LCA wordt gevraagd en dat resultaten van LCA’s steeds vaker opduiken in bijvoorbeeld de marketing voor producten. Na een introductie op de methode van LCA en een toelichting van de gevoeligheden, hebben bezoekers nagedacht en gebrainstormd over de toepassing van deze methode binnen hun eigen organisatie. Hieruit kwam bijvoorbeeld naar voren dat LCA meegenomen kan worden in aanbestedingen of dat Interreg het zou kunnen gebruiken in de keuze om innovaties wel of niet te subsidiëren.

De workshop ‘Gras als bron van eiwit’ werd gegeven door Wim van Doorn en Bram Koopmans van Grassa!. Ze bestond uit twee delen. Als eerste werd er een presentatie gegeven over de waarde van grasraffinage. Via hogere landbouw-efficiëntie werd uitgelegd hoe er meer eiwit lokaal geproduceerd kan worden terwijl de ammoniakuitstoot in de landbouw omlaag gaat. Het tweede deel bestond uit een practicum. Hierin werd de basis van bioraffinage nagebootst op labschaal. Deelnemers werden in groepjes verdeeld en moesten aan de slag met slowjuicers, potjes, pannetjes en filters. Uit spinazie en boerenkool werd een groene ‘mozzarella’ gemaakt, rijk aan plantaardig eiwit.

Paneldiscussie

Na de workshops en pauze volgde het laatste grote deel van de slotconferentie: een paneldiscussie over drie stellingen:

1 – Wanneer natuurorganisaties iets ‘verdienen’ aan hun gras, wordt deze ‘winst’ geïnvesteerd in meer en betere natuur. Dit kunnen we gebruiken als marketingstrategie voor de producten en verantwoordt dat deze duurzame producten soms duurder zijn.

2 – Eens de subsidiestroom wegvalt, zullen projecten als GrasGoed, ondanks alle goede bedoelingen, stilvallen.

3 – Materiaal verkregen bij natuurbeheer dient regionaal verwerkt te worden en hiervoor moeten de nodige investeringen gedaan worden, zelfs tegen de logica van de globale wereldeconomie in.

Moderator Steven Vromman besprak de stellingen een voor een met de vier panelleden: Johan Debeule (in de plaats van Nathalie De Vriendt), Pro Natura; Leon Joore, Natuurvezel Applicatie Centrum; Noah Janssen, Natuurpunt; en Jan De Haes, Gedeputeerde provincie Antwerpen. Peter van Dijk van Waterschap Aa en Maas moest helaas afzeggen voor het evenement.

Met behulp van Mentimeter, een online tool, kon het publiek meestemmen over de stellingen. De resultaten ervan vind je onderaan terug.

Tom Embo, directeur van Natuurinvest mocht de slotconferentie afsluiten. Hij kon alleen maar met veel trots terugblikken op het parcours van GrasGoed en hoopt vurig dat de bestaande samenwerkingen en filosofie van het project worden verdergezet. Daarvoor zijn ook de nodige instrumenten en politieke beslissingen nodig, maar GrasGoed bewees alvast dat het kan.

Nadien werden de gasten een laatste keer uitgenodigd in de centrale markt, waar de slotconferentie werd doorgespoeld met een glaasje en een hapje.

—

Foto’s en presentaties

Bekijk hier de foto’s van de slotconferentie, gemaakt door Wim Dirckx (tenzij anders vermeld).