Ga direct naar inhoud
Nieuws

Natuur als recept

20 juni 2022 | Wilco Meijers

Minder stress, een lagere bloeddruk, een sterker immuunsysteem en een betere nachtrust, er komen steeds meer aanwijzingen dat de natuur voor ons echt gezond is. Huisarts Iris de Vries vertelt al wandelend hoe de natuur ons welzijn op talrijke vlakken positief beïnvloedt.

Iris de Vries

We lopen langs de golvende heide van Landgoed De Sprengenberg in Salland, waar het glinsterende zonnelicht en de vele vogelgeluiden vanzelf voor een opgetogen stemming zorgen. Iris geniet volop van het moment. “Geleerd van mijn kinderen”, vertelt ze met een lach. “Kinderen zijn van nature één met de natuur. Ze leven echt in het moment. Volwassenen zijn dat in de moderne samenleving vaak een beetje kwijtgeraakt. Ik ook hoor, op drukke dagen. Maar als ik mijn kinderen in het bos zie spelen, voel ik net als zij het moment, op de plek waar je dan bent.”

Fytonciden

Maar los dat Iris het fijn vindt in de natuur, weet ze dat de natuur ook goed is voor onze gezondheid. Ze verdiepte zich in leefstijlgeneeskunde en ontdekte hier steeds meer wetenschappelijk bewijs voor. “Adem maar eens diep de boslucht in”, zegt ze terwijl ze goede voorbeeld geeft. Het is geen oproep om even zweverig tot jezelf te komen, maar een illustratie van wetenschappelijk inzicht.

“Bomen, struiken en planten geven fytonciden af. Dat zijn chemische verbindingen die bomen beschermen tegen schimmels en insecten. Ze zweven door de lucht en wij ademen die in. Ze stimuleren de activatie van ‘natural killer cellen’. Dat zijn belangrijke afweercellen die vooral in de beginfase heel belangrijk zijn om bijvoorbeeld kankercellen te bestrijden of op te treden tegen virussen en infecties."

Iris de Vries

Huisarts en leefstijlarts Iris de Vries

Andere prikkels

"Ook is aangetoond is dat geluiden in de natuur je tot rust brengen. Ons zenuwstelsel is van oudsher afgesteld op geluiden die we als mens al duizenden jaren kennen. Ze geven heel andere prikkels dan geluid van verkeer, de stad of onze telefoon. En mensen die regelmatig in de natuur zijn, voelen zich gezonder en hebben minder chronische aandoeningen. Zo nodigt de natuur automatisch uit tot bewegen. Dat heeft aantoonbaar positieve effecten op de gezondheid, bijvoorbeeld op je bloeddruk en gewicht.

Bewegen in de natuur heeft daarnaast nog extra positieve effecten. Het bevordert je mentale gezondheid en zorgt vaak ook voor meer verbinding. Mensen zoeken elkaar in de natuur meer op en voelen ook meer verbinding met een natuurlijke omgeving.”

Beter slapen, minder stress

Buiten zijn bevordert ook de nachtrust, zo ervaart vrijwel iedereen die overdag gewandeld heeft. “Hoe meer daglicht je buiten opdoet, hoe meer melatonine je aanmaakt”, legt Iris uit. “Dat hormoon zorgt ervoor dat je makkelijker in slaap valt. Ook hoe lang je in de natuur bent speelt daarbij een rol. En vaak ben je in de natuur langer buiten dan in een volgebouwde omgeving.”

Net als nu eigenlijk op de Sprengenberg. Even vergeet Iris de tijd, kijkt ze kalm over de hei en luistert ze naar een zoemende bij. Hier, uit de dagelijkse drukte, ervaart ze minder stress. “Dat geldt voor de meeste mensen. En stress is een hele belangrijke risicofactor en oorzaak van veel fysieke en mentale problemen. De natuur helpt mij ook om stress te verminderen. In mijn werk moet ik soms lastige zaken managen en oplossingen bedenken. Dan ga ik even de natuur in. Ik merk dan dat er meer ruimte in mijn hoofd ontstaat om het probleem of uitdaging van verschillende kanten te belichten. Na zo’n wandeling weet ik vaak welke stap ik moet nemen.”

Minder pillen, meer natuur

De gezondheidswaarden van de natuur past Iris ook toe in haar praktijk. “Je kijkt als huisarts natuurlijk eerst of iemand een medische behandeling nodig heeft. Maar als die niet noodzakelijk is en er met aanpassing van leefstijl veel winst te behalen is, schrijf ik ook natuur voor. Ik gebruik daarvoor speciaal ontwikkelde receptbriefjes die ik mijn patiënten meegeef. Natuur is bijvoorbeeld effectief om mensen meer in beweging te krijgen. En het is goedkoop. Voor mensen die het niet breed hebben, is dat en hele goede optie. Ik merk dat mensen daar best voor open staan, al moeten ze soms even een drempel over. Tien minuten wandelen tussen het groen betekent al winst.”

wandelen

Natuur brengt je in beweging.

"Natuurlijk is groen in de eigen leefomgeving dan wel essentieel. Nu nodigt de leefomgeving nog te vaak uit tot een ongezonde leefstijl. Natuur meer terugbrengen in de stad, zeker ook in achterstandswijken, levert denk ik grote gezondheidswinst op.”

Natuur kan daarnaast medicatie verlichten of zelfs voorkomen, denkt Iris. “Vaak wordt al snel medicatie voorgeschreven terwijl er onvoldoende naar alternatieven is gekeken. Als natuur een veilig alternatief kan zijn voor pillen, is het beter om dat eerst te proberen. Natuur kan ook helpen om medicatie te beperken of geleidelijk af te bouwen. Stapsgewijs, in overleg met de patiënt.”

Verbinding

En zo speelt de natuur een steeds prominentere rol in het leven van Iris. Verbinding is daarbij het sleutelwoord. “Dat klinkt misschien een beetje zweverig, ook voor mensen in mijn vakgebied, maar dat is het denk ik niet. Klimaat, duurzaamheid, economie, natuur en gezondheid hangen allemaal met elkaar samen. Dat zagen we ook bij corona. Het ziek zijn door corona had grote economische en maatschappelijke gevolgen. Door meer integraal, vanuit een ecosysteemgedachte naar problemen te kijken, kom je denk ik tot betere oplossingen. Kijk naar de natuur. Ook in de natuur hangt alles met elkaar samen. De natuur kan ons leren om daar nog bewuster van te zijn. Vanuit die gedachte help ik graag mee om Nederland gezonder te maken.”

Iris de Vries vertelde haar verhaal op de Landgoedroute De Sprengenberg, een heuvelachtige rondwandeling van 5,6 km met bos, heide, akkers en rododendrons.

Beluister ook de podcast over natuur en gezondheid met Iris de Vries.

Wie is Iris de Vries?

Iris de Vries (37) is huisarts en leefstijlarts in Zwolle, voorzitter van de Vereniging Arts en Leefstijl en bekleedt diverse bestuursfuncties in de zorg. Ze zet zich al jaren in om de gezondheidswaarden van de natuur en de wetenschappelijke onderbouwing daarvan onder de aandacht te brengen, onder meer via het netwerkplatform Alles is Gezondheid.

Werk je in de zorg en wil je ook vaker natuur als recept inzetten? Bekijk het webinar Natuur op Recept van door Arts en Leefstijl en Alles is Gezondheid.

Wilco Meijers