Welkom in de natuurzone Westerbroek

Wat is het voor gebied?

Westerbroek is een van de laatste laagveenmoerassen in Groningen. Het ligt in het stroomdal van de Hunze en biedt de omgeving de mogelijkheid om even een 'dorpsommetje' te maken door een afwisselend natuurgebied. Er is een mooie wandelroute uitgezet. 

Langs het elzenbroekbos ligt de Hesselinklaan met fraaie oude eiken. Het gebied is een belangrijke schakel in een natte natuurverbinding tussen het Zuidlaardermeergebied en natuurgebieden in midden Groningen.

Waar ligt het?

Het natuurgebied Westerbroek is een parel nabij de stad Groningen. Als je er rondloopt waan je je al snel in het buitenland. Hier ben je in een stuk woeste natuur, waar tegelijkertijd de sporen van de geschiedenis van menselijk gebruik nog duidelijk te zien zijn. De wilde moerasboskern was ooit onderdeel van een landgoed. In de loop der jaren is dit steeds natter geworden, waardoor nu een bijzonder en nat bos is ontstaan met daarin de dikke, oude eiken en beuken. Logischerwijs overleven deze de huidige hoge waterstand niet allemaal, waardoor het bos zich in een aftakelingsfase bevindt. Het moerasbos met oude petgatenstructuur is vrijwel ontoegankelijk voor mensen geworden: een oase van rust met een rijkdom aan flora en fauna. Langs de natte kern loopt de Hesselinkslaan: een ouderwetse laan met prachtige oude eiken. Van de rustige kern naar buiten toe gaat het gebied over naar een meer parkachtig landschap, met ruigte, veenmoeras, bloemrijke graslanden en akkers. 

Wat wil Natuurmonumenten met dit gebied

Westerbroek is onderdeel van de zogenoemde ecologische verbindingszone tussen het Zuidlaardermeergebied en ’t Roegwold en Schildmeer. Nieuwe watergangen in een petgatenstructuur zijn hiervoor aangelegd als onderdeel van deze verbinding. 

Natuurmonumenten heeft samen met anderen gewerkt aan herstel van de natuur en de vernatting van de moerasboskern in Westerbroek. Oude petgaten en de waterhuishouding in het gebied zijn hersteld, houtwallen zijn opnieuw ingeplant. 

Met het optimaliseren van het watersysteem verwacht Natuurmonumenten het natte moerasbos robuuster en bestand te maken tegen de steeds vaker voorkomende extreem droge zomers.  

Weergave van het bezoek door LC gebiedsambassadeur Pieter.

Vanaf het hotel Westerbroek zijn we het Hesselinkslaantje van het natuurgebied ingelopen. Dit na een kijkje bij de faunapassage onder de Winschoterweg, onderdeel van de ecologische verbindingsgzone tussen Zuidlaren en het Roegwold. Een gebied dat enorm in ontwikkeling is als onderdeel van de natuurontwikkeling tussen het Leekstermeer, de Onlanden, Lappenvoort, Westerbroeksemadepolder en het Roegwold. De faunapassage biedt ruimte aan o.a. de otter, ook al in het gebied gesignaleerd, om van het ene gebied naar het andere te komen. De passage ligt onder de Winschoterweg door en vormt de route van zuid naar noordoost. De passage is zo ingericht dat de otter gemakkelijk de oversteek kan maken, maar voor de bever is dit niet mogelijk. Al wandelend door het gebied zag Reiner als kenner van het terrein dat op verschillende plaatsen de aanwezige dijk lekkages vertoonde waardoor het water vanuit het natuurterrein naar de omliggende sloten kan stromen. Iets om nog eens met het Waterschap naar te kijken constateerde Reiner.

Een prachtig laagveen Moerasgebied

Vervolgens liepen we verder de Hesselinkslaan af richting Westerbroek. Vooral aan de noordzijde van de laan ligt een prachtig laagveen moerasgebied bestaande uit broekbos, moeras met veel water en soms ondoordringbare moerasplassen met petgaten en ruige graslanden. Halverwege de Hesselinkslaan ontwaarden we grote graafmachines ten zuiden en noordoosten van de oprijlaan. Grote sleuven waren inmiddels uitgegraven en over enkele honderden meters lagen grote buizen die in het veld werden aangebracht. Het bleken grote watertransportbuizen te zijn voor de watervoorziening van Groningen. Vanaf het waterstation Onnen wordt een hele nieuwe transportleiding aangebracht via de Westerbroeksemadepolder en de natuurzone Westerbroek naar stad en Noord Groningen. Een grote klus waar Natuurmonumenten ruimte voor geeft. Op dit moment wordt er verder gewerkt aan het grondwerk voor de aanleg van deze transportleiding.

Een prachtige wandeling

Al wandelend langs de oostkant tussen de Borgweg en Oudeweg en de Groningerweg zagen we een aantal aangelegde slenken en grotere plassen . Een pracht natuurgebied voor vele soorten vogels. De wandelpaden bleken gelukkig redelijk te belopen, hetgeen wel eens anders is geweest met heel veel water. Reiner gaf aan dat op verschillende plaatsen water doorlaten zijn aangebracht ter voorkoming van overstroming wandelroutes. Na het gebied doorkruist te hebben kwamen we terug op de Hesselinkslaan. Een prachtige wandeling. 

Weergave van het bezoek door LC gebiedsambassadeur Jos. 

Kijk een dagpauwoog’ wijst boswachter Reiner Hartog. 
Het is 5 februari 2025 en we wandelen in het middagzonnetje onder leiding van de boswachter in de natuurzone Westerbroek. 

Een natuurgebied in ontwikkeling dat onderdeel is van een laagveengordel en een belangrijke functie heeft voor de waterhuishouding. Waar meanderende sloten en plassen het moerasbos met haar rijke vegetatie voeden. Inmiddels heeft ook de otter zijn weg hier gevonden en de talrijke ganzen bevestigen gaggelend het er erg naar hun zin te hebben. 

We lopen over dijkjes en bij tijden door zompig grasland. De stilte, zo dicht bij de stad Groningen, omarmt ons en stimuleert tot volle aandacht voor het gebied, mede door de boeiende informatie waarin Reiner ons, dan even stilstaand, enthousiast meeneemt. 

Wat prachtig om de ontwikkeling en het belang van dit mooie gebied met eigen ogen te zien! 

 

Zijn er bijzonderheden uit het gebied te melden?

Invasieve exoten - Watercrassula -  

Reiner wijst ons op de aanwezigheid van invasieve exoten in het gebied, namelijk watercrassula. Deze is niet goed te verwijderen en de vraag is of het effect heeft. Komt oorspronkelijk uit Australië en Nieuw-Zeeland en is via de waterplantenhandel ook in onze gebieden terechtgekomen. Watercrassula verspreid zich in ons klimaat niet via zaad maar via kleine plantfragmenten. Het kan zich dankzij fragmentatie en snelle groei makkelijk verspreiden en tot dominantie komen. Dat zien we ook hier. Een groot deel van de plas is met watercrassula bedekt. 

Voorkomen is beter dan genezen

We vragen ons af wat Natuurmonumenten hiertegen kan doen en constateren dat het vergroten van het bewustzijn over invasieve exoten van groot belang is om tot een effectieve aanpak te komen. Kennis hebben van en het verhogen van bewustzijn over invasieve exoten en hun impact kan een preventieve werking hebben. Voorkomen is beter dan genezen. Veel invasieve exoten zijn in het milieu terecht gekomen doordat ze door mensen actief in het milieu zijn gebracht, bijvoorbeeld door een aquarium in een sloot te legen.  We besluiten dit op te nemen in deze nieuwsbrief.  

28 soorten libellen

Een positieve bijzonderheid in dit natuurgebied is dat in de zomer in Westerbroek zo’n 28 soorten libellen voorkomen. De bedreigde gevlekte witsnuitlibel is er één van.