Ga direct naar inhoud
Nieuws

Nieuwe uitdaging: de zeegraskwekerij

05 mei 2019 | Sanne van Gemerden

Zeegraszaad is schaars, maar gewild. Zeegrasvelden zijn een onmisbaar onderdeel van een rijke Waddenzee. De experimenten rond zeegrasherstel in de Waddenzee, waar Natuurmonumenten aan deelneemt, halen nu nog zaden van buitenlandse natuurlijke donorlocaties. Duurzamer is om de zeegraszaden zelf te kweken. In Groningen loopt een proef met een mini-zeegraskwekerij. De eerste zaden ontkiemen.
Door: Addo van der Eijk

zeegras plukken Sylt

In een plantenkas bij de Groningse universiteit stroomt zout water door 36 witte bakken. “Kijk, hier ontkiemt de eerste”, vertelt Chris Tiesinga, terwijl hij een minuscuul kiemplantje aanwijst. Als masterstudent mariene biologie aan de Rijksuniversiteit Groningen ontfermt hij zich over het kersverse zeegras. Dagelijks is hij in de kas te vinden. Om metingen te doen, zoals het zoutgehalte en de temperatuur, en om de planten te bestuderen. Zijn opdracht: het creëren van perfecte condities voor zeegras. Dat valt niet mee, zo bleek eerder. “Dit is onze tweede poging. Zeegras is een kritisch plantje. De condities komen nauw. In maart ontkiemden hier voor het eerst zaden. De plantjes kwamen op, maar stierven af. De oorzaak: een koperen bocht in de waterleiding. Het verhoogde kopergehalte vergiftigde het zeegras.” De Groningse zeegraskwekerij is onderdeel van het project ‘Sleutelen aan zeegrasherstel’, een initiatief van Natuurmonumenten, Rijksuniversiteit Groningen, the Fieldwork Company, Waterproof BV en de Radboud Universiteit.

Zeegraskwekerij 1

Wetenschappers aan het werk in de nieuwe zeegraskwekerij in Groningen

Schaarste aan zeegraszaad

Zeegraszaad is gewild. Sinds 2011 vinden in de Waddenzee experimenten plaats met het zaaien van groot zeegras. “Voor de zaaiproeven plukten vrijwilligers van Natuurmonumenten elk jaar zeegras bij het Duitse waddeneiland Sylt”, vertelt Dieuwke Hoeijmakers, zeegrasexpert van the Fieldwork Company. Het proces van oogsten verloopt succesvol, maar is op den duur niet duurzaam, stelt Hoeijmakers. Ze voorziet een schaarste aan zeegraszaad, zeker als het zaaien in de Waddenzee grootschalig wordt opgeschaald. “Dan hebben we veel meer zaad nodig. We halen bij Sylt niet meer dan één procent weg, zodat de natuurlijke populatie in stand blijft. Vorig jaar viel de zaadproductie in de hele Waddenzee tegen, ook op Sylt. Daarom moesten we zaad bij een andere locatie halen, namelijk de Hamburger Hallig. Het uitwijken maakt deze kwekerij extra urgent.”

Zeegras kiem in de nieuwe zeegraskwekerij in Groningen

Optimaal groeien

Zelf zeegras kweken is mogelijk, weet Hoeijmakers uit eigen ervaring. In de Groningse loods van the Fieldwork Company staat al enige jaren een mini-kwekerij die bestaat uit een twintigtal dakgoten gevuld met sediment. “Daarin groeien planten van al vier jaar oud. Dit is onze eerste opschaling. We zoeken nu uit hoe we het kweekproces zo efficiënt en makkelijk mogelijk kunnen uitvoeren.”

Twee typen bodems test Tiesinga in zijn kas: glaswol, veelgebruikt in kassen voor het kweken van tomaten en komkommers, en slib uit de Waddenzee. In de witte bakken zaait hij zaden van eenjarig groot zeegras uit Duitsland en van meerjarig groot zeegras uit Zweden. “Eenjarig zeegras groeit op droogvallende platen. De planten sterven af in het najaar. Meerjarig zeegras groeit het hele jaar door onder water. Door de bakken met steenwol stroomt water met een hoge of lage concentratie nutriënten. We zoeken naar een balans, waarbij de planten optimaal groeien, zonder dat ze overwoekerd raken door algen.”

Zeegraskwekerij met wetenschappers

Mini-zeegrasvelden

Tot komende zomer, wanneer zijn masteronderzoek afloopt, volgt Tiesinga de opgroeiende planten op de voet. Hij meet ze geregeld, telt de pollen en zaden, en test de kiemkracht van de zaden. Hoeijmakers is positief gestemd. “Dit gaat absoluut lukken, dat weet ik zeker. In de zomer zullen veel bakken groen zien van de mini-zeegrasvelden”, zegt ze strijdvaardig. Haar gedrevenheid is tekenend voor het zeegrasteam dat zich al jaren inzet voor zeegrasherstel. “Herstel van zeegras is een complexe opgave. In Nederland zijn zoveel mensen hier fanatiek mee bezig. Ze bijten hun tanden erin vast. Dat vind ik bijzonder en inspirerend. Stap voor stap komen we verder. Van elke teleurstelling leren we. Dat geldt ook voor deze zeegraskwekerij. Krijgen we groot zeegras hier aan de praat, dan schalen we de kwekerij op en richten we ons op de volgende uitdaging, namelijk het kweken van klein zeegras.”

 

Sanne van Gemerden
Sanne van Gemerden

Boswachter communicatie en beleven Zuid Drenthe Tijdelijk persvoorlichter (feb, mrt, apr)