Revival van de stekelbrem op Huis ter Heide
Steeds meer lentebloeiers geven de natuur kleur. In het vennengebied van Huis ter Heide duikt nu ook het felle geel van de stekelbrem op. Dit dwergstruikje uit de vlinderbloemfamilie is bezig met een ware revival op Huis ter Heide en bloeit in april en mei weer samen met zijn veel grotere broer de gewone brem. Hoe komt het dat de stekelbrem ineens het licht heeft gezien?
Wachten op betere tijden
De opmars van de stekelbrem is het gevolg van een groot natuurherstelproject dat Natuurmonumenten hier al 10 jaar geleden heeft afgerond. Het is bijna niet voor te stellen hoe het zuiden van Huis ter Heide er voor aanvang van dat project uitzag. Weilanden en maisakkers domineerden hier al meer dan een halve eeuw het landschap. Daarvoor was het een nat heide- en vennengebied. Slechts een stukje van het Leikeven was de ontginningsdans ten behoeve van de landbouw ontsprongen. En ergens in een vergeten hoekje wachtte de stekelbrem betere tijden af.
Successtory
En die tijden braken 10 jaar geleden aan toen hier het natuurherstelproject ‘Lobelia’ werd afgerond. Een rijk bemest landbouwgebied was weer omgevormd tot een vennengebied met voedselarme graslanden en natte heide. Die nieuwe schrale omstandigheden lokte ook de stekelbrem weer uit zijn schuilplaats. Op steeds meer plekken in het gebied duikt hij op en dat is een mooie opsteker voor het natuurbeheer.
Au, dat prikt
Hoewel je stekels zou verwachten, zijn het doornen die aan de takken van de stekelbrem zitten. En om het nog verwarrender te maken: een roos heeft geen doornen, maar stekels. Feit blijft dat het allebei prikt en de konijnen en Schotse hooglander runderen grazen er dan ook netjes omheen. Die strategie van de plant heeft er misschien ook aan bijgedragen dat hij al die jaren op een plek in het gebied heeft overleefd.
Hier en daar een vlaai voor meer variatie
En hoewel de runderen de stekelbrem niet eten, dragen ze wel bij aan ideale groeiomstandigheden voor deze en andere planten. Zo zorgen ze voor zonnige plekjes, want ze houden de graslanden kort. En ze verplaatsen voedingsstoffen door het gebied. Waar ze grazen verarmen ze de grond, en waar ze hun vlaai deponeren ontstaat een wat rijkere plek. Dit zorgt dat er een variatie aan planten kan groeien, die een diversiteit aan insecten aantrekt. Op de echt schrale delen tref je planten aan die in het overbemeste Nederland nog weinig geschikt leefgebied hebben. Het zijn de wat zeldzamere en bedreigde soorten. De stekelbrem is er daar een van, maar heeft hier zijn plek nu gevonden.
Goed voor insecten
De bloeiende stekelbrem is ook een aanwinst voor het insectenleven. Het struikje is vooral in trek bij allerlei bijensoorten, die er nectar en stuifmeelpollen komen halen. Vlinders zoals het groentje en het heideblauwtje gebruiken de stekelbrem als waardplant. Zij zetten er hun eitjes op af en de larven zullen zich straks met de bladeren van deze plant in leven houden totdat ze zich verpoppen.
Zelf stekelbrem zien?
Wil je de stekelbrem zelf in het veld gaan zien, wandel dan eens de groene route door het vennengebied van Huis ter Heide. Ook op Banisveld (Kampina) staat de stekelbrem momenteel massaal in bloei. Wandel daar de Banisveldroute om er van te genieten.
