Amerikaanse vogelkers aan verliezende hand in de Loonse en Drunense Duinen
De Amerikaanse vogelkers lijkt in 2023 de strijd om het bos van de Loonse en Drunense Duinen te verliezen. Al twintig jaar wordt deze ongewenste boomsoort wekelijks bestreden door ongeveer 140 vrijwilligers van Natuurmonumenten. En dat werpt nu zijn vruchten af, want het ziet er naar uit dat in 2023 de laatste Amerikaanse vogelkers met zaad zal worden geveld. En dat is goed nieuws voor de natuur en alle soorten waarmee het bos zich in de toekomst veel gevarieerder kan gaan ontwikkelen.
De Amerikaanse vogelkers laat geen ruimte aan andere soorten
De Amerikaanse vogelkers is niet bepaald een nieuwkomer, want deze Noord-Amerikaanse soort werd al ongeveer 100 jaar geleden in de Loonse en Drunense Duinen aangeplant. Bosbouwers zagen voor de arme naaldbossen wel heil in deze bladverliezende loofboom ter verbetering van de bosbodem. Door ze in rijen aan te planten aan de rand van dennenopstanden, waren het ook goede brandvertragers. Daarnaast had je in het bosgebied van de duinen honderden particuliere recreatiepercelen waar de snelgroeiende Amerikaanse vogelkers als erfafscheiding een geliefde soort was. Al in de jaren vijftig werd de keerzijde merkbaar. Het bleek een soort met een zeer dominant karakter, die letterlijk geen ruimte en licht laat aan andere bosplanten en bomen en zo de plaats inneemt van soorten die hier oorspronkelijk voorkomen. Ook de reeën grazen, vanwege de giftige bladeren van deze exoot, liever aan lijsterbes, vuilboom, berk en eik, wat hem dus nog een extra voordeel geeft. De bestrijding werd al in de vorige eeuw opgepakt, maar het bleek vechten tegen de bierkaai.
Ondanks zijn invasieve karakter is de Amerikaanse vogelkers een hele decoratieve boom. Vogels zijn dol op de bessen.
13 combat-teams al 20 jaar aan het werk
“Inmiddels weten we dat je Amerikaanse vogelkers, oftewel bospest, alleen effectief kan bestrijden als het onafgebroken en langdurig gebeurt”, vertelt Gerard van den Burg, boswachter bij Natuurmonumenten. “Als je in een gebied eenmaal alle dikke zaaddragende bomen hebt verwijderd, zul je iedere 3 á 4 jaar op dezelfde plek moeten terugkeren om alle jonge boompjes uit te steken. Als je dat niet op tijd doet, worden ze al snel zo groot dat ze zaad gaan vormen. Dat wil je absoluut voorkomen, omdat je anders nooit van de bospest af komt”. Hij startte daarom in 2003 de ‘combat-teams’, die iedere week, jaar in jaar uit, heel planmatig de bospest te lijf gaan. “De boompjes moeten met wortel en al worden verwijderd. Zijn ze te groot, dan worden ze geringd om langzaam af te sterven. Of ze worden op heuphoogte afgezaagd, waarna uitlopers nog tot vijf keer worden gesnoeid om het boompje uit te putten”. De 60 vrijwilligers van toen zijn er inmiddels 140 geworden. In 13 teams werken zij ieder jaar ongeveer een kwart van het 1800 hectare grootte bosgebied af. In 2022 werd zelfs eenderde deel onder handen genomen. “Dan hebben we ook nog 19 vliegende keeps, die alles minutieus naspeuren” vervolgt Gerard.
Vrijwilligers van het combatteam graven hier een Amerikaanse vogelkers uit.
Nog zeker 15 jaar nazorg nodig
Deze werkwijze werpt nu zijn vruchten af, want er zijn bijna geen zaaddragers meer over. De boswachter klinkt opgetogen als hij uitlegt dat dit jaar de laatste vogelkers met zaden zal sneuvelen. Dat betekent niet dat het werk er voor de teams opzit. “In de bodem zit nog een voorraad zaad, waarmee de vrijwilligers nog zeker 15 jaar van de straat blijven”, lacht Gerard. Dat zaad komt nog tot ontkieming, maar het is dan vooral een kwestie van iedere 3 á 4 jaar zaailingen uitsteken. Een zaag zal er niet meer aan te pas komen”.
Word ook vrijwilliger
Het is duidelijk dat de bestrijding van deze soort een zeer lange adem vereist, maar vooral ook heel veel trouwe vrijwilligers, die in hun vrije tijd de handen uit de mouwen steken. Zonder die inzet is een gebied als de Loonse en Drunense Duinen niet te beheren. Wil jij ook bijdragen aan de bescherming van de natuur, kijk dan eens op natuurmonumenten.nl/vrijwilligers of mail boswachter Gerard van den Burg op [email protected] voor meer informatie.
