Ga direct naar inhoud
Nieuws

Bescherming oud eikenbos in de Loonse en Drunense Duinen

15 november 2021 | Irma de Potter

Natuurmonumenten werkt momenteel in de Loonse en Drunense Duinen aan het behoud van de oude (ingestoven) zomereiken. De werkzaamheden vinden plaats ten westen van het fietspad tussen Giersbergen en De Rustende Jager. Het bos bestaat hier nog voor een groot deel uit ‘oud eikenbos’, een beschermd leefgebied, dat in Nederland zwaar onder druk staat door de effecten van stikstof. Verdwijnt het oude eikenbos, dan verdwijnen ook veel planten en dieren die ervan afhankelijk zijn.

Dit natuurherstelproject is mede mogelijk gemaakt door een financiering van de provincie Noord-Brabant

zomereik

Wel 450 soorten in één zomereik

Zomereiken behoren tot de oudste bomen van het stuifzandgebied. Vaak trotseren ze al eeuwen de extreme weerselementen. Het zijn groene oases in een droog en dynamische zandlandschap en daarom belangrijk voor allerlei dieren. In één zomereik leven al gauw 450 soorten insecten, waar weer vogels en andere dieren van profiteren. Vanwege onder meer deze oude eiken heeft het gebied de Europees beschermde status Natura 2000 gekregen. Maar de meeste eiken leven een aftakelend bestaan op de droge en toch al voedselarme stuifzandbodem.

Stikstof spoelt het leven letterlijk weg

De achteruitgang van het oude eikenbos heeft alles te maken met de grote hoeveelheid stikstof die in het gebied terecht komt. Het zorgt voor verzuring van de bodem, waardoor mineralen als calcium en magnesium wegspoelen naar diepere bodemlagen. De eiken, maar ook andere planten, kunnen ze dan niet meer op nemen.  Dat heeft grote gevolgen voor de hele voedselketen. Door een tekort van die belangrijke mineralen in het blad van de eik, krijgen ook de plantenetende insecten ze niet meer binnen. En dat mineralentekort zet zich weer door in vogels en zoogdieren die van die insecten leven. De belangrijkste oplossing is het verlagen van de stikstofuitstoot aan de bron, zodat er minder terecht komt in de natuur. In de tussentijd proberen wij in het gebied de eiken vitaler te krijgen, door ze meer licht en ruimte te geven in het bos.

ingestoven zomereik

ingestoven zomereik in de duinen

Hoge dennen vangen veel licht

In het verleden zijn veel grove dennen aangeplant als productiebomen voor o.a. de Limburgse mijnindustrie. Deze hebben zich via uitzaaiing verder vermeerderd. Inmiddels torenen ze hoog boven de zomereiken uit en vangen veel licht weg. Door verzuring en verdroging hebben de eiken het al zwaar, maar een gebrek aan licht is dan een laatste zetje naar volledig aftakeling. Door de meeste dennen te verwijderen kunnen de eiken nog worden gered.  Karakteristieke dennen blijven staan en zijn met een blauwe stip gemarkeerd. Ook worden sommige dennen 'geringd'. Dat betekent dat er onderaan de stam een ring in de bast wordt weggesneden. Dat onderbreekt de sapstroom, waardoor de boom langzaam afsterft, maar wel blijft staan. Dit staande dode hout levert voedsel aan insecten(larven) die weer door spechten en andere dieren worden gegeten.

Mierennesten beschermen

De werkzaamheden worden met alle zorgvuldigheid uitgevoerd. Van tevoren zijn alle kwetsbare natuurwaarden in kaart gebracht. Dassenburchten en roofvogelnesten zijn in dit geval niet aanwezig in de bosvakken waar gewerkt wordt. Wel liggen er beschermde mierennesten. Deze zijn met linten afgezet, zodat de machinisten ze goed kunnen zien en er omheen werken.

 

 

Irma de Potter
Irma de Potter