Maaiproef op de kwelder van Schiermonnikoog
Op Schiermonnikoog start deze zomer een bijzondere maaiproef op de kwelder. Met oog voor kringlooplandbouw, biodiversiteit én minder stikstofuitstoot onderzoeken boeren en Natuurmonumenten samen of het maaisel van de kwelder opnieuw gebruikt kan worden als compost of veevoer. Wat betekent dat voor de natuur én de landbouw op het eiland?
Boeren op een eiland: een andere manier van werken
Boeren op een eiland is altijd al anders geweest dan op het vasteland. En met veranderende regelgeving wordt het er niet eenvoudiger op. Om de uitstoot van stikstof te verminderen, hebben de zeven boeren van Schiermonnikoog in 2021 besloten hun bedrijfsvoering aan te passen. Zo hebben zij hun veestapel met 38% verminderd en proberen ze zoveel mogelijk nutriënten (zoals mest en maaisel) lokaal te hergebruiken. Ze streven naar een meer circulaire landbouw, waarin de eilandkringloop centraal staat. In dat kader hebben de boeren Natuurmonumenten gevraagd of de kwelder opnieuw een rol kan spelen in hun bedrijfsvoering. Vroeger werd de kwelder namelijk gemaaid door de eilander boeren. Het idee is om het maaisel van de kwelder te gebruiken als compost of ruwvoer voor het vee.
Veranderend landschap en natuurbeheer
Op het grootste deel van de kwelder laat Natuurmonumenten de natuur haar gang gaan en wordt er nauwelijks actief beheer uitgevoerd. Wel wordt sinds 1869 een deel van de kwelder begraasd door het eilandvee. In de loop der jaren is het landschap daar langzaam veranderd. Waar vroeger jonge kwelders met lamsoor, zeeaster en veel scholeksters te vinden waren, zien we nu een oudere kwelder met soorten als zeekweek en zeealsem, en andere vogelsoorten. Niet minder waardevol voor de biodiversiteit. Toch wil Natuurmonumenten graag meewerken aan het initiatief van de boeren. De veranderde manier van boeren op het eiland is een positieve ontwikkeling die Natuurmonumenten graag ondersteunt. Daarom starten we samen met Boerenbelang Schiermonnikoog een pilot van zes jaar, om te onderzoeken of maaien op de kwelder bruikbaar maaisel oplevert voor compost of ruwvoer.
Ganzen en natuur als aandachtspunten
Tegelijk kijken we naar het effect op de ganzenpopulatie. Zijn ganzen juist geïnteresseerd in een gemaaide kwelder? En kan dit ervoor zorgen dat ze minder schade aanrichten in de polder? Ook het effect op de natuur is voor ons van groot belang. Dat kan variëren van schade (in dat geval stopt de proef direct) tot positieve effecten zoals een toename van broedvogels, planten en insecten. Alleen door langere tijd te kijken, kunnen we dat goed beoordelen.
Eerste maaiacties en toekomst van de proef
De proef gaat vanaf augustus van start onder voorbehoud van vergunning van de Provincie Fryslân. De eerste velden die gemaaid worden liggen direct achter de Kooiduinen, langs het Johannes de Jongpad. Hier willen we ervaring opdoen met het maaien, het verwerken van het maaisel en de kosten die daarbij komen kijken. Aannemersbedrijf Van der Lee voert het werk uit, samen met de boeren.
Financiering en voortgang
De komende vijf jaar willen we de proef voortzetten, mits er financiering wordt gevonden. Nationaal Park Schiermonnikoog draagt bij aan de opstart, maar voor de vervolgjaren zijn we nog op zoek naar aanvullende middelen. Of de proef uiteindelijk succesvol is, moet dus nog blijken. Wij houden u graag op de hoogte van de voortgang.
Contact
Heb je vragen over de maaiproef? Neem contact met ons op via [email protected] of kijk op de website www.schitterenschiermonnikoog.nl naar de veelgestelde vragen.
