Gazelle fietsroute door Dieren en Veluwezoom

Landgoed Hof te Dieren was ooit een landgoed met koninklijke allure. Nu in beheer bij Stichting Twickel en een plek waar bekroonde wijn vandaan komt. Achter de oude tuinmuur van de voormalige moestuin tref je ook een sfeervolle kwekerij, gespecialiseerd in bijzondere vaste planten.

Het landgoed met middeleeuws jachtslot kwam in de 17e eeuw in handen van de Oranjes. Stadhouder-koning Willem III liet het verbouwen tot zijn favoriete jachtslot. Om zeker te zijn van wild, lieten de oranjes een uitgestrekte wildbaan afrasteren. Ook legden ze de lange kaarsrechte Koningslaan aan tussen het jachtslot Hof te Dieren en dat bij Ginkelse heide in Ede.

Fiets door richting knooppunt 2, 10 en 99 tot aan de Eikenstraat. Ga hier rechts, steek de Middachterallee over en vervolg je weg via het fietspad links naar De Steeg. Fiets bij knooppunt 83 richting knooppunt 85. Ga hier op de rotonde rechts de Schietbergseweg op, en hou bij de Y-spitsing links.

Hier kun je terecht voor informatie over het gebied, cadeaus, routes, activiteiten e.d. Onder hetzelfde dak vind je een brasserie en een VVV met fietsverhuur. Ook vlakbij  is van alles te beleven. Aan de rechterkant zit  een educatieve tuin van het IVN  die vrij toegankelijk is. In de zomer gonst het hier van de insecten en kun je in de vijver een ringslang zien zwemmen. Aan de andere kant vind je een speeltuin, boomgaard met picknickbanken en een heerlijk terras. Bij het bezoekerscentrum starten verschillende wandelroutes.

Rijd richting knooppunt 53, en daarna richting knooppunt 69.

In deze zwarte houten stal met rieten dak wonen Veluwse heideschapen van de Rhedense Schaapskudde. De schapen zijn de ‘grasmaaiers’ van het heidegebied dat hierachter ligt. Ze  houden het heidegebied open. De schaapskooi dateert uit ongeveer 1870 en is nog in gebruik als potstal. Op de bodem ligt stro. De schapen grazen overdag en zijn ’s nachts in de stal. Daar laten ze hun mest achter. Het mengsel van stro en schapenpoep wordt net als vroeger gebruikt als bemesting van akkers op de schrale zandgrond.

In het vroege voorjaar krijgen de ooien  hun lammetjes. Om de kudde te steunen kun je in die periode een lammetje adopteren - én knuffelen.

Na het wildrooster wacht je een stevige klim. Neem de tijd om te genieten van dit on-Nederlandse weggetje. Onderweg zijn twee uitzichtpunten waar je een kijkje kunt nemen, bij het zigzagpad en even verder bij de Kraaijenberg. Misschien spot jij de schapen wel met hun herder op de heide.

Rijd richting knooppunt 69, dan richting 66.

Aan het eind van de klim ben je op de Zijpenberg. De naam komt van ‘sijpelen’, en daaraan is niets gelogen: even verderop is een natuurlijke bron en daar sijpelt het water letterlijk uit de grond. Het uitzicht vanaf de Zijpenberg is fenomenaal . Er staat ook een bankje. Is dat bezet? Geen nood, iets verderop ligt parkeerplaats De Driesprong, daar staan een paar picknickbanken – ook mét uitzicht.

Rijd richting knooppunt 66-65-25.

Bij Paviljoen de Posbank kun je terecht voor een hapje en een drankje. Deze plek is erg geliefd vanwege het monument met uitzichtpunt. Parkeer je fiets even en wandel naar het beroemde uitzichtpunt. Daar vind je ook de bank waar deze plek naar vernoemd is: de op 90 meter hoogte gelegen Pos-bank. Die werd opgericht ter ere van het zilveren jubileum van G.J. Pos, als voorzitter van de ANWB, in 1918. Vanaf deze plek kun je bij helder weer wel 20 km ver kijken!

Rijd richting knooppunt 63.

De ‘Onzalige Bossen’, het prikkelt je verbeelding van een uitgestrekt wild woud waar struikrovers zich schuil houden.  Deels klopt dat ook, het is een van de oudste bosgebieden op de Veluwe, waar in het verleden eiken selectief werden gekapt voor geriefhout of voor de leerlooierijen. Een andere verklaring voor de naam die meer gangbaar is, is dat ‘onzalig’ of ‘on-saelig’ een verbastering is van armzalig. Dat de arme bodem alleen geschikt zou zijn voor bosbouw en niet voor landbouw.

In het verleden lag hier de kostgrond van De Steegse bevolking. Ieder had hier een lapje grond om zijn voedsel op te telen, waardoor deze kleine akkers samen het beeld opriep van een lappendeken.

Onderweg heb je kans op het zien van wilde zwijnen, reeën en edelherten.  En in de omgeving van de Lappendeken zie je bijna altijd wroetsporen van wilde zwijnen. Geniet hier van het zicht over het glooiende velden, ontdek wild in de bosrand of maak hier een glijvlucht met tokkelbaan in de natuurspeeltuin.

Fiets richting knooppunt 74.

In het midden van deze charmante open plek ligt de Carolinahoeve, een boerderij met een rijke geschiedenis. In 1765 liet koning Willem IV een hoeve bouwen langs de Koningsweg en gaf deze de naam van zijn dochter: Carolina. De huidige Carolinahoeve dateert van rond 1900. In die tijd konden mensen er voor het eerst terecht voor een eenvoudige maaltijd. Later konden ze ook blijven slapen.

Natuurmonumenten verwierf de hoeve in 1911. Van 1978 tot 2020 runde de familie Just de la Paisières er een pannenkoekenhuis. Na een verbouwing gaat de Carolinahoeve naar verwachting zomer 2021 weer open. 

In de directe omgeving van de Carolinahoeve lopen vaak Schotse hooglanders. Bedenk dat je te gast bent in het leefgebied van deze runderen. Hou altijd voldoende afstand en aai of voer ze niet.

Rijd verder richting knooppunt 74-61-98; daarna richting knooppunt 21.

Van afstand lijkt het net een kapelletje met een hoge torenspits. Het wonderlijke witte torentje op de Soerense enk is gebouwd rond 1860 ter ere van vier water-geneeskundigen, van wie Priesnitz er één is. In het nabijgelegen badhuis kon men koudwatertherapie volgen naar hun ideeën. Een andere naam voor het monument is ‘Torentje van Jut’, naar de bedenker Jut van Breukelerwaard.

De Amsterdamse bankier kocht in 1848 Landgoed Laag-Soeren. Hij leed aan jicht, een pijnlijke reumatische aandoening. Toen hij in een Duits kuuroord ontdekte dat koudwaterbehandeling verlichting bood, besloot hij in Laag-Soeren een watergeneeskrachtig centrum op te zetten: ‘Bethesda’. Vanuit de Soerense Beek  liet hij een waterleiding aanleggen. Zo stroomde het zuivere water, met een constante temperatuur van 10 ̊C, rechtstreeks van de sprengen naar zijn badhuis. Het badhuis werd bekend als eerste kuuroord in Nederland.

Fiets door richting knooppunt 21, daarna naar 94 en 34.

Na de ophaalbrug over het Apeldoorns Kanaal krijg je links gelijk  een mooi zicht op het Soerense Broek. In dit natte beekdal met vochtige schrale graslanden en struweel leven veel bijzondere planten en dieren. Aan de noordzijde kronkelt de Soerense Beek door het gebied –  diezelfde spreng als bij het badhuis ‘Bethesda’. Vanaf de Broekdijk zie je fraaie landschapsbeelden, alsof je door een schilderij fietst.

Soerense Broek is een natuurgebied in ontwikkeling. Bloemrijk dankzij het schone kwelwater dat hier aan de oppervlakte komt. Karakteristieke planten als dopheide, echte koekoeksbloem en rietorchis zijn terug. Maar ook het zeldzame teer guichelheil en het zeer zeldzame vetblad, een insectenetende plant van moerassige heide. 

Het schone water trekt ook veel libellen en vogels, zoals de zeldzame grauwe klauwier. Het mannetje is goed te herkennen aan zijn zwarte masker.

Fiets na knooppunt 34 verder over de Broekdijk, na een recht stuk ga je met de flauwe bocht naar rechts en daarna eerste afslag rechts. Volg deze Bockhorstweg tussen de landerijen door tot in het dorp Spankeren en ga nog vóór het spoor rechtsaf de Dorpsweg in. Bij het pittoreske dorpskerkje met middeleeuwse toren sla je links de Overweg in, passeer het spoor, steek voorzichtig de Zutphensestraatweg over, rechtsaf en rij over het fietspad langs de Zutphensestraatweg in de richting van knooppunt 90, tot in Dieren. 

In Dieren buig je bij kruising met de Kruisstraat rechtsaf de Prinsenstraat in en direct daarna weer rechts de Spoorstraat in. Steek de provinciale weg N348 en het spoor over en je bent weer terug op de Wilhelminaweg en bij de Koninklijke Gazelle.