Op bezoek bij Ruud Smeulders, secretaris ledencommissie
’s Morgens wakker worden naast een kasteel, midden tussen de bomen, bloemen en wilde dieren … Ruud Smeulders maakt het elke dag mee! Want hij woont met zijn vrouw in het koetshuis op landgoed Oosterheide, een van onze beheergebieden in West-Brabant. Als secretaris van onze regionale ledencommissie heeft hij zijn ‘kantoor’ in het bijgebouw, waar vroeger de meid de was deed. “Het is hier heel bijzonder, lang geleden stonden hier het rijtuig en de paarden, nu geniet je de hele dag van allerlei vogels en vlinders en de reeën komen zelfs tot aan onze tuin.“
Op de OV-fiets vanuit Breda ben je er zo en rechtsaf na het bord Oosterhout rijd je ineens midden in het bos. Het wit van het kasteeltje met bijhorende gebouwen steekt in de zon extra af tegen het groen van de vele verschillende boomsoorten op landgoed Oosterheide. Naast de oprijlaan staat het koetshuis en bewoner Ruud geeft ons een kleine rondleiding. Op zolder zie je nog de originele dak betimmering waaronder nu de kleinkinderen spelen als ze op bezoek zijn. Ruud: “En ze gaan ook graag mee het bos in, een keer zelfs met boswachter John die op dit landgoed zijn werkschuur heeft. Met een spiegeltje liet hij de onderkant van de meest bijzondere paddenstoelen zien en voor OERRR jeugdactiviteiten heeft John een heksenhuisje gemaakt naar het voorbeeld van de houten schuurtjes waarin de houthakkers woonden.“ Dit keer neemt Ruud ons mee langs de paden van het landgoed en onderweg vertelt hij over zijn werk als secretaris van de ledencommissie Noord-Brabant en Rijk van Nijmegen, met meer dan 115.000 leden.
‘Ik wilde meer weten, meer doen …’
Al vele jaren is Ruud lid van Natuurmonumenten en in 2015 kreeg hij de kans het koetshuis te kopen in ons beheergebied Oosterheide. “Ik ging me gelijk verdiepen in de geschiedenis van het landgoed, de natuur en het werk van Natuurmonumenten. Ook werd ik lid van de regionale ledencommissie en sinds vorig jaar zomer ben ik hiervan de secretaris. Ik verzorg o.a. het mailverkeer en help bij het organiseren van ledenvergaderingen en themadagen. Dankzij de gelaagde organisatie zijn wij de intermediair tussen de leden en het beleid van Natuurmonumenten. En doordat we regionaal werken staan we wat dichter bij de bezoekers en de beheereenheden. We signaleren, communiceren en adviseren. We zijn ook betrokken bij de natuurvisies, de (meerjarige) plannen en kwaliteitsmetingen. NM organiseert o.a. workshops voor de ledencommissie om mee te denken en waar nodig feedback te geven. Soms zijn de belangen tegenstrijdig, maar dat maakt het juist uitdagend. We helpen ook mee bij het werven van nieuwe leden. Twee keer per jaar organiseren we een ledenvergadering die we combineren met steeds een ander thema. Die themadagen zijn heel snel volgeboekt, zoals de aanstaande: Boer in Balans, op 4 juni.”
Getrapte invloed
We lopen langs allerlei soorten bomen, begroeide schietwallen en kogelvangers. Hier waren ooit kanonnen en loopgraven, hier vonden militaire oefeningen plaats. We zien de Anton Pieck-poel, die gesubsidieerd is door basisscholen en zijn naam dankt aan de sprookjesachtige sfeer. We komen langs het roggenveld dat eerst voor de reeën is en daarna voor de boer en bakker. Terwijl het oranjetipje om ons heen fladdert vertelt Ruud verder. “Onze ledencommissie heeft een voorzitter, secretaris, penningmeester en nog maximaal 6 andere leden. Nieuwe leden worden jaarlijks gekozen tijdens de ledenvergadering. Ons gebied is heel Noord-Brabant en het Rijk van Nijmegen, waar we nu ook de uiterwaarden van de Maas als nieuw beheergebied hebben. Daar vindt de themadag plaats die we in het najaar van 2022 gaan organiseren. Bij onze vergaderingen nodigen we regelmatig boswachters uit en met het landelijk bestuur komen we 2 keer per jaar samen. Zo hebben de leden via ons een getrapte invloed op het beleid. Voor problemen en onduidelijkheden proberen we oplossingen aan te dragen, maar soms wil een bezoeker iets anders dan wat het beste is voor de natuur. Dan vind ik het fijn te weten wat de argumenten van Natuurmonumenten zijn en daarover te kunnen informeren.“
Een boek over Oosterheide
Biodiversiteit is altijd het doel van Natuurmonumenten, daarvoor moeten weleens bomen wijken, omdat ze er niet horen. Maar op Oosterheide niet, want de verzameling van meer dan 70 soorten bomen van de voormalige eigenaar hoort bij de monumentale status. Het landgoed bestaat uit 120 hectare met vooral bos, afgewisseld door weide- en landbouwgrond. Samenwerking met (duurzame) boeren is daarbij belangrijk. Ruud schrijft op dit moment een boek over het landgoed: over de bewoners en gebruikers, over natuur en geschiedenis. “Ik heb als natuurkundige eerder boeken geschreven en vorig jaar nog twee boeken uitgegeven over heel andere onderwerpen. Dit keer schrijf ik samen met Ivo, de vorige secretaris van de ledencommissie. Ons boek gaat ook onder meer over het militaire verleden van Oosterheide, want dat kom je hier overal tegen.
Als wetenschapper kijk ik vaak anders tegen dingen aan, ik werk analytisch en baseer me graag op de feiten. Toen ik pas lid werd van de ledencommissie wilde ik graag verandering, maar nu ik meer weet, ben ik daar veel terughoudender in. Wel zie ik dat hoe meer wetenschappers bij Natuurmonumenten komen werken, hoe belangrijker de ogen in het veld zijn. Want eerst goed observeren is het allerbelangrijkst. Daarom zouden wat mij betreft de boswachters en de vele vrijwilligers best wat meer in de schijnwerpers mogen. Ook daar spreken we ons als ledencommissie over uit.”
En wij zijn Ruud en de andere leden van de ledencommissie heel dankbaar voor hun belangrijke rol in de organisatie van Natuurmonumenten. Terwijl de pimpelmees zichzelf aanvalt in het spiegelende raam, komt de buizerd overzweven en horen we het gelach van de groene specht. Het was een mooie kennismaking op een bijzonder landgoed!
Tekst: Ans Goorden
Kijk hier voor meer info over de ledencommissie en de themadagen.
Kijk hier voor meer info over de wandelroute Kalix Berna op Oosterheide.
