Eerste gezamenlijke jaaroverzicht ‘Weidevogels in Fryslân’ gepresenteerd

Blader door Weidevogels in Fryslân - Jaarbericht 2019

 

Broedresultaten Natuurmonumenten

Boswachter Simon de Winter van Natuurmonumenten heeft gemengde gevoelens over de uitkomsten: "Het goede nieuws is dat het totaal aantal broedparen grutto in Friesland evenals in de vijf Friese weidevogelgebieden van Natuurmonumenten dit seizoen licht gestegen is. Het aantal tureluurs is in onze gebieden stabiel gebleven terwijl deze soort het over de gehele provincie gezien zwaar heeft. Broedpaartjes van kievit en scholekster zijn op de meeste plaatsen in aantal achteruit gegaan. Voor wat betreft Natuurmonumenten waren er per gebied flinke verschillen in het aantal kuikens dat vliegvlug is geworden.” Hieronder worden per gebied de resultaten toegelicht.

Naast de vier hoofdsoorten weidevogels broedden er veel meer vogelsoorten in de weidevogelgebieden van Natuurmonumenten. Download hier het volledige overzicht van aantallen broedparen van alle broedvogels in de Friese weidevogelgebieden van Natuurmonumenten.

Muizen en droogte

Het afgelopen broedseizoen kenmerkte zich door het koude maar ook vooral (wederom) droge voorjaar. Tevens werd al vroeg duidelijk dat het een goed muizenjaar zou worden. De Winter: "Het was opvallend hoeveel broedende ransuilen er in maart al waren! Zij hadden eerder dan wij in de gaten dat er een overvloedig aanbod aan veldmuizen ging komen.” Uiteindelijk is er een ware muizenplaag ontstaan waarvan de exacte oorzaak nog altijd onbekend is. Het betekent wel dat de weidevogels dit jaar minder last van predatie hadden omdat veel roofdieren over het algemeen genomen vooral druk (geweest) zijn met het eten van veldmuizen.

Hegewiersterfjild

Het aantal kieviten en scholeksters is in alle gebieden behalve in het Hegewiersterfjild achteruit gegaan. De Winter probeert hier een verklaring voor te geven: "In dit gebied is het biotoop voor deze soorten uitermate geschikt doordat een groepje (brand)ganzen tot ver in mei de vegetatie kort houdt. Dit zorgt voor veel variatie waar vooral deze twee soorten bij gebaat zijn. Kievit en scholekster broeden graag in open veld en de kuikens fourageren op korte vegetatie. De ganzen houden vooral het gras kort maar sommige plantensoorten blijven staan zodat er ook volop schuilgelegenheid is voor de kuikens als er gevaar dreigt door bijvoorbeeld roofvogels.” Ook andere soorten waren succesvol in het Hegewiersterfjild: "Het hoge aantal tureluurs dit jaar is opvallend, maar ook andere soorten als kluut en visdief hebben het erg goed gedaan op de schelpeneilanden. Het seizoen duurde lang, tot ver in augustus zagen we nog kuikens van deze soorten."

Filenspolder

Opvallend is het - in vergelijking met vorige jaren - lage aantal broedparen tureluur in de Filenspolder. De Winter: "We tasten in het duister naar de reden voor de drastische afname van 16 naar 5 broedparen. Gelukkig waren de aantallen van de overige soorten weidevogels vergelijkbaar met of zelfs beter dan eerdere jaren. De hoeveelheid van 58 paar grutto en 42 paar kievit op 23 hectare is ook dit jaar weer spectaculair te noemen."

Skrok

Boswachter De Winter is blij met de resultaten in het 105 hectares tellende weidevogelgebied Skrok: "De resultaten tonen voor bijna alle soorten een toename in aantal broedparen, een prachtig resultaat wat ons bevestigd dat het beheer in dit gebied op orde is." Ook de alarmtellingen stemden optimistisch; tot ver in juni waren er nog veel kuikens in het gebied.

Skrins

Op Skrins waren de resultaten volgens De Winter teleurstellend: "Er werden te weinig kuikens vliegvlug omdat de eieren volop werden gepredeerd door hoofdzakelijk steenmarter. Dit blijkt uit cameravallen en dna-onderzoek, waarmee in kaart wordt gebracht welke soorten predatoren de weidevogellegsels opeten. Vooral kievit had er last van maar ook grutto en tureluur. Ondanks het grote aanbod aan muizen ging het hier toch behoorlijk mis. Dit jaar is helaas niet een uitzondering, we constateren dat het de afgelopen jaren vaker mis ging door predatie in dit gebied. Dat zien we nu ook duidelijk terug in de trend; het aantal kieviten is in vijf jaar gehalveerd!"

Lionserpolder

In de Lionserpolder is het broedseizoen erg succesvol geweest. "Sowieso is dit gebied door z'n omvang van 285 hectare waarvan Natuurmonumenten 150 hectare beheert en door samenwerking met coöperatie Baarderadeel een mooi voorbeeld van een succesvol weidevogelgebied” legt De Winter uit. “De grote plasdras die door Natuurmonumenten en een aantal omringende boeren is aangelegd en wordt beheerd trok ook dit jaar weer veel vogels. Mooi was ook een broedende kemphaan in dit gebied." Ook in de Lionserpolder is met cameravallen en dna-onderzoek gewerkt. De Winter is positief verbaasd over de resultaten: "In tegenstelling tot Skrins werd in de Lionserpolder dit jaar maar weinig gepredeerd en werden veel kuikens groot."

Samenwerking

In het zogenaamde Olterterpoverleg stemmen alle partijen die binnen Fryslân te maken hebben met weidevogels en weidevogelvriendelijk beheer hun ideeën op elkaar af. Al jaren bestaat binnen dit Olterterpoverleg de wens om gezamenlijk een overzicht te publiceren met resultaten van de verschillende weidevogeltellingen in Fryslân. Dit jaar is het dus zover.

Een redactie bestaande uit vertegenwoordigers van de Bond Friese VogelWachten (BFVW), Sovon Vogelonderzoek Nederland, Kollektieven Beried Fryslân (KBF), It Fryske Gea, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten is er in nauwe samenwerking in geslaagd om alle bekende gegevens van het afgelopen broedseizoen samen te brengen en te verwerken tot een jaarbericht.

De vijf Friese weidevogelgebieden van Natuurmonumenten Skrok, Skrins, Lionserpolder, Filenspolder en het Hegewiersterfjild beslaan gezamenlijk 520 hectare. Ze liggen verspreid in de Greidhoeke en de Lytse Bouhoeke, ten zuidwesten van Leeuwarden.