Friese boer Rodenhuis 'Overal en altijd aan weidevogels denken'

Zijn vader was razend geworden, die keer dat hij als boerenjongen per ongeluk een gruttonest beschadigde. Of hij niet uit kon uitkijken? Met weidevogels hoorde je voorzichtig om te gaan. Inmiddels is Tjalling Rodenhuis 55 jaar en zelf boer in het Friese Jorwert. De liefde voor weidevogels heeft hij van zijn vader geërfd; bij alles dat hij doet houdt Tjalling rekening met de grutto, kievit, tureluur en alle andere weidevogels. Het resultaat is ernaar. Tientallen weidevogels vinden een veilige broedplek op zijn groene graslanden.

Grut-o-grut-o-grut

Het is voorjaar als Tjalling ons rondleidt op zijn melkveehouderij. Het Friese land oogt zoals boerenland hoort te zijn. Het gras is groen in alle kleuren groen, hobbelig en ‘gespikkeld’ met paarde-, pinkster- en boterbloemen. De lange zilveren sloten kronkelen zich door het land, de horizon leeg, vlinders fladderen rondom de bloemen. Grut-o-grut-o-grut, roepen de grutto’s, kieviten buitelen boven de wei en hoog in de lucht jubelt een veldleeuwerik. Her en der zelfs de eerste kuikens. Koeien zijn er niet te zien; ze staan binnen in de stal. “De afgelopen weken heeft het zo hard geregend en de grond is daardoor zo zacht dat de grote dieren deze te makkelijk kapot zouden trappen”, legt Tjalling uit. “Maar zodra het kan gaan ze weer naar buiten. Daar horen ze.”

Ideale koe

En inderdaad. In de stal staan tientallen koeien tevreden te vreten aan grote hopen kleurrijk gras. Ze vinden het duidelijk lekker, dit kruidenrijk gras. De koeien vormen een bonte verzameling met roodbonte en zwartbonte koeien, blaarkoppen, witrikken en zelfs een aantal buitenlandse rassen. “Ik probeer met kruisingen de ideale koe te krijgen.” Lees meer over waarom Tjalling de horens op de koeien laat zitten.

Dit verhaal is geschreven door Monica Wesseling. 

Een mooi plan, maar buiten lokt. Terug naar de weidevogels. Tjalling heeft 50 koeien, 45 hectares grond waarvan 16 hectares die hij van Natuurmonumenten pacht in het natuurgebied Lionserpolder. Van zijn eigen grond heeft hij officieel 8,5 hectares omgezet van landbouwgrond naar natuurgrond. Dat betekent dat hij – tegen subsidie – verplicht is deze grond als natuurgebied te beheren. De rest van de grond is ‘gewoon’ boerenland. Maar wat heet gewoon? Overal, echt overal en altijd - en dus niet alleen op de grond die hij van Natuurmonumenten pacht - denkt de Fries aan de weidevogels. “Machtig mooi toch”.

Laat maaien

Lopend door een heerlijk zonnig weideland, vertelt hij over zijn weidevogelbeheer. Een van de belangrijkste dingen is dat hij pas maait als alle kuikens kunnen vliegen en dus niet onder de maaimachine terecht kunnen komen. Officieel geldt hiervoor de datum 15 juni, “maar als de vogels een jaar wat later zijn, dan wacht ik gewoon nog een paar dagen.” Bedrijfsmatig hoeft dit ook geen probleem te zijn, legt Tjalling uit. Doordat het gras wat langer op het land staat, krijgt het wat meer structuur, ‘prikkel’, zoals hij het noemt en dat is goed voor de koeien. Vergelijkbaar met volkorenbrood in plaats van witbrood.

Mest

Ook zijn gebruik van ouderwetse stalmest, van die mooie, dikke mest bestaande uit stro en poep, is speciaal bedoeld voor de weidevogels. In tegenstelling tot de mest die vrijwel alle boeren gebruiken en die met zo’n tank wordt uitgereden, zorgt stalmest voor een gezondere bodem met heel veel bodemdieren. En ja; bodemdieren zijn vogelvoer!

De stalmest komt uit een kleine zogeheten potstal: een stal waarin de koeien op stro staan. Bij hem zijn dat de koeien die moeten afkalven en de jonge koeien. Inmiddels is ook zoon Jelle het land in gelopen. Ook hij wil boer worden. Met zijn 16 jaar is hij vooral met andere dingen dan weidevogels bezig, maar dikke kans dat ook hij de vogelkant ontdekken zal.

Plas dras

Als de weidevogels in het voorjaar aankomen na hun lange vermoeiende reis uit Afrika hebben ze behoefte aan een voedselrijke, veilige en rustige plek om bij te eten. Favoriet zijn plekken met een klein laagje water op het land. En hoewel zulke stukken, je noemt ze plas-drassen natuurlijk niet door de koeien gebruikt kunnen worden, heeft Tjalling er wel twee. Natuur én milieu zijn bij hem in goede handen. Zo liggen er op het dak van de stal 624 zonnepanelen en is hij met het gebruik van antibiotica of andere medicijnen heel erg terughoudend.

Boterham

Natuurbeheer uit overtuiging, maar er moet natuurlijk wel een boterham worden verdiend, liefst een waar ook nog een plak kaas op kan. En rekening houden met natuur kost geld. De grond wordt immers minder intensief gebruikt. Tjalling levert zijn melk aan FrieslandCampina. De zuivelcoöperatie kent boeren die ‘goed bezig zijn’ het keurmerk PlanetProof toe en betaalt per liter melk wat extra. Tjalling voldoet voor 99% aan de regels van PlanetProof. “Ach ja, ze moeten nou eenmaal een grens trekken.”

Geschreven door Monica Wesseling

Lees meer over wat jij kunt doen om bij te dragen aan biodiversiteit in het buitengebied of hoe Natuurmonumenten op andere plekken samenwerkt met boeren.