Hemelrijkse Waard
Nieuwe natuur langs de Maas
Wanneer ik mijn hoofd leeg wil maken, dan maak ik daar graag een ritje voor naar dit gebied. Het is uitgestrekt, stil en je kunt er heerlijk uitwaaien. En ik zie er altijd wel weer iets waar ik blij van word. Een visdief of lepelaar bij het water, de vele unieke planten van het rivierengebied, diersporen in de klei of een wegschietende haas. En dan is er altijd nog het weidse uitzicht vanaf de uitkijktoren. Wat mij betreft doet de Hemelrijkse Waard zijn naam eer aan!
Sander Verwoerd
Boswachter van dit gebied
Over het gebied
In de Hemelrijkse Waard in Oijen (gemeente Oss) komen natuur, hoogwaterveiligheid en waterkwaliteit samen. De Maas die ooit werd rechtgetrokken, krijgt hier weer de ruimte. Door de dynamiek van de rivier verandert het landschap bijna dagelijks. Speur tijdens je struintocht naar de vele vogels, ontdek diersporen in de klei en geniet van het weidse uitzicht aan de oevers van de Maas.
In 2017 werd natuurgebied de Hemelrijkse Waard pas geopend, maar nu al vind je er een weelde aan natuur. Dankzij het afgraven van het gebied, is er meer ruimte voor de rivier bij hoogwater. Met
de komst van de nevengeul en de beek, krijgt het waterleven weer een kans zich hier te ontwikkelen, wat weer goed is voor de waterkwaliteit.
Bomenrif
Langs de Maas staan hoge, oude populieren, aangeplant toen de Maas in de jaren 1930 werd rechtgetrokken. Het geeft het landschap bijna een laanachtig beeld. Schippers wisten dankzij deze
bakenbomen waar de vaargeul ophield, gps bestond toen nog niet. Bij de herinrichting moesten enkele van deze bomen verdwijnen, noodzakelijk voor de in- en uitstroom van de nevengeul. Die bomen liggen nu als een bomenrif verankerd in het water. Dankzij dit bomenrif ontstaat nu een prachtige onderwaterwereld. Planten en schaaldieren kunnen zich aan de bomen hechten, vissen vinden er
een paai- en schuilplek. Vanaf de takken boven het water kun je regelmatig een aalscholver of ijsvogel zien speuren naar een prooi.
Klei voor de natuur
Wanneer je door het gebied wandelt, zul je merken dat je op kleigrond loopt. Bij de herinrichting, het afgraven, van het gebied is zoveel goede klei gewonnen dat er miljoenen bakstenen en
dakpannen van gemaakt kunnen worden. Genoeg voor een paar duizend woningen. Een ander deel van de gewonnen klei is gebruikt als dijkenklei, als versteviging voor de dijken. De opbrengsten van deze kleiwinning gebruikt Natuurmonumenten voor natuurontwikkeling langs de Maas.
Planten langs de rivier
In de Hemelrijkse Waard is de natuur nog volop in ontwikkeling, toch kun je er in de zomer al volop genieten van de bloemenrijkdom. Kamille en verschillende distelsoorten geven het landschap kleur. Aan de oevers bloeien kattenstaart, herkenbaar aan de lange paarse bloemen, en het rozekleurige harig wilgenroosje. Kleiner van stuk is de watermunt; een heerlijk geurend plantje. Das, bever, ree en haas
De vogels vallen op in het open landschap. Maar talloze sporen verraden ook de aanwezigheid van andere dieren in dit gebied. Wat te denken van de knaagsporen van de bever. Het grootste knaagdier
van Europa heeft hier een vaste plek gevonden. Voor sporen van de das moet je goed kijken. Zijn pootafdruk herken je aan 5 tenen op een rij, waar een hond er maar vier heeft. Ook reeënhoeven blijven mooi in de klei achter en wie weet zie je nog net een haas wegschieten als je door het gebied struint.
De Oijense Wachter
Je kunt vanaf verschillende punten het gebied in, maar de mooiste startplek is de stalen uitkijktoren De Oijense Wachter. Vanaf 7,5 meter hoogte, bovenop de dijk, kijk je uit over een groot deel van de
Hemelrijkse Waard (225 hectare).
Met de hond aan de lijn het gebied in
Honden zijn welkom in de Hemelrijkse Waard, maar wel áán de lijn. Het is namelijk een vogelrijk gebied, er lopen runderen en er leven hazen en reeën. Willen we die natuur beschermen, dan moeten we voorkomen dat honden deze dieren opjagen. Ook geldt hier een opruimplicht voor de hondenpoep.
