De stroomtrein was zware concurrent voor de turfstekers
Stormen zijn een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van De Wieden. Zo bracht de zuidwesterstorm van zondag de herinnering van vroeger weer tot leven tijdens de lezing ‘Biografie van De Wieden’. Henk Jansen vertelde bij het Bezoekerscentrum van Natuurmonumenten het verhaal van het gebied. Dat doet hij op 8 maart overigens nog een keer.
Wilde vervening
Als de wind rondom het gebouwtje De Holken raast, is de stap naar het verdronken dorp Beulake snel gemaakt. Dankzij de wilde vervening was het veendorpje in 1776 uiteindelijk niet meer opgewassen tegen een storm en het wassende water. De geschiedenis van de turfstekers voert echter nog veel verder terug. “Romeinse geschiedschrijvers beschrijven al rond het begin van de jaartelling dat mensen hier al in de grond poerden. Turf was toen al als brandstof ontdekt”, vertelt Jansen zondag.
Turfwinning nam toe
Een serieuze business werd dat pas een jaar of zestienhonderd later. “In de Gouden Eeuw werd turf economisch van groot belang. In het westen van Nederland ontstonden grote steden en al die huizen moesten verwarmd worden. In die periode nam de winning van turf enorm toe. Op het hoogtepunt werden jaarlijks 150 miljoen turfjes per schip naar het westen vervoerd.”
Concurrentie voor turf
De vervening ging ook na de tragedie met Beulake nog lang door, maar nam wel in importantie af. De Industriële Revolutie gaf min of meer de genadeklap. “Met de komst van de stoomtrein werd het mogelijk om grote hoeveelheden kolen te transporteren. Dat was zware concurrentie voor de turf.”
Bouw van gemaal Stroink
De nieuwe mogelijkheden resulteerden ook in de bouw van grote gemalen, zoals Stroink in dit gebied. “Daardoor werd ook extensieve landbouw en veeteelt belangrijker. En ondertussen groeide de rietcultuur sterk. Turfwinning werd steeds beperkter, al is er tot aan de Tweede Wereldoorlog nog wel turf gewonnen.” Natuurbeheer kwam daar in De Wieden al vrij snel achteraan.
Biografie van De Wieden
De toehoorders van Jansen wandelden onder zijn leiding ook over het Vlonderpad. Daar zijn alle verhalen uit ‘de biografie’ van De Wieden zichtbaar in het landschap. Bovendien is in de veenschuur en de veentent te zien hoe de turfstekers vroeger woonden en werkten.
