Herstel historische schietbaan op Plantloon
Voor wie geïnteresseerd is in een stukje Waalwijkse geschiedenis, is een onlangs uitgevoerd project op Plantloon een ‘schot in de roos’. Ten noorden van het langgerekte Galgenwiel, aan het begin van de rode wandelroute, heeft Natuurmonumenten met een bijdrage van Platform Langstraat een vooroorlogse schietbaan gedeeltelijk hersteld. Hierdoor is een stukje cultuurhistorie weer beter beleefbaar en is tevens de natuur geholpen.
Met hulp van Waalwijk Toen
Boswachter Jan Verhagen van Natuurmonumenten komt al zijn hele leven op Plantloon. “Mijn vader vertelde mij als kind dat de bult naast het Galgenwiel een kogelvanger was, waar de Marechaussee vroeger op schoot. Nu ik daar op die plek in de natuur aan de slag wilde, verdiepte ik mij in de geschiedenis van de kogelvanger”. Op internet vond Jan geen informatie, dus plaatste hij een bericht op de Facebookpagina van ‘Waalwijk Toen’. Een vriend van de pagina ging speuren in het Waalwijks archief en vond daar wat feiten uit de korte geschiedenis van de schietbaan.
Twee vliegen in één klap
Voor de kogelvanger had een honderd meter lange schietbaan gelegen. Die was dichtgegroeid met jonge Canadese esdoorn, een soort die zich net als de Amerikaanse eik heel snel uitzaait. “En dat gaat op den duur ten koste van de soorten die hier oorspronkelijk thuishoren”, zegt Jan Verhagen. Door die jonge boompjes te verwijderen en de uitgesleten kogelvanger op te hogen, is de schietbaan weer beter zichtbaar gemaakt en is ook de natuur geholpen. Twee vliegen in één klap dus”.
Mogelijk met bijdrage Platform Langstraat
De heemkundeverenigingen waren enthousiast over het herstelplan en Platform Langstraat wilde het project graag mee financieren. “Het sluit helemaal aan bij onze integrale benadering van de leefomgeving”, legt Piet de Jongh van het platform uit. “Het komt de cultuurhistorie, de natuur én de beleving ten goede, dus aan zo een mooi evenwichtig project willen wij ons graag verbinden!”
Op een kaart uit 1936 is goed te zien dat de schietbaan nog in het niet bebouwde buitengebied van Waalwijk lag.
Waalwijksche Burgerwacht
De schietbaan is aangelegd in 1936 voor de Waalwijksche Burgerwacht. Dit burgerinitiatief werd in 1919 opgericht en bestond uit vrijwilligers die de overheid hielpen om de openbare orde en rust te handhaven. Hoewel ze bewapend waren, konden de vrijwilligers geen optimale schiettraining krijgen. Hiervoor moesten ze dwars door de duinen naar Loon op Zand lopen, want daar was wel één. Zonder schietbaan wilde de Waalwijksche Burgerwacht als ‘rustend’ burgerwacht aangemerkt worden. Zij namen de wapens pas actief ter hand toen er in 1935 eindelijk zicht kwam op een eigen schietbaan. Deze is in 1936 door Burgemeester Moonen geopend. Er werd samenwerking gezocht met andere burgerwachten in de streek en de Burgerwachtkring Midden-Langstraat was een feit.
Schietbaan en kogelvanger
De schietbaan, aangelegd door het Regiment Grenadiers, was honderd meter lang en eindigde in een aarden wal die de kogels moest opvangen. “Ik herinner mij dat ongeveer 10 meter voor die kogelvanger ook nog lang een betonnen bak zichtbaar was, waar de schietschijven in werden gezet”, vertelt Jan Verhagen. “Die is lang geleden door mensen vernield en ligt nu 30 cm onder het maaiveld”. Op het wandelpad, precies honderd meter voor de kogelvanger, is een zeshoekige steen te zien. “Wellicht was dit het 100 meter punt van de schietbaan”, vertelt Verhagen. “Hier heeft een huisje met balustrade gestaan vanwaar de schutters op doelen konden schieten”. De schietbaan werd niet alleen door de Burgerwacht gebruikt, ook de Vrijwillige Landstorm, de Marechaussee, en de Rijksveldwacht trainden er. Tijdens de oorlog zijn al deze groepen opgeheven door de Duitse bezetter, waarna de baan in de vergetelheid raakte.
