Fietsroute bloemrijke hooilanden in De Wieden

Bij knooppunt 51 rechtsaf het Jonenpad op, naar Dwarsgracht knooppunt 52.

Het pontje Jonen over de Walengracht verbindt Giethoorn en Dwarsgracht met Vollenhove en Blokzijl. Veel fietsers maken gebruik van dit pontje, waar de Wiedenroute langs gaat. De overtocht met dit pontje kost €1,20. Jonen is niet te bereiken met de auto, er loopt alleen een fietspad door. Voor bedieningstijden pontje: https://havensweerribbenwieden.nl/fietsveer-jonen

Let op: Het pontje van Jonen is voor fietsers alleen toegankelijk van de kant van Vollenhove/Blokzijl! (Coronamaatregel)

Knooppunt 52. Fiets linksaf door Dwarsgracht , aan het eind ga je rechtsaf.Als je een kijkje wilt nemen in Dwarsgracht volg dan het voetpad langs de gracht. Net als in Giethoorn zie je hier veel slootjes, bruggetjes en punters. Deze worden nog steeds gebruikt door vaarboeren, die hun land alleen via het water kunnen bereiken. In het midden van het dorp staat één van de dikste en oudste essen van ons land. De boom werd geplant rond 1800 en heeft nu (2014) een stamomvang van 415 centimeter en een hoogte van 25 meter.Aan het einde van Dwarsgracht ligt eendenkooi ‘De Grote Otterskooi’, de grootste eendenkooi in West-Europa. De kooi is te bekijken tijdens vaartochten naar de eendenkooi vanaf Bezoekerscentrum De Wieden.

Halverwege het smalle schelpenpad, tussen café-restaurant De Otterskooi en de Cornelisgracht, liggen enkele honderden avontuurlijke meters. Een parcours van loopplanken over vers gemaaid hooiland, een vlonder en een bruggetje, met aan het eind een prachtig uitkijkpunt. Vanachter de houten doorkijkjes geeft het trekgat zijn geheimen prijs en kunnen bezoekers met eigen ogen zien hoe het proces van verlanding verloopt.Tussen de petgaten en legakkers wemelt het van leven. Libellen als de groene glazenmaker stelen de show, echte luchtacrobaten zijn het. Waterminnende plantjes als veenpluis, gagel en moerasrolklaver groeien uitbundig. En langs het plankier schieten orchideeën omhoog en bloeit de zonnedauw evenals de prachtige witte waterlelies.Fiets tot HistoMobil (boerderij) en ga hier rechtsaf de Cornelisgracht op.

Volg de Cornelisgracht tot de T- splitsing met De Rietlanden en ga linksaf naar knooppunt 61.

Bij knooppunt 61 ga je rechtsaf. Neem het fietspad langs de Beulakerweg.

Laat in het seizoen maaien geeft groot resultaat. Bijna nergens in Nederland vind je zoveel bloemrijke hooilanden als hier in De Wieden. Natuurmonumenten beheert bijna 700 hectare hooiland. Het maaiseizoen start half juni en gaat door tot en met september. Door het late maaien krijgen de planten meer kans om in bloei te komen. Dat is niet alleen mooi om te zien, maar ook gunstig voor vlinders en andere insecten.

Dit gebied wordt ook wel 'Blauwe Hand' genoemd. Vroeger lag er een dam in het kanaal richting Steenwijk waar de schepen met turf overgepakt moesten worden. De turven werden uitgeladen en aan de andere kant van de dam in een ander schip geladen. Omdat de turf erg koperhoudend was, kregen de werklieden hierbij blauwe handen. Je kunt een afbeelding van een ‘blauwe hand’ vinden op het tegelplateau bij het wachtershuisje op de brug.

Bij knooppunt 94 ga je naar knooppunt 84. Door Belt-Schutsloot op de Belterweg blijven (niet afslaan het dorp in!). Je kunt hier ook de route inkorten tot 23 kilometer door rechtsaf te slaan en de Veneweg af te rijden tot aan Sint Jansklooster. 

Het pittoreske Belt-Schutsloot bestaat uit twee met elkaar verbonden waterdorpen. Het dorpje lag lange tijd volkomen geïsoleerd van de buitenwereld en vormde een idylle van rust en eenvoud. Pas in 1930 kwam er een fietspad en in 1959 werd de weg aangelegd van Zwartsluis naar de Blauwe Hand. De bevolking leefde oorspronkelijk van de turfwinning, maar toen rond 1920 de turf opraakte, schakelde men massaal over op de rietteelt.

De meeste stukjes hooiland worden met een (kleine) maaimachine gemaaid. Maar soms is ouderwets handwerk nodig. Natuurmonumenten krijgt daar hulp bij van vrijwilligers en leerlingen van het voortgezet onderwijs uit de omgeving van De Wieden (maatschappelijke stage). Op oeroude wijze wordt het hooi van het hooiland naar de wal gebracht. Forse bergen hooi zijn het resultaat. Met een kraanschip worden deze opgehaald voor compostering. Op het gehooide land krijgen kleurrijke orchideeën de kans tot bloei te komen.

Bij knooppunt 84 ga je naar 82, dan naar 81 en je komt vanzelf weer bij het Bezoekerscentrum.De Arembergergracht is genoemd naar Johan de Ligne graaf van Aremberg, die deze gracht liet graven tijdens de Spaanse overheersing.Even verderop liggen enkele trekgaten die in de Tweede Wereldoorlog gegraven zijn. Hier staat een picknickbank genaamd Bolle Willempie waar je even kunt pauzeren.De Schinkellanden kregen hun naam van een oude kluizenaar - Bolle Willempie - die hier in een krakkemikkig huisje woonde. Van de omliggende boeren kreeg hij slachtafval om te overleven. Jonge sierkalveren worden ook wel 'bollen' genoemd.

Het laatste traject voert je langs de zuidwesthoek van het Hoge Land van Vollenhove. De scherpe overgang van de stuwwal (keileem) naar het aangrenzende moerasgebied is hier duidelijk zichtbaar. Let op zwevende roofvogels zoals de buizerd, havik, boomvalk en de zeldzamere wespendief. Luister naar de grote lijster en gekraagde roodstaart in de boomsingels langs de weg.

Knooppunt 82. Sinds het voorjaar van 2014 is het mogelijk de watertoren van Sint Jansklooster te beklimmen. Een spectaculaire trap brengt je naar een hoogte van 45 meter en daar geven vier vensters een uitzicht van 360 graden over de prachtige natuur van De Wieden.De reis naar boven begint met een dichte trap naar de eerste verdieping. Hier sta je in een 24 meter hoge ruimte met een spektakel van oude en nieuwe trappen. Op 28 meter hoogte loopt een stalen wenteltrap dwars door de bodem van het holle waterreservoir. Hier krijg je als bezoeker een idee van de enorme watermassa die vroeger voor waterdruk in de hele regio zorgde.Helemaal bovenin bevindt zich het uitkijkpunt. Een deel van de 'deksel' van het watervat is verwijderd om een bordes te creëren voor bezoekers. Beklimmen kan in kleine groepen onder leiding van een torenwachter. Reserveren kan bij Bezoekerscentrum De Wieden, T: (0527) 20 56 60.

Je bent bijna weer bij het bezoekerscentrum en daarmee aan het eind van deze fietsroute. Natuurmonumenten hoopt dat je een mooie tocht hebt gehad en ziet je graag weer in De Wieden. Volg ons in de tussentijd op Facebook of Twitter via Bezoekerscentrum De Wieden.