Aanpak vogelgriep nog steeds ondermaats
Voor het tweede jaar op rij maakt hoog pathogene vogelgriep veel slachtoffers onder wilde vogels. Alleen in de gebieden van Natuurmonumenten zijn in het voorjaar 2023 ruim 8000 dode vogels, voornamelijk kokmeeuwen opgeruimd. De coördinatie van opruimacties, publieksvoorlichting en het afvoeren van kadavers moet bij elke uitbraak opnieuw worden vormgegeven. Dekking van de kosten moet telkens opnieuw worden gezocht. Gezien het maatschappelijk belang van het terugdringen van vogelgriep, zowel voor wilde vogels, de pluimveesector als voor de volksgezondheid, vinden wij dat onbegrijpelijk.
Natuurmonumenten heeft samen met LandschappenNL, de Dierenbescherming en stichting Dierenlot een dringende oproep gestuurd naar de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de fracties in de Tweede Kamer.
Vogelgriep
Voor het tweede jaar op rij maakt hoogpathogene vogelgriep veel slachtoffers onder wilde vogels. Alleen al in de gebieden van Natuurmonumenten zijn in het voorjaar van 2023 ruim 8000 dode vogels, voornamelijk kokmeeuwen opgeruimd. Onder de slachtoffer bevinden zich ook andere soorten zoals zwartkopmeeuwen, visdieven en een zeldzame oehoe.
Goed en slecht nieuws
Het goede nieuws is dat het snel opruimen van dode vogels werkt om het aantal besmettingen bij wilde vogels te beperken. Uitbraken in verschillende natuurgebieden verlopen daardoor minder desastreus dan vorig jaar. Het slechte nieuws is dat er (nog steeds) geen landelijke regie en structuur is die helpt om bij een uitbraak de noodzakelijke maatregelen te nemen. De coördinatie van opruimacties, publieksvoorlichting en het afvoeren van kadavers moet bij elke uitbraak opnieuw worden vormgegeven. Dekking van de kosten moet telkens opnieuw worden gezocht. Gezien het maatschappelijk belang van het terugdringen van vogelgriep, zowel voor wilde vogels, de pluimveesector als voor de volksgezondheid, vinden wij dat onbegrijpelijk.
Ten koste van natuurbeheer
Het ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) suggereert dat de kosten die terrein beherende organisaties maken bij het opruimen en afvoeren van dode vogels gedekt worden door de subsidie voor het beheer van hun terreinen. Vanuit deze subsidieregeling (SNL) ontvangt Natuurmonumenten dit jaar inderdaad €7000,-voor het opruimen van dode vogels. Echter, de kosten voor het opruimen en afvoeren van dode vogels bedroegen alleen de afgelopen twee maanden al ruim het tienvoudige. De middelen die wij hiervoor vrij maken zijn bedoelt voor noodzakelijk natuurbeheer. Dit betekent dat wij minder geld en tijd kunnen investeren in ons reguliere beheer. Dit is zeer ongewenst in een tijd dat onze natuur sowieso al enorm onder druk staat.
Urgentie
Vogelgriep is een calamiteit die, in de pluimveehouderij, ook onder de verantwoordelijkheid van hetzelfde ministerie als zodanig wordt aangevlogen. Wij ervaren bij het ministerie van LNV onvoldoende urgentie om de noodzakelijke maatregelen voor wilde vogels ook landelijk te organiseren en de bijbehorende middelen beschikbaar te stellen. De kosten voor het opruimen en afvoeren van wilde vogels vallen in het niet bij de kosten die worden gemaakt ten behoeve van de pluimveesector.
Slachtoffers
Sinds twee jaar hebben we onder wilde vogels te maken met een desastreuze uitbraak van het vogelgriepvirus. De Nederlandse populatie van grote sterns is als gevolg daarvan met maar liefst 50% afgenomen. Uit een analyse van SOVON blijkt dat de populatie er wel 40 jaar over kan doen om weer te herstellen van deze klap. Dit jaar zijn vooral broedende kokmeeuwen het slachtoffer van vogelgriep en worden er wekelijks honderden dode vogels en kuikens opgeraapt in natuurgebieden door het hele land.
Wereldwijde impact
Natuurorganisaties maken zich grote zorgen over de impact van vogelgriep op wilde vogels. Niet alleen in Nederland, maar ook wereldwijd vallen er honderdduizenden slachtoffers.
Algemeen belang
Het is in het algemeen belang dat vogelgriep slachtoffers zo snel mogelijk worden verwijderd uit de natuur. Dode vogels vormen een besmettingsbron voor soortgenoten, maar kunnen ook andere soorten, zoals aas etende vogels en zoogdieren, besmetten. Deze dieren verspreiden het virus vervolgens weer verder. Daarnaast maken virologen zich zorgen over de hoge dichtheden van pluimveehouderijen in ons land en het risico van mutatie van varkens- en vogelgriepvirussen tot een voor zoogdieren besmettelijke variant van vogelgriep.
Oproep
In het belang van de wilde vogels (wereldwijd) roepen wij het ministerie van LNV op de goede regionale initiatieven en samenwerkingen te vertalen naar een adequate landelijke aanpak met de daarbij horende middelen. Gezien de risico’s voor de pluimveesector en de volksgezondheid is dat een investering waar ze geen spijt van krijgt.
De verzonden brief is hier als pdf bestand te downloaden
