Meer inzicht in broeikasgassen uit natte natuur
Naast bos kan ook natte natuur op veengrond bijdragen om klimaatverandering af te remmen. Door verdroogde veenbodems weer te ‘vernatten’ kan het broeikasgas CO2 beter worden vastgehouden. Dankzij een recent gepubliceerde kansenkaart en een concreet veldproject kunnen natuurbeheerders daar nu meer grip op krijgen.
Klimaatenvelop
In het klimaatakkoord van 2019 zijn afspraken gemaakt om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan. Onderdeel hiervan is de zogenoemde ‘klimaatenvelop’, waarin de regering jaarlijks een bedrag beschikbaar stelt voor pilots en innovaties voor klimaatbeleid. In samenwerking met Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en LandschappenNL heeft Wageningen Environmental Research een kansenkaart gemaakt voor het reduceren en vastleggen van broeikasgassen in venen en moerassen. De kaart brengt hiervoor natuurgebieden in beeld met hoogveen, moeras en natte graslanden. Twee kansrijke gebieden zijn direct in 2019 al vernat. Voor drie andere natuurgebieden hebben natuurbeheerders plannen gemaakt voor verdere vernatting. Doel is reductie of vastlegging van broeikasgassen in combinatie met winst voor de natuur.
Risico
Een complicatie bij natte natuurprojecten is het risico op toenemende uitstoot van methaan (‘moerasgas’), die de afname van CO2 teniet kan doen. Uit een literatuurstudie bleek dat dit risico groot is voor gebieden met een recente agrarische voorgeschiedenis, vooral als sloten een rol spelen bij de regulering van het waterpeil. Juist uit sloten op veen worden hoge methaanemissies en relatief lage CO2-vastlegging geconstateerd. De auteurs van de literatuurstudie komen met een globale vuistregel voor klimaatvriendelijke waterstanden in natuur op veen. Ze concluderen wel dat nader onderzoek wenselijk is, bij voorkeur op basis van metingen in combinatie met modellering. Hiervoor is ook een advies over meettechnieken voor broeikasgasfluxen in veen- en moerasnatuur opgesteld.
Broeikasgassen meten bij Groningen
Met geld uit het project konden twee natuurgebieden bij de stad Groningen daadwerkelijk ‘klimaatslim’ worden ingericht door vernatting. In een daarvan, Polder Camphuis, en in ‘klimaatbuffer’ De Onlanden hebben de universiteit van Wageningen en Natuurmonumenten de komende jaren metingen gepland naar CO2 en methaan. In 2020 ontwikkelt de WUR hiervoor een mobiele installatie, die op termijn ook elders inzetbaar is. De verwachting is dat de metingen bij Groningen bijdragen aan betere kentallen voor broeikasgasemissies uit natte natuur.
Gebiedspilots
Naast de pilots bij Groningen zijn nog drie andere ‘natte’ natuurgebieden geselecteerd om als klimaatbuffers te ontwikkelen die niet alleen droogte en wateroverlast opvangen, maar ook broeikasgassen invangen : het Fochteloërveen (Fr/Dr), Joostendam (U) en het Ilperveld (NH). In het project zijn hiervoor zijn inrichtingsplannen uitgewerkt. De komende jaren kunnen daarmee de geplande werkzaamheden in deze gebieden ‘klimaatslim’ worden uitgevoerd.
De eindresultaten worden gedeeld met andere natuurbeheerders, onder andere via de website van de VBNE [link www\vbne\klimaatslimbosnatuurbeheer.nl].
In een vervolgproject komt meer aandacht voor het koppelen van de kansenkaart met locaties waar vernattingsmaatregelen ook nodig zijn om effecten van klimaatverandering op te vangen (droogte en wateroverlast), die van stikstofoverlast en waar ambities zijn voor natuurinclusieve landbouw.
De eindproducten van het project
- ‘Kansen op kaart’ , een landelijke kansenkaart met toelichting voor het vastleggen van broeikasgassen in natte natuur en multifunctionele klimaatbuffers.
- ‘Mogelijke methaanuitstoot bij vernatting van natuurgebieden op organische bodems’, adviesmemo op basis van een brede literatuursurvey.
- ‘Aanbevelingen voor directe kwantificering van broeikasgas-balansen van natte natuurgebieden’, adviesmemo.
- ‘Broeikasgasemissie in het Fochtelooerveen’, rekenuitkomsten op basis van vegetatie en waterstanden (GEST-methode)
- ‘Natuurinrichting en waterberging Joostendam Kockengen’, een Plan van Aanpak
- ‘Van laagveen naar hoogveen’ Uitbreiding van de klimaatbuffer in het Ilperveld, Noord-Holland, een Plan van Aanpak.
Het project is gerealiseerd door Natuurmonumenten, Wageningen Environmental Research, Wageningen University, Staatsbosbeheer, Landschap Noord-Holland, Radboud Universiteit, Stichting Bargerveen en Aannemersbedrijf Oosterhuis B.V. LandschappenNL maakte deel uit van de begeleidingscommissie.
Het project is uitgevoerd in opdracht van en gefinancierd door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, in het kader van het Beleidsondersteunend onderzoekthema ‘Klimaatenvelop Klimaatslim Bos, Natuur en Hout’.
Zie ook: Niet alleen bos, ook schorren en kwelders remmen klimaatverandering
