Natuur in Oost-Nederland in gevaar door droogte
Boswachters maken zich ernstig zorgen over de droogte die ons land voor de tweede zomer op rij teistert. Beken en vennen vallen droog, heide verkruimelt en bijzondere soorten dreigen te verdwijnen. Natuurmonumenten vindt dat het waterpeil in het voorjaar op veel plekken omhoog moet, zodat water beter kan worden vastgehouden om vrij te geven in droge periodes.
Vooral in het oosten, op hoge zandgronden, staat het grondwater extreem laag. “De natuur is nog niet hersteld van de droogte van vorig jaar.” zegt Michiel Schaap, ecoloog in de Achterhoek. “De voortplanting van veel dieren komt in gevaar doordat we nu wéér zo’n droog jaar hebben,” “Regenwormen kruipen diep weg, waardoor vogels, maar ook bijvoorbeeld dassen, ze niet meer kunnen vangen om zich te voeden. Er worden minder dassen geboren. Het water in onze vennen in het Kienveen (Achterhoek) hoort een meter hoger te staan dan nu. De kans is groot dat ze binnenkort helemaal droog vallen. De daarin levende kikkers en salamanderlarven sterven dan.”
Extreem lage grondwaterstand
Ruben Vermeer is ecoloog op de Sallandse Heuvelrug. “Het is nog erger dan we dachten. Vorig jaar hebben we hier plekken uitgediept om ervoor te zorgen dat poelen niet droog zouden vallen. We hielden rekening met een extreem lage grondwaterstand en dachten dat met deze actie minimaal vijf van de tien poelen gegarandeerd water zouden houden. Op dit moment staan ze echter allemaal bijna droog en de kans is groot dat ze helemaal droog vallen. In deze poelen leven kamsalamanders, heikikkers en bijzondere libellensoorten. Tenminste, tot voor kort, want het maar de vraag of ze deze droogte hebben overleefd. De kamsalamander staat al jaren onder druk, maar de laatste tellingen lieten ronduit dramatische resultaten zien; slechts 15 werden er geteld.
Niet onuitputtelijk
Schaap: “We krijgen van veel mensen de opmerking te horen ‘dat is de natuur, dus laat het met rust.’ Maar in Nederland is het waterpeil verre van natuurlijk. Alles wordt hier gereguleerd met stuwen, dammen en sluizen.” Van oudsher wordt in Nederland veel water weggepompt, zodat het land droog genoeg is om te bewerken. Het waterpeil moet vooral in het voorjaar volgens Schaap en Vermeer op veel plekken echt omhoog. “Zodat er in de zomer genoeg water voorradig is. Natuurgebieden kunnen heel goed fungeren als wateropslagplek.”
Natuurmonumenten vraagt waterschappen om maatregelen te treffen zodat het water niet nóg lager zakt. Een verbod op het winnen van water uit oppervlaktewater of grondwater bijvoorbeeld. Schaap: “De Waterschappen Vechtstromen en Rijn en IJssel kondigden recentelijk een verbod af voor het onttrekken van water nabij natuurgebieden. Hopelijk volgen er snel meer, want grondwater is niet onuitputtelijk.”
