Ga direct naar inhoud
Nieuws

Nederlands rivierwater is in slechte staat

10 juni 2021 | Marjolein Koek

Vandaag publiceren Europese Natuurbeschermingsorganisaties een onderzoek naar de door lidstaten ingediende ontwerpplannen voor rivieren en hun stroomgebieden. Uit het onderzoek met de titel “The final sprint for Europe’s rivers’. blijkt dat 11 van de 13 onderzochte stroomgebieden ook in 2027 nog niet gezond zullen zijn.

weerspiegeling van bomen in het water tijdens zonsondergang

In de Kader Richtlijn Water is meer dan 20 jaar geleden afgesproken dat al het oppervlakte- en grondwater uiterlijk in 2027 in een goede, gezonde staat moet zijn, zowel chemisch als ecologisch. Uit het onderzoek blijkt nu dat 8 landen de wettelijk vastgelegde deadline niet zullen halen.

Kampioen uitstellen

Ook het Nederlandse stroomgebied van de Rijn is beoordeeld. Helaas hoort Nederland bij de hekkensluiters in de categorie ‘slecht’.  Nederland behoort daarentegen wel bij de ‘koplopers’ op het gebied van het benutten van uitstelmogelijkheden, nl. voor vrijwel alle waterlichamen. Slechts 25% van alle waterlichamen was in een goede chemische staat in 2020. Voor de goede ecologische staat was dit minder dan 1%, onder andere door te hoge concentraties bestrijdingsmiddelen en meststoffen uit de landbouw.

Normen veelvuldig overschreden

Na een aanvankelijk daling komt er sinds 2015 komt er weer méér stikstof en fosfor in de bodem terecht op landbouwbedrijven. Sinds 2017 stijgt daarom de concentratie nitraat van het uitspoelings- en slootwater bij deze bedrijven. Ook blijkt dat de nitraatconcentraties in het bovenste grondwater onder landbouwbedrijven na 2017 in alle regio’s zijn gestegen. Uit de Nationale Analyse voor de waterkwaliteit van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat ook de normen voor het oppervlaktewater voor stikstof en fosfor nog veelvuldig overschreden worden. Niet alleen de waterkwaliteit, maar ook de hoeveelheid (grond)water baart zorgen. Water wordt vaak snel naar zee afgevoerd en onvoldoende vastgehouden. Daarnaast nemen grondwateronttrekkingen toe.

Brief aan Tweede Kamer

Al met al worden met de voorgestelde waterplannen de Europese doelen voor 2027 nog lang niet overal gehaald. Natuurmonumenten is zeer bezorgd over deze onvoldoende ambitieuze aanpak van de waterkwaliteit en waterkwantiteit van het Nederlandse oppervlakte- en grondwater. Zij pleit daarom samen met Waddenvereniging, Natuur & Milieu, LandschappenNL, Wereld Natuur Fonds, en Vogelbescherming Nederland in een brief bij de Tweede Kamer om met urgentie extra maatregelen te nemen via het Nationaal Water Programma, Stroomgebiedbeheerplannen en het nieuwe Actieprogramma Nitraatrichtlijn om deze waterdoelen wél te behalen. Want Nederland heeft recht op voldoende en schoon water in 2027.

Steeds weer uitstellen

Binnen de Kader Richtlijn Water werkt men met plannen van steeds 6 jaar. Het gaat nu om de laatste planperiode voor 2027. Het is dan ook de laatste kans om in 2027 het einddoel van gezond en voldoende water te bereiken. De Europese landen hebben dit voorjaar hun ontwerpplannen gemaakt. De lidstaten hebben nog 6 maanden om hun ontwerpplannen aan te passen. De stroomgebieden lijden onder het onvoldoende meenemen van waterbelangen in ander beleid zoals landbouw, energie en infrastructuur, stelt het rapport. Daarnaast is er maximaal gebruik gemaakt van uitstelmogelijkheden zodat alles nu in de laatste planperiode moet worden gerealiseerd. Men heeft meer dan 20 jaar door de vingers laten glippen.

Versnelling noodzakelijk

Sergiy Moroz, Senior Policy Officer, Biodiversity and Water van het European Environmental Bureau, stelt: “Het geringe commitment van veel waterautoriteiten voor versnelling van bescherming en herstel van rivieren, meren, sloten en grondwater laat zien dat de verantwoordelijken niet begrijpen hoe belangrijk het verlies van zoetwater biodiversiteit is, en hoe belangrijk genoeg gezond water voor ons welzijn en onze welvaart is. In tegendeel, de ontwerpplannen laten weerstand tegen verandering zien en schuiven actie voor zich uit.

Marjolein Koek
Marjolein Koek

Persvoorlichter