Ga direct naar inhoud
Nieuws

Onderzoek naar kansen duurzaamheidsafspraken in de landbouw

21 december 2022 | Marie Jeanne Douven

Wageningen University & Research (WUR) doet in opdracht van Vogelbescherming Nederland, Dierenbescherming en Natuurmonumenten onderzoek naar mogelijke duurzaamheidsafspraken in de landbouwsector. Boeren die op een duurzame manier gaan produceren waarbij ze rekening houden met klimaat en natuur moeten hiervoor op een goede manier beloond worden. Hoe dit betaald moet worden en hoe dit vorm kan krijgen, is nog onvoldoende duidelijk. Het onderzoek van de WUR moet hier meer duidelijkheid over gaan geven.

xxx

Het onderzoek van de WUR moet antwoord geven op vragen als welke rol mededingingsregels hebben bij duurzaamheidsafspraken, hoe de overheid deze afspraken kan faciliteren en op welke wijze ketenpartijen het beste hieraan kunnen bijdragen. Op woensdagmiddag 15 februari 2023 om 15.00 uur worden de eerste inzichten gedeeld in Den Haag. Het definitieve onderzoek is naar verwachting in mei 2023 gereed.  

Nieuw verdienmodel voor boeren nodig 

Om te zorgen dat boeren omschakelen en op een natuurinclusieve manier gaan werken, is er een nieuw verdienmodel nodig. Het kabinet wil dat ketenpartijen zoals de veevoeder- en zuivelbedrijven hier financieel aan bijdragen. En ook de consument moet een eerlijke prijs voor voedsel gaan betalen. Minister Adema (LNV) wil een Landbouwakkoord sluiten waarin met betrokken partijen afspraken worden gemaakt over het toekomstperspectief voor de sector en het daarbij behorende verdienmodel voor boeren. De resultaten van het onderzoek van de WUR moeten hier een bijdrage aan leveren. Gekeken zal worden naar wat de beste vorm is om duurzaamheidafspraken te maken tussen boeren en ketenpartijen. Deze afspraken moeten productie van duurzame agrarische producten bevorderen en het verdienmodel van de boer versterken. Denk bijvoorbeeld aan een extra prijs voor extensieve zuivel of minder pesticidengebruik bij gewassen.  

Europese mededingingswetgeving biedt ruimte  

Boeren kunnen de transitie naar duurzame landbouw alleen bekostigen als zij een goede beloning krijgen voor hun duurzame producten. Op dit moment is er te weinig marktvraag of te weinig beschikbaar budget. Dit budget verhogen kan met publieke middelen of met private middelen. De eerste is gebonden aan beperkingen vanuit staatssteunregels en de tweede vanuit het mededingingsrecht. De Autoriteit Consument & Markt beschrijft in haar recente leidraad dat er voor duurzaamheidsafspraken in de landbouw al diverse mogelijkheden zijn. Een recente wijziging in de Europese mededingingswetgeving (GMO-verordening art. 210 bis) biedt zelfs nog meer ruimte om duurzaamheidsafspraken te maken en boeren eerlijk te belonen voor het produceren van duurzame en diervriendelijke producten. Daarmee liggen er nieuwe kansen voor het kabinet om met ketenpartijen hier vorm aan te geven. Daarom is het van belang om nu scherp te krijgen welke kansen er zijn voor duurzaamheidsafspraken in de landbouw.

Rol overheid 

Het onderzoek richt zich specifiek op de verschillende mogelijkheden voor duurzaamheidsafspraken binnen de keten. We willen onderzoeken of de overheid zulke (private) afspraken kan faciliteren, welke belemmeringen er zijn en of die kunnen worden weggenomen. Ook willen we weten hoe dit samenhangt met de algemene inzet van de overheid om de landbouwtransitie mogelijk te maken. Het is nodig om snel meer zicht te krijgen op kansen en beperkingen die mededingingsregels bieden om te komen tot die duurzaamheidsafspraken in de landbouw.  

De uitkomsten kunnen als input gebruikt worden bij de totstandkoming van het Landbouwakkoord. Daarnaast zijn de resultaten ook nuttig bij de verdere uitwerking van de bijdrage van ketenpartijen en consumenten aan het versterken van het verdienmodel van de duurzame boer. 

Meer weten over de eerste resultaten?

Meld je hier aan voor een bijeenkomst voor beleidsmakers, politici, experts, boerenorganisaties, natuurorganisaties en ketenpartijen. Tijdens deze bijeenkomst zal hoofdonderzoeker Robert Baayen de eerste resultaten delen. Deze middag vindt plaats op 15 februari 2023 om 15.00 uur in Den Haag. Exacte locatie volgt na aanmelding.

Meer weten? 

Neem dan contact op met Robert Baayen van WUR via [email protected] of Tom Kunzler van Natuurmonumenten via [email protected].

Marie Jeanne Douven