Wat doen die dammen in de Leuvenumse beek?
De droogte van afgelopen zomer heeft veel effect op de beken op de Veluwe. Zo is de Leuvenumse beek voor een deel drooggevallen en dat roept vragen op bij bezoekers. Wat doen Waterschap en Natuurmonumenten om de beek te beschermen?
Veel bezoekers is het opgevallen dat een groot deel van de Leuvenumse en Hierdense beek droog viel afgelopen zomer, als gevolg van de extreme droogte. En nog altijd staat een deel van de beek droog. Sommige bezoekers menen daar zelf een ‘helpende hand’ in te moeten hebben en gaan dammen bouwen of juist afbreken. Hoe goed bedoeld dat misschien ook is, we zullen uitleggen waarom dat juist niet gewenst is en zelfs een averechts effect heeft.
Zandpakket en weinig water
Waar het nog goed ging, was het traject vanaf het Uddelermeer tot ongeveer halverwege de Leuvenumse bossen (grofweg tot de Stenen Duiker). Daar bleef de beek wel water voeren. Dat heeft te maken met een slecht doorlatende laag in de ondergrond, waardoor het water niet of moeilijk de bodem binnendringt en dus in de beekbedding blijft.
In het stroomafwaartse deel van de beek echter was de wateraanvoer te laag. Daar viel de beek droog. Het weinige water dat er was, zakte hier meteen het zandpakket in tot aan het grondwater, dat meters dieper ligt.
Piekperiodes en meer water
In jaren met meer water door de beek vormt dat zandpakket geen probleem. Dan is de hoeveelheid water namelijk zo groot, dat het kan blijven stromen voordat alles het zandpakket inzakt.
In piekperiodes in de winter is de afvoer zelfs zo groot dat de beek het water niet meer in zijn bedding kan afvoeren en buiten zijn oevers treedt, waar het water ook weer wegzakt in het zandpakket. Mogelijk komt het daarna als kwel weer boven ter hoogte van de Veluwemeerkust.
Dammen waterschap succesvol
Om zo lang mogelijk water in de beek te houden tijdens de extreme droogte en zo het onderwaterleven te behouden in een zo groot mogelijk traject, heeft het Waterschap Vallei en Veluwe een tak van de beek ter hoogte van het Roode Koper gedeeltelijk afgedamd. Daardoor kreeg de andere aftakking meer water. Dit was zichtbaar succesvol. De waterplantenvegetaties die al flink waren afgenomen begonnen zich na deze ingreep te herstellen en het peil stond wel zo’n 20 centimeter hoger.
Niet zelf dammen bouwen in de kwetsbare beek!
Zorgelijk is dat een of meerdere personen dammen in de beek hebben gelegd de afgelopen periode. Deze hebben er voor gezorgd dat bepaalde trajecten soms dagenlang droog stonden. Dit had niet gehoeven. Zonder de dammen was het water hier blijven stromen. Waarschijnlijk heeft veel van de insecten- en visfauna te lijden gehad van deze graverij in de beek.
Mocht je zelf vragen hebben of iemand kennen die vragen heeft over wat er in de Leuvenumse beek gebeurt, verwijs hem of haar dan door naar het beheerkantoor Noordwest-Veluwe te Ermelo. We leggen graag uit wat er gaande is en wat het Waterschap en Natuurmonumenten doen om de beek te beschermen. Zelfstandige acties, hoe goed bedoeld ook, kunnen grote negatieve gevolgen hebben voor het beekleven.
