Werken aan voedselrijke Roggenplaat in de Oosterschelde
Het ophogen van de Roggenplaat in de Oosterschelde vordert gestaag. Om te voorkomen dat deze voor vogels en zeehonden zo belangrijke zandplaat verdwijnt, wordt er door Boskalis in totaal 1,3 miljoen kuub zand aangebracht. Een uitdagende klus vanwege de dynamiek door getij, stroming en wind. De werkzaamheden zijn inmiddels voor driekwart afgerond en de eerste proeven voor behoud en herstel van bodemleven zijn succesvol uitgevoerd. Daarmee zijn kustvogels verzekerd van een ‘gedekte tafel’ tijdens en na de uitvoering van de zandsuppletie. Rijkswaterstaat en Natuurmonumenten zetten zich in voor de suppletie van de zandplaten die cruciaal zijn voor de natuur. Met het ophogen van de Roggenplaat, blijft deze voedselrijke zandplaat voor de komende 25 jaar behouden.
Herstel bodemleven
De Roggenplaat heeft een zeer rijk bodemleven met kreeftjes, nonnetjes, wormen, schelp- en schaaldieren. Er is een uitgebreid programma voor monitoring op dit bodemleven, mossels, vogels en zeehonden tijdens en na de uitvoering van de zandsuppletie. Vooral minder rijke delen van de zandplaat worden opgehoogd. Bij het storten van een laag nieuw zand sterft een groot deel van het bodemleven af. Om versneld herstel hier te stimuleren, zijn er proefvakken opgehoogd met een laagje bestaand voedselrijk zand van de Roggenplaat. Op een aantal locaties is in totaal 16,4 ton kokkels uitgestort. De methode bleek succesvol. Zo’n 95 tot 98% van de kokkels groef zich vrijwel gelijk in in het nieuwe zand en blijft bodemleven continu aanwezig. Belangrijk voor vogels die nu kun buikjes rond moeten eten en een goede les voor mogelijke toekomstige zandsuppleties.
Behoud Roggenplaat als ‘wegrestaurant’
De Roggenplaat is een belangrijke plek voor vogels om voedsel te zoeken en rustplek voor zeehonden. Als er niets wordt gedaan, verdwijnt de zandplaat onder water. Daarmee dreigt een ecologische ramp voor kustvogels, die de Roggenplaat gebruiken om op te vetten tijdens hun lange reis tussen West-Afrika en het hoge noorden. De Oosterschelde ligt halverwege op deze trekroute. De oorzaak is zandhonger. Door de Oosterscheldekering is de stroming minder sterk waardoor er geen natuurlijke opbouw meer is van zandplaten. Met name tijdens stormen verdwijnt er zand in de naastgelegen geulen. Daardoor wordt de voor natuur zo belangrijke Roggenplaat steeds lager en kleiner. Door de ophoging blijft de Roggenplaat en het typische Oosterscheldelandschap met droogvallende platen de komende 25 jaar behouden. Ook de veiligheid wordt gediend: de dijken aan de zuidkant van Schouwen-Duiveland krijgen te maken met verminderde golfaanval. Hierdoor is onderhoud pas later noodzakelijk.
Uniek: werken op getij
Het storten van zand gebeurt door Boskalis zeer zorgvuldig om schade aan omliggende mosselpercelen te voorkomen. Een sleephopper zuigt zand van de bodem elders in de Oosterschelde en slaat dat aan boord op. Bij de Roggenplaat wordt het zand uit het schip in een leiding gepompt en op de juiste locaties gestort. Om te voorkomen dat zand wordt meegevoerd wordt gewerkt op getij. Afhankelijk van het getij wordt op de westelijke of oostelijke zijde van de plaat zand gestort. Dat heeft te maken met de richting van de stroming. Meetboeien meten voortdurend de troebelheid van het water rond de zandplaat zodat direct kan worden ingegrepen als zand dreigt uit te spoelen.
Planning uitvoering
Per getij kan er maar een aantal uur op de plaat gewerkt worden. Zodra het water opkomt, vluchten de machines snel een aangelegde vluchtterp of een drijvend ponton op. Er wordt 24/7 gewerkt aan het ophogen van de zandplaat. Het zand wordt in dunne lagen gestort in zeven deelsegmenten. Boskalis werkt nu aan het ophogen van het vijfde en zesde deelsegment op de zandplaat. Inmiddels is zo’n 825.000 kuub van de in totaal 1,3 miljoen kuub zand op de plaat gestort. De werkzaamheden zijn uiterlijk halverwege januari 2020 gereed.
