Standpunt van Natuurmonumenten over geborgde zetels in waterschapsbesturen
Het algemeen bestuur van een waterschap wordt eens in de vier jaar gekozen via waterschapsverkiezingen. Daarnaast wordt er een aantal zetels uitgegeven aan vertegenwoordigers van bedrijven, boeren en natuurbelangen. Dit zijn de zogenaamde geborgde zetels. Natuurmonumenten is geen voorstander van geborgde zetels, maar steunt het aangepaste wetsvoorstel om in elk geval de natuur evenveel zetels te geven als de landbouw.
Waterschappen in Nederland zorgen voor de waterhuishouding. Zo beheren zij dijken en sluizen, regelen waterstanden en zorgen voor goede waterkwaliteit en zuivering van afvalwater. Er zijn 21 waterschappen in Nederland. Elk waterschap heeft een gekozen algemeen bestuur en een dagelijks bestuur. Het algemeen bestuur van een waterschap is vergelijkbaar met een gemeenteraad. Dit algemeen bestuur stelt het beleid van het waterschap vast en controleert of het dagelijks bestuur dat beleid goed uitvoert. Het algemeen bestuur bestaat uit 18 tot 30 leden. Het grootste deel van deze leden zijn inwoners van het waterschap (ook wel de 'categorie ingezetenen' genoemd). Zij worden om de vier jaar gekozen via verkiezingen. Een ander deel van het algemeen bestuur was voor vertegenwoordigers van bedrijven, boeren en natuurbelangen. Zij worden niet gekozen via verkiezingen. Zij hebben zogeheten geborgde zetels.
Natuurmonumenten is voorstander van de afschaffing van alle geborgde zetels. Het systeem van geborgde zetels strookt in onze beleving niet met de huidige opvattingen van democratisch bestuur. Gekozen vertegenwoordigers zijn ons inziens uitstekend in staat om oog te hebben voor specifieke deelbelangen, zonder het algemeen belang uit het oog te verliezen. In 2022 is gepoogd om alle geborgde zetels met een wetswijziging af te schaffen. Natuurmonumenten steunde deze wijziging, maar het volledig afschaffen van alle geborgde zetels bleek tijdens de behandeling van het wetsvoorstel niet voldoende steun te krijgen.
Het is tijdens de behandeling wel gelukt om de geborgde zetels voor bedrijven af te schaffen. De landbouw en de natuur krijgen daarnaast beide evenveel geborgde zetels. Daarmee zijn de belangen in evenwicht. Natuurmonumenten ziet dit als een belangrijke stap voorwaarts in het democratiseren van de waterschapsbesturen. Deze wijziging is ingegaan vanaf de waterschapsverkiezingen van 15 maart 2023. Wij blijven uiteraard samenwerken met waterschappen, inclusief de geborgde zetels voor de natuur.
Lees hier onze reactie op de internetconsultatie op de Wet democratisering waterschappen