Uitzonderlijke waterstanden op Tiengemeten

Wisselende waterstanden

Wisselende waterstanden in het Haringvliet en op Tiengemeten worden veroorzaakt door:

• Rivierafvoer (regenwater van Rijn en Maas en smeltwater uit de Alpen: het Haringvliet is met recht het afvoerputje van Europa!)
• Opstuwing door wind
• Het moment dat de Haringvlietsluizen worden open gezet om water naar zee te lozen.

Daarnaast hebben we te maken met een kleine getijslag van gemiddeld 30 cm. Dit komt van zee via de nieuwe Waterweg en o.a. het Spui en de Dordtse Kil het Haringvliet binnen. Voor de meeste mensen is dit getij nauwelijks waarneembaar.

Oorzaak extreem hoge waterstand

Extremen zoals afgelopen dagen zijn het gevolg van de combinatie: in het stroomgebied van Rijn en Maas heeft het veel geregend, héél veel wind zorgde voor opstuwing van het water in het Haringvliet en een hele hoge waterstand op zee. Hierdoor konden de Haringvlietsluizen niet open, omdat dan juist zeewater het Haringvliet binnenstroomt. Dit is vooral bij springtij op zee. Pas als het op zee laag water is, dan worden de sluizen open gezet en zakt het peil in het Haringvliet snel.

Water & Tiengemeten

Water is één van de vormgevers van Tiengemeten (en Deltanatuur). Juist de frequent wisselende waterstanden zorgt voor kenmerkende natuur en landschap:

• Droogvallende slikken en plantensoorten die op deze slikken groeien, zoals slijkgroen en biezen; natuurlijk ook de vogels: steltlopers (kemphanen, tureluurs) en eendensoorten die op slikranden zaden zoeken (wintertaling). Echt intergetijdenatuur.
• Kreekvorming, dichtslibben van kreken, oevers die afkalven en nieuwe slikken die ontstaan. Door het relatief weinig getij komen deze processen minimaal voor. Toch zijn ze op Tiengemeten wel zichtbaar, zoals in de Mariapolder en aan de westkant.
• Niet alle dieren vinden overspoeling leuk. Veldmuizen moeten bijvoorbeeld niets van hebben van zoveel dynamiek; de bijzondere Noordse Woelmuis kan op Tiengemeten juist goed gedijen.
• Over het algemeen: waar water is zijn watervogels en getijde en moerasplanten. Dankzij het water breidt bijvoorbeeld de Guldenroede niet nog verder uit: alleen de hoogste delen die nooit overstromen zien geel van de Guldenroede. Waar water is, ziet het er paars van de Grote Kattenstaart in augustus. Zonder water geen watervogels, grote zilverreigers, bever, lepelaars en zeearenden.

Tiengemeten en extreem hoog water

Afgelopen dagen is bijna het hele eiland ondergelopen door het water. Alleen de poldertjes en de dijken staken boven het water uit. Af en toe overstroming is goed voor de natuur; het liefst willen we dat dit frequenter optreedt. Meer dynamiek betekent meer ruimte voor speciale soorten en landschappen die horen in een Deltagebied / getijdengebied.

Deze extreem hoge waterstand heeft geen andere effecten op de natuur dan het effect van iets lagere extreme peilen. Door de combinatie met de harde wind kunnen bomen omvallen. Ook dat hoort erbij en zorgt voor nieuwe dynamiek: in de wortelkluit kan de ijsvogel gaan broeden, valt de boom in het water dan hebben vissen een plek om hun eieren af te zetten en op dood hout groeien weer schimmels (paddenstoelen). Een nieuw begin voor andere soorten dus. Op en top natuur!

Goed voorbereid

Wil je met eigen ogen bewonderen hoe het met de natuur op Tiengemeten is gesteld, dan kan dat natuurlijk! Ga dan wel goed voorbereid op pad: trek warme kleren aan en hoge waterdichte schoenen. Hou er rekening mee dat het infopunt aan vaste wal en het bezoekerscentrum, Gasterij de Gezusters, Speelnatuur en de musea tot 1 april gesloten zijn. Herberg Tiengemeten heeft aangepaste openingstijden. Koffie/thee en toiletten zijn toegankelijk in het openbare deel van het bezoekerscentrum.