Eerste gruttokuikens gespot in Eemland
In weidevogelgebied Eemland zijn vandaag de eerste gruttokuikens gezien. Veel zijn het er niet. Het gros van de eieren is geroofd door natuurlijke vijanden.
‘Grut-o grut-o! Boswachter Jan Roodhart hoort het nog om zich heen: tetterende grutto’s in polder Eemland, het oer-Hollands weidegebied ten noordwesten van Amersfoort. Grutto’s en andere weidevogels hebben het moeilijk, maar hier broeden ze nog en brengen ze hun kuikens groot.
“Het is ieder voorjaar weer afwachten welke weidevogels er komen en hoeveel. Maar ze komen nog altijd”, vertelt Jan. “Weidevogels zijn honkvast en keren vanuit hun winterverblijf terug naar hun eerste broedplek. De grutto arriveerde dit jaar al eind februari, tegelijkertijd met de eerste kemphanen. Vlak daarna kwamen de tureluurs, scholeksters en veldleeuweriken. De kievit is zelfs nauwelijks weggeweest vanwege de zachte winter.”
Last van roofdieren
De vroege kievit is de eerste die kuikens krijgt, maar op 30 april zijn ook de eerste gruttootjes gezien door Haije Valkema, collega van Jan. Eenmaal uit het ei gekropen, zijn de beestjes voor kenners vrij makkelijk te spotten. Het zijn echte ‘nestvlieders’. Ze verlaten binnen een dag het nest en worden niet door hun ouders gevoerd. Al tippelend scharrelen de jonkies zelf hun hoofdkost bij elkaar: insecten die tussen vochtig gras en kruiden leven.
Maar door roof van eieren zijn het er nog erg weinig. “Het is een drama. Ik schat dat tachtig, misschien wel negentig procent van de eieren verloren is gegaan.”
“Door het goede muizenjaar in 2019 zijn er nu veel roofvogels, marterachtigen en andere predatoren in Eemland. Ook de bruine ratten hebben een goed jaar achter de rug. Die hebben het ook op de eieren van weidevogels voorzien. Ik vermoed dat de hermelijn en bruine rat de voornaamste predatoren zijn. Cameravallen moeten dit nog bevestigen”, aldus Jan.
Droogte
Daarnaast speelt de droogte van afgelopen tijd de weidevogels parten, al valt er gelukkig de laatste dagen weer regen. Door de droogte zijn er voor de kuikens minder insecten om op te jagen dan normaal. En oudervogels kunnen de harde, droge bodem met hun snavel nauwelijks doorgronden om bodemdiertjes te pakken.
Veel percelen in Eemland worden voor de weidevogels daarom in het voorjaar extra nat gehouden “We zullen zien hoe het broedseizoen zich ontwikkelt. Wie weet valt het een beetje mee”, hoopt Jan.
Belangrijk broedgebied
Eemland behoort tot de weinige gebieden in ons land die aan de neergaande trend van de weidevogelstand ontsnapt. Grutto’s en tureluurs broeden hier nog in flinke aantallen.
“De echte openheid van Eemland is een van de succesfactoren. Er staat hier geen enkele boom en daar houden weidevogels van. Ze moeten van zich af kunnen kijken, zodat ze vijanden van verre zien aankomen”, weet Jan.
“Andere pluspunten voor de weidevogels in Eemland zijn de zachte, vochtige weidegronden waar ze makkelijk bij de bodemdiertjes kunnen, droge stukjes waar ze kunnen broeden, genoeg insecten voor de kuikens en voldoende rust.”
Elk jaar krimp
Helaas zijn die voorwaarden in veel andere weidegebieden verdwenen. Het aantal gruttokuikens dat gezond opgroeit, weegt daardoor niet op tegen het sterftecijfer van de oude vogels. Elk jaar krimpt het aantal grutto’s in Nederland met zo’n 5 procent.
“Triest als je bedenkt dat zo’n beetje de helft van de wereldpopulatie hier broedt. In hoop echt dat we in ons land natuurvriendelijker gaan boeren, met ruimte voor bloemen en kruiden in onze weides, weinig mest, een weidevogelvriendelijk maaibeheer en drassige stukjes. Als je zorgt voor water, heb je meteen leven. Dat werkt als een magneet op weidevogels.”
Wij gaan voor groei
Natuurmonumenten wil het tij keren voor de weidevogels en de vele andere plant- en diersoorten die het moeilijk hebben in de Nederlandse natuur.
Kijk hier hoe en waarom wij inzetten op groei van het aantal planten en dieren.
