Ga direct naar inhoud
Nieuws

Start natuurherstel rond Huisvennen op Kampina

02 september 2020 | Irma de Potter

Deze week start Natuurmonumenten met het herstellen van de natuur op de noordelijke oevers van de Huisvennen en ten oosten van het Kogelvangersven. Het doel van het project is om weer ruimte te maken voor de kenmerkende natuur van dit gebied, die hier door een overmatige neerslag van stikstofverbindingen uit de lucht zwaar onder druk staat. Het gaat dan om het herstel van natte heide in de oeverzones en droge stuifzandheide op de hogere delen. Waardevolle natuurtypen die in het open heide- en vennenlandschap van de Kampina thuishoren. De werkzaamheden bestaan uit het verwijderen van jonge berken en dennen en het kleinschalig plaggen.

meeuwenven Huisvennen Kampina

Waardevolle leefgebieden verdwijnen door stikstof

Je ziet het niet en ruikt het meestal ook niet, maar het is desastreus voor de natuur, allerlei stikstofverbindingen. Als ammoniak en stikstofoxiden slaan ze neer in de natuur. Daar zorgen ze voor een overmaat aan voedsel (stikstof) voor planten en bomen. De stoffen maken ook de bodem zuurder en dat zuur werkt voor sommige planten en bomen als vergif.  Zo verliezen we langzaam maar zeker allerlei soorten. Berken, dennen en grassen zijn minder gevoelig voor stikstof en doen het juist goed op die overmaat aan voedsel. Ze groeien explosief en verdringen zo de waardevolle leefgebieden die in het van nature open en voedselarme heide- en  vennenlandschap van de Kampina thuishoren. De maatregelen die we nu nemen gaan iets van de geleden schade herstellen, maar om de achteruitgang echt een halt toe te roepen, moet de stikstofuitstoot fors omlaag. Gebeurt dat niet, dan is bijna elk natuurherstel dweilen met de kraan open.

De natuurlijke rijkdom van Kampina

Het gebied rond de Huisvennen en het Kogelsvangersven is vol reliëf, wat zorgt voor veel overgangen van hogere droge zandduinen naar natte oeverzones langs de vennen. Dit levert een variatie op aan leefgebieden voor planten en dieren. Op de open zandige natte delen pionieren plantjes als zonnedauw, moeraswolfsklauw en snavelbiezen. Dit gaat langzaam over in natte heide waar gewone dopheide en klokjesgentiaan thuishoren. Op de drogere delen gaat de natte heide over in stuifzandheide met struikheide en veel korstmossen, waaronder het bekende open rendiermos. Deze natuurlijke rijkdom aan soorten wordt door de effecten van stikstof teniet gedaan.

Effect van natuurherstel

Links de oever die is dichtgegroeid met pijpenstrootje. Rechts de gewenste begroeiing met kleine zonnedauw en moeraswolfsklauw

Herstelmaatregelen

De herstelmaatregelen moeten die effecten van de stikstof terugdringen. Dichtgegroeide oevers van het Meeuwenven en het Flesven -behorend tot de Huisvennen-  worden weer vrijgemaakt van bomen en op een aantal plekken worden ook de dichte pollen pijpenstrootje afgeplagd tot op de witte zandgrond, zodat de eerste pioniers van de natte heide weer kunnen groeien. Markante oude bomen blijven staan en ook  enkele staande dode bomen blijven als voedselbron voor insecten en vogels behouden.  Ten oosten van het Kogelvangersven op de ‘Witte bergen’ wordt stuifzandheide hersteld. De oude grove dennen blijven staan, maar alle jonge aanwas van dennen en berken wordt verwijderd. Door kleine plagplekken te maken krijgt struikheide weer een kans. De vele mierennesten in het gebied zijn beschermd en daar wordt dan ook ruim omheen gewerkt.

Dit herstelproject is mogelijk door een financiële bijdrage van de Provincie Noord-Brabant.

Tijdelijke overlast

Bezoekers die de Huisvennenroute wandelen of de Van Tienhovenroute (rolstoelpad) kunnen de komende maanden enige hinder ondervinden van de werkzaamheden. De routes blijven open en worden indien nodig om de werkzaamheden heen geleid.

Mierennesten Kampina

Op de witte bergen liggen heel veel mierennesten. Hier wordt ruim omheen gewerkt.

Irma de Potter
Irma de Potter