Extra vogelsterfte Naardermeer bij bovengrondse hoogspanningsverbinding Diemen -Ens

In navolging van een bureauonderzoek naar vogelsterfte rond hoogspanningsmasten en kabels heeft Natuurmonumenten ook een veldonderzoek naar draadslachtoffers in het Naardermeer laten uitvoeren door Jan van der Winden ecology. Het bureauonderzoek diende in de eerste plaats als tegenonderzoek bij de analyse die TenneT, als initiatiefnemer van de geplande hoogspanningsverbinding, heeft laten uitvoeren. Het veldonderzoek was erop gericht om daadwerkelijk inzicht te verkrijgen in de huidige situatie en om de resultaten te kunnen vertalen naar een toekomstige situatie met de aanleg van het geplande tracé. 

Hoe zag het onderzoek eruit? 

Het geplande tracé voor de nieuwe hoogspanningsverbinding tussen Diemen en Ens komt sterk overeen met de bestaande hoogspanningsverbinding tussen Muiden en Muiderberg, een 3.100 meter lang traject. Dit bood een unieke mogelijkheid om de aantallen slachtoffers te onderzoeken op een plek die sterk overeenkomt met het geplande tracé. 

Het veldonderzoek, dat liep van mei tot en met augustus 2025 tijdens de broedperiode van purperreigers, grauwe ganzen en aalscholvers, bestond uit twee onderdelen. Ten eerste is er systematisch gezocht naar dode vogels onder het bestaande tracé. Tijdens zoekrondes werden alle vogels die in de polders aanwezig waren of overvlogen, geregistreerd. Aanvullend is er een vindkansproef en een verdwijnproef uitgevoerd om te corrigeren voor gemiste of verdwenen vogels door aaseterij of ontbinding. Zo konden de gevonden aantallen beter vertaald worden naar een werkelijk aantal slachtoffers. 

Ten tweede werden risicovolle vliegbewegingen, die een indicatie geven van vliegroutes over het geplande tracé, geregistreerd. Deze werden vergeleken met de voorspelde risicovolle vliegbewegingen en bijbehorende aantallen slachtoffers uit de bureaustudie. De focus lag bij beide onderdelen op vijftien vogelsoorten die in redelijke aantallen gebruikmaken van het Naardermeer en in hun dagelijkse vliegbewegingen de geplande hoogspanningsverbinding kunnen kruisen. Er werden resten van twintig vogels onder de hoogspanningsverbinding gevonden.

Verwachtte aantallen slachtoffers

In totaal verwachten we in de zomerperiode (mei t/m augustus) 29 tot 151 slachtoffers door het geplande tracé. De geplande hoogspanningsleiding zal resulteren in slachtoffers van beschermde vogelsoorten zoals de purperreiger en aalscholver en andere soorten waarvoor Natuurmonumenten graag het Naardermeer beschermt, zoals de grote zilverreiger. 

Vervolgonderzoek

Om meer zekerheid te krijgen over de vliegbewegingen van vogels die in de winter op het Naardermeer verblijven, zoals kolganzen, brandganzen en tafeleenden, breiden we het veldonderzoek uit in de periode oktober 2025 tot maart 2026. Juist in deze maanden is het risico op aanvaringen met hoogspanningskabels verhoogd door verminderde zichtomstandigheden als gevolg van mist, neerslag en schemering. Eenden en ganzen staan er bovendien om bekend dat ze bovengrondse draden slecht kunnen waarnemen, wat de kans op slachtoffers aanzienlijk vergroot. Deze aanvullende monitoring is daarom essentieel om een realistischer beeld te krijgen van de impact op vogelpopulaties in het Naardermeer.