Naardermeer krijgt natte schil
Rondom het Naardermeer wordt een natte bufferzone aangelegd. Zo blijft het schone water langer in het natuurgebied. De natte zone stimuleert daarnaast de ontwikkeling van waterriet, een perfecte broedplek voor vogels.
Het is een icoon om trots op de zijn, het Naardermeer ten westen van Naarden. Een van de oudste natuurlijke meren van Nederland en ons eerst beschermde gebied. Een paradijs voor de purperreiger, groeiplaats voor zeldzame kranswieren en fonteinkruiden en leefgebied van de otter.
Water lekt weg
Maar ondanks de bescherming sinds 1905, wordt de natte natuur hier al jaren bedreigd. Er lekt water weg naar de lager liggende polders in de omgeving. Om de natte natuur van het kerngebied met typische laagveensoorten voor de toekomst te behouden, is een buffer met veel waterriet rond het gebied nodig.
“Vroeger lag het Naardermeer op het laagste punt in de omgeving”, vertelt boswachter Angelique Aerts. “Het wordt van oudsher gevoed door schoon kwelwater, afkomstig van de Utrechtse Heuvelrug en het Gooi. Maar de polders rondom het meer liggen door inklinking nu lager dan het natuurgebied. Het gebied kan daardoor het water moeilijk vasthouden. De gevolgen zijn groot. Natte natuur verdroogt en veel plant- en diersoorten staan onder druk. Juist de rietlanden en moerassen zijn voor de vele vogelsoorten in het Naardermeer (ruim 75) zo belangrijk.”
Schil
Dit proces is al decennia gaande, maar dat geldt ook voor de herstelmaatregelen. Al sinds 1993 wordt gewerkt aan het Herstelplan Naardermeer. Rondom het natuurgebied werden gronden aangekocht die een natuurbestemming kregen. De inrichting van die ‘Schil’ is het laatste onderdeel van dit plan. De provincie Noord-Holland vervult hierin een voortrekkersrol, in nauwe samenwerking met Waterschap Amstel, Gooi en Vecht en Natuurmonumenten. Ook de Nationale Postcode Loterij draagt bij. In 2020 ontving Natuurmonumenten 1,8 miljoen euro voor versterking van de natuur in het Naardermeer.
"Deze zomer start fase 1 van de Schil", vertelt Angelique tijdens een fietsrondje rondom het gebied. “Dat is vooral de zuidkant waar al polders al ingericht zijn als natuur. Er komt hier meer ruimte voor water en riet door het uitgraven en verbinden van sloten. Het waterpeil komt in dienst van de natuur te staan en in sommige delen mag het peil door regenval de komende jaren wat omhoog.”
De Schil bestaat uit 5 verschillende deelgebieden.
Waterriet
Fase 1 loopt naar verwachting door tot begin 2024. Daarna volgen fase 2 en 3, de west-, noord- en oostkant van het Naardermeer. Ook hier wordt het waterpeil afgestemd op natuur, waardoor het natuurlijker kan fluctueren, afhankelijk van de regenval. Verder worden wateren met elkaar verbonden en wordt de dijk rondom het gebied verstevigd om het schone kwelwater dat het Naardermeer nog altijd voedt, vast te houden.
Vooral in de Nieuwe Keverdijkse Polder Zuid komt meer water te staan en zal er meer waterriet gaan groeien, verwacht Angelique. “Dat is gunstig voor talrijke moerasvogels zoals de purperreiger, roerdomp, rietzanger, snor en kleine karekiet. De grote karekiet zijn we helaas kwijtgeraakt, maar ik heb goede hoop dat die dankzij uitbreiding van de rietlanden weer terugkeert. En met een beetje geluk krijgen we er ook nieuwe broedvogels bij. De lepelaar, visarend en zeearend komen hier al, maar broeden nog niet. De zwarte stern zou ook een aanwinst zijn. Maar het belangrijkste is dat we het leefgebied van talrijke plant- en diersoorten duurzaam behouden, zodat het Naardermeer ook de komende honderd jaar als natuurparadijs blijft bestaan.”
Boswachter Angelique Aerts tussen het riet, gele lis en kale jonker.
Lila-witte zee
Op de fiets zien en horen we voortdurend tekenen dat het met de natuur nog dik in orde is. Een lepelaar vliegt over, we horen de snor, zien tot drie keer toe een bruine kiekendief, onderscheiden zeker vijf soorten eenden en Angelique spot diverse reeën in het veld. “En kijk eens in de sloot daar”, roept ze enthousiast terwijl ze in de remmen knijpt. We zien een lila-witte zee van waterviolier. “Een kenmerkende soort van kwelwater én een soort die voor zuurstof in het water zorgt.” De vele kikkers in de sloot zitten zo te horen op een perfecte plek.
Waterviolier
Door die rijke biodiversiteit is Angelique steeds meer van het Naardermeer gaan houden. “Het blijft uniek, zo’n groot natuurgebied van hoge kwaliteit in de Randstad. Dat merk je ook als je de wandelroute rondom het meer aflegt. Liefst 18 km lang, met extra paadjes naar het water of een uitkijkpunt. Een geweldige ervaring, met voldoende rust voor de vogels en andere dieren in het hart van het Naardermeer.”
