Stromende beken of verdroging op de Zuid-Veluwe? Teken de petitie.

Na één van de natste jaren in de geschiedenis van de neerslagmetingen is het misschien wat moeilijk voor te stellen dat de Veluwe in toenemende mate gebukt gaat onder verdroging. Dit is opmerkelijk omdat zich onder de Veluwe een zoetwaterreservoir bevindt dat wel tien keer de inhoud van het IJsselmeer bevat. De kwaliteit van het water in dit reservoir kan zich meten met het beste water ter wereld.

Over de afgelopen 50 jaar is de grondwaterstand in Gelderland gemiddeld met 50 cm gedaald terwijl de watervraag gestaag is opgelopen. Dit wordt ontegenzeggelijk duidelijk op de Zuid-Veluwe waar drinkwaterpompstation La Cabine 9 miljoen kubieke meter water per jaar uit de diepere aardlagen onttrekt. Dit water wordt vervolgens naar zo’n slordige 200.000 huishoudens geleid waar het voor een schijntje wordt geconsumeerd. Inmiddels rijst de vraag of dit kostbare drinkwater misschien ook in de kwelgebieden van de Betuwe gewonnen kan worden. Dit betreft immers ook Veluws water maar het wordt na opkomst vrijwel direct afgevoerd. Naast onze huishoudens vragen ook de landbouw en de industrie in toenemende mate om water.

Grondwaterputten

Ondanks het neerslagoverschot in Nederland, slaan Landbouwers vaak grondwaterputten om hun gewassen op de droge en hooggelegen zandgronden ook in de droge maanden van water te kunnen voorzien. Deze waterputten zijn grotendeels nog  niet geregistreerd en het is dan ook onmogelijk om te weten hoe veel water hier wordt onttrokken. De enorme watervraag en evaporatie maken dit een uiterst inefficiënte praktijk. Dit geld overigens ook voor de vergunningsvrije grondwaterputten van particulieren met een capaciteit van onder de 10.000 liter per uur. Hier gaan stemmen op om deze onttrekkingen in beeld te brengen, vergunning plichtig te maken en te onderwerpen aan een getrapt tarieven systeem waarbij toenemend waterverbruik ook toenemende kosten met zich mee brengt.

Van naaldbos naar loofbos

Nog even over evaporatie, dat lijkt niet zo belangrijk maar als je na gaat dat op de Veluwe, over de afgelopen 150 jaar veel heide en stuifzandgebieden zijn omgevormd naar bos dringt zich toch een ander beeld op. De overwegend uit naaldhout bestaande bossen evaporeren per jaar miljoenen kubieke meters aan grondwater. Alleen al op de Zuid-Veluwe gaat het naar schatting om zo’n 15 miljoen kubieke meter per jaar. Vandaar de roep om de omvorming van naaldbos naar loofbos, of op zijn minst, gemengd bos.

Parenco

Rest nog de watervraag van de industrie, met op kop in de Zuid-Veluwe, kartonfabriek Parenco met een slordige 5,4 miljoen kubieke meter per jaar.  Wanneer dit water uit de rivier gehaald zou worden zou dit significant bijdragen aan het stromen van de voor de Veluwe zo kenmerkende beken met hun natte natuur. Zeker, ook deze beken zijn door mensen gegraven en voeren kostbaar grondwater af, naar schatting enkele miljoenen kubieke meters per jaar. De bijbehorende biodiversiteit, gebonden aan deze unieke natte natuur is internationaal gezien belangrijk en geniet dan ook in veel gevallen, de hoogste wettelijke beschermingsgraad. Wellicht is het zo bezien toch niet zo’n gek idee dat de industrie ook haar steentje bij draagt, niet alleen door 1 liter water 9 keer te gebruiken maar liever door de oorzaak aan te pakken, geen grondwater meer te onttrekken en naar waarde betalen voor het verbruik van water.

Teken de petitie

Bewoners van Gelderland zijn een petitie gestart. Zij roepen het provinciebestuur van Gelderland op om de Zuidelijke Veluwe daadwerkelijk te beschermen tegen verdroging van de bosbodem, en kartonfabriek Parenco te verplichten haar grondwateronttrekking gefaseerd af te bouwen. Deze afbouw moet zo snel mogelijk door Parenco worden uitgevoerd. Teken hier de petitie.

Tekst: Bas Verschuuren