Winterse Preuf Tournee van 10 KM

1. Chalet d'n Observant

Geniet van het fantastisch uitzicht op de Observant, de visvijver en voormalige groeve met haar adembenemende kalkwanden, of beklim de trap naar het spectaculaire uitzichtplatform. Binnen kun je een doorlopende diapresentatie bekijken over het “Plan van Transformatie” voor dit gebied. Het is niet alleen een plek om lekker uit te rusten onder het genot van een hapje en een drankje, maar ook het vertrekpunt van o.a. prachtige wandelingen.

2. Kanne

Kanne valt onder de gemeente Riemst. De gemeente wordt in tweeën gespleten door het Albert Kanaal dat in de jaren dertig van vorige eeuw werd gegraven. Chateau Neercanne was onderdeel van de gemeente maar ligt sinds de Belgische Opstand en de vrede van Londen in 1839 op Nederlands grondgebied binnen de gemeente Maastricht.

Doline

Een doline is een natuurverschijnsel waarbij zuur water de kalksteen in de berg oplost en steeds dieper in de berg doordringt. Het zo ontstane kegelvormige gat vult zich met afzetting. Door ondergrondse kalksteenwinning kan zo'n doline worden aangesneden en (in de loop van de tijd) leeglopen en instorten met een groot gat als gevolg.

3. Villa Castrum (Hoeve Caestert)

Villa Castrum is het pop-up onthaalcentrum in Hoeve Caestert. Villa staat voor boerderij, Castrum voor kasteel: een kasteelboerderij dus, de oorspronkelijke functie van deze plek.  

Hoeve Caestert (Villa Castrum) hoorde bij het voormalige kasteel Ceastert dat in de jaren 70 van vorige eeuw verdween. In Villa Castrum staat een maquette van het voormalige kasteel dat in feite uit twee kastelen bestond, het oorspronkelijke kasteel en een nieuw "slaapkasteel" voor de gasten. De toren van het oude kasteel, in eigendom van CBR met belang in de kalksteen in de berg, stort in 1966 in en in 1972 brak er op mysterieuze manier brand uit in het nieuwe gedeelte. De restanten van het kasteel werden gesloopt en van de berg afgeduwd. Ook Hoeve Caestert werd sterk verwaarloosd

Inmiddels wordt Hoeve Caestert stapje voor stapje hersteld. Binnen voel je de link naar de huiselijke sfeer die in dit natuurhuis wordt opgeroepen: een (t)huis voor elke liefhebber van natuur en erfgoed!

De definitieve bestemming van Hoeve Caestert, eigendom van de Waalse overheid Département Nature et Forêts, zal zich situeren in de sfeer van het eco-toerisme. De concrete invulling zal de komende 2 jaar middels een participatief traject vormgegeven worden. In tussentijd wordt het onthaal bemenst door vrijwilligers en sympathisanten van de natuurverenigingen Natuurpunt (Vlaanderen), Natagora (Wallonië) en Natuurmonumenten.

4. D'n Observant

Deze door de ENCI aangelegde stortheuvel, waarvan de top ligt op 170m boven NAP, is ontstaan door de kalksteenwinning. Tussen de jaren 30 en jaren 60 van vorige eeuw is de heuvel aangelegd. Simpel uitgelegd werd de toplaag van het plateau Sint-Pietersberg afgeschraapt om aan de kalksteen te komen. Het materiaal van de toplaag, met vaak een rijke bodem door het aanwezige löss, werd op een hoop gegooid. Deze hoop zou in het later ontstane gat, wat nu de ENCI-groeve is, worden teruggestort.

Aanvankelijk was de lokale bevolking niet blij met de "storthoop". Omdat er sprake was van erosie werd de heuvel beplant en in 1976 voor het publiek opengesteld als natuurgebied. Toen duidelijk werd dat de ENCI van plan was D'n Observant alsnog af te graven voor de kalksteen die eronder ligt sloeg de vlam in de pan bij de Maastrichtse bevolking en de gemeente Riemst. Ondanks de kunstmatigheid van de ontstane natuur, woog de natuurwaarde van de berg het zwaarst wat in 2010 resulteerde in de overdracht van D'n Observant aan Natuurmonumenten. 

Voor een uitleg van wat je vanaf hier kunt zien kun je filmpje bekijken. Helaas wordt door een technisch mankement geen voorbeeldweergave van het filmpje weergegeven op deze pagina. Klik daarom even op onderstaande knop. Vergeet daarna niet terug te keren naar deze pagina voor de rest van jouw wandeling ;) 

Filmpje Observant

5. Duivelsgrot

De Wijngaardsgroeve is een kleinschalig stelsel dat met name dienst heeft gedaan als boerenschuur. Door de schedelvormige vorm en het vuur dat de Kanner jeugd er in het verleden stookte kreeg deze groeve de bijnaam Duivelsgrot. De groeve ligt aan het Poppelmondedal met unieke kalkgraslanden die zeldzame vlinders aantrekken, een waar vlinderparadijs. Aan de overkant van het Jekerdal is het in Nederland enige terrassenkasteel goed zichtbaar, Chateau Neercanne.

6. Tombe (Motte)

De heuvel die hier zichtbaar is in het landschap is van oorsprong een motte, een kunstmatige heuvel waar een kasteel (donjon) op heeft gestaan vergelijkbaar met de kasteelruïne van Lichtenberg. Al rond 1400 werd het kasteel verwoest en nooit meer herbouwd. De motte ligt op een zeer strategische plek en is om die reden bij vrijwel elke belegering van Maastricht gebruikt door de aanvallende legers. Steeds werd de motte opgenomen in de zogeheten circumvallatielinie. Het doel van een circumvallatielinie is het voorkomen dat de vestiging (Maastricht in dit geval) versterking van buitenaf krijgt en tevens het verhinderen van levering van levensvoorraden. Aan de andere kant van de weg is hiervan nog de droge gracht van Frederik Hendrik zichtbaar uit 1632 waarvan de belegering leidde tot de herovering van Maastricht op de Spanjaarden.

7. Kiekoet

Wil je loeren naar de oehoes in de Oehoevallei? Kom dan naar de vernieuwde Kiekoet, de vogeluitkijkplek op de Sint-Pietersberg.

De oehoe is de grootste uilensoort van Europa en broedt sinds 1997 in de Oehoevallei (of was het nu 1995? Hihi). Dit is de eerste vaste plek in Nederland en heeft ervoor gezorgd dat dit deel van de ENCI-groeve versneld een natuurgebied werd en in 2010 (juridisch) werd overgedragen aan Natuurmonumenten. De herder zorgt er samen met haar kudde voor dat de bosopslag in dit gebied beperkt blijft.

Vanaf de Kiekoet op de van Schaikweg kun je met de verkijker of met je eigen verrekijker turen naar de oehoe.

8. Uitkijkplatform

De Luikerweg, die ooit Maastricht met Luik verbond, eindigt nu hier. Sinds 1926 heeft de ENCI hier mergel afgegraven. Deze grondstof voor het cement was de basis voor de huizenbouw in geheel Nederland. In 2017 is het spectaculaire uitkijkplatform met een trap van 215 treden gerealiseerd. In 2018 werd de mergelwinning in de groeve gestopt en kon de natuur zich ontwikkelen.

Het groevegebied biedt veel kansen voor unieke kalk(moeras)flora en vele dieren zoals de vroedmeesterpad en de blauwvleugelsprinkhaan. Als onderdeel van het beheer begraast de schaapskudde de kalkgraslanden en pompen we jaarrond veel water weg. De groeve ligt immers veel lager dan de Maas. Natuurmonumenten kiest namelijk voor een unieke en soortenrijke natuur in plaats van een grote waterplas waarin veel minder soorten planten en dieren leven.

Verwonder je voor je terugkeer naar de stad nog eenmaal over dit top-uitzicht op een on-Nederlands, kleurrijk landschap waar ooit de Mosasaurus leefde.

9. Onder d'n Olifant

In de gangenstelsels in de Sint-Pietersberg zijn in de loop van de eeuwen beeldhouwwerken en schilderijen gemaakt. Deze gangen zijn zichtbaar geworden doordat de ENCI vanaf deze zijde de berg heeft afgegraven. Tijdens het afgraven zijn een aantal gangen van gangenstelsel Slavante in de lengterichting doorgesneden. Hierdoor is tussen 2 gangen een vlak met daarop een uitgehakte mammoet zichtbaar geworden.

Als de bladeren van de bomen zijn is de mammoet goed te zien. Hij zit vrij ver naar rechts. Omdat een mammoet op een olifant lijkt wordt het gebied Onder d'n Olifant genoemd.

10. Bistro Hoffmanni

De bistro is vernoemd naar de tweede mosasaurus die in de Sint-Pietersberg is gevonden.

De mosasaurussoort Hoffmanni is een van de grootste soorten van de mosasaurus. Hij leefde hier meer dan 66 miljoen jaar geleden en kon wel 18 meter lang worden. Het was een rover. Een gevonden onderkaak van deze mosasaurussoort is 90 cm lang. Johann Leonard Hoffmann, een arts, begeleide rond 1770 de opgravingen van de tweede gevonden mosasaurus in de Sint-Pietersberg. De vondst van deze Mosasaurus was "50 voetstappen vanaf de Grote Ingang". De grote ingang bestaat inmiddels niet meer, maar lag aan de Mergelweg ten noorden van Fort Sint Pieter. Rond 1930 is besloten om Hoffmann te eren door een mosasaurussoort naar hem te vernoemen.