Ga direct naar inhoud
Nieuws

Oosterschelde zomerserie deel 2: Dode duimen in de Oosterschelde

15 juli 2019 | Paul Begijn

Bij koraalrif dromen de meeste mensen weg bij het Great Barrier reef in Australië. Dat 2.500 kilometer grote rif met zijn fantastische kleuren en ‘inwonende’ dieren. Koraal is iets van ver weg, onbereikbaar en bijna mysterieus. Mis. Want ook in onze eigen Oosterschelde leeft een koraal.

dodemansduim

Dode zeemansduim

Boswachter Paul Begijn: ‘Een koraal met een wel heel lugubere naam. Dodemansduim! Luguber maar toepasselijk. Als dodemansduim schrikt door verstoring, trekt het koraal zijn poliepen in en lijkt het precies op, om het zo uit te drukken, de duim van een dode zeeman.’ Een unieke duim, het enige koraal dat in Nederland voorkomt. Dodemansvinger behoort tot de zachte koralen, maar is door een skelet van kalknaaldjes toch nog net zo hard als kraakbeen. Het bestaat uit allemaal witte en roze polliepjes bezet met tentakels waarmee plankton uit het water wordt gezeefd.

dodemansduim2

Giftige stof ter verweer

Zelf heeft het koraal wel een stevige ondergrond nodig zoals stenen, schelpdierbanken en een enkele keer een wulk of schelpdier. Ze houden niet van droge voeten dus de steen of ander ‘anker’ moet wel onder de laagwaterlijn liggen. Maar ook al zijn de omstandigheden puik, dan nog zijn de poliepen van dodemansvingers maar 6 tot 8 mm groot en wordt het hele koraal zelden maximaal zo’n 20 centimeter. Klein maar weerbaar dankzij een giftige en uiterst onsmakelijke stof die vijanden afschrikt. Alleen slangsterren kunnen behoorlijk vervelend zijn. Deze op zeesterren lijkende dieren eten namelijk hetzelfde als dodemansduimen.

Gevoelig voor klimaatverandering

Wat voortplanting betreft zijn dodemansduimen van alle markten thuis. Ze kunnen zich geslachtelijk én ongeslachtelijk voortplanten. Onderzoek aan andere koralen lijkt erop te wijzen dat bij hogere temperaturen het koraal overgaat op ongeslachtelijke voortplanting. Die kant gaat het op. Dat is gevaarlijk want zonder genetische variatie kan een dier of plant zich niet aan andere omstandigheden aanpassen.

dodemansduim3

Duik in de onderwaterwereld bij de Deltawagen

Met ons koraal gaat het echter goed. Een fijn idee. Een ‘Small Barrier Reef’ in onze hoogsteigen Oosterschelde! Meer weten over het bijzondere leven hier? Kom langs de Deltawagen van Natuurmonumenten bij de Plompe Toren. Luister naar verhalen van de Deltawachters, kijk door een telescoop, haal je onderwaterbrevet of speel Onderwatermemory XL!

dodemansduim3

Oosterschelde-zomerserie ‘Bijzonder beschermd’

De Oosterschelde is het grootste en meest waterrijke nationale park van Nederland en wereldberoemd. Voor tienduizenden vogels op trek is deze zeearm onmisbaar. Ze eten er hun buikje vol op de voedselrijke zandplaten. De onderwaterwereld is al even rijk met schelpdieren, krabben, kreeften en vissen in alle soorten en maten. Zelfs haaien, sepia’s, zeepaardjes en bruinvissen vinden in de Oosterschelde een goed leefgebied. Volop natuur in dit nationaal park. Natuur die goed beschermd moet worden, want ze staat onder druk. Natuurmonumenten zet zich in voor versterking van de natuur in en rond de Oosterschelde. Vooral de onderwaternatuur verdient betere bescherming. Dat doen we graag. En niet alleen voor de natuur zelf; ook voor jou. Met wandel- en fietsroutes, kijkhutten, activiteiten en de Deltawagen biedt Natuurmonumenten de mogelijkheid om ervan te genieten. Kom kijken, ervaar de rijkdom van de Oosterschelde. Je bent welkom!

Onbekend maakt onbemind. Vandaar zes portretten van slimme en grappige onderwater-wezens in onze zomerserie. Of kom langs de deltawagen: van 3 juni t/m 15 september dagelijks te bezoeken tussen 10.00 en 17.00 uur. Locatie: Plompe Toren, Burghsluis.

In de volgende zomerrubriek: Haaien in de Oosterschelde!

Tekst: Monica Wesseling

Duikende boswachter in de Oosterschelde - Leven

Paul Begijn
Paul Begijn