Oosterschelde zomerserie deel 6: Inktvissen in onze eigen Oosterschelde!

Tien armen

Eerst maar eens een misverstand wegruimen. Boswachter Paul Begijn: “De gewone zeekat is geen octopus maar een decapoda. Het weekdier (want dat is de inktvis) heeft geen acht, maar tien armen. Acht kortere, onder meer om te sturen en twee lange vangarmen waarmee prooien worden vastgegrepen.” Voor de voortbeweging beschikt deze tienarm over een ‘straalmotor’. Door water in de mantelholte aan de onderkant water op te zuigen en dit vervolgens weer krachtig ‘uit te spugen’, lanceert de inktvis zichzelf. Het is een echt nachtdier. Overdag schuilt hij ingegraven in het zand. Zodra het schemert komt de decapoda tevoorschijn om op zoek te gaan naar krabben en garnalen, zijn lievelings maaltje.

Scherp zien

Inktvissen kunnen extreem goed zien. Niet alleen is het aantal lichtgevoelige cellen in de ogen van de gewone zeekat veel groter dan in die van ons, maar bovendien kunnen ze accommoderen én hun ooglens verschuiven om dichterbij te kunnen zien. Onder meer door water op de bodem te spuiten, worden krabben en garnalen opgeschrikt. Hij krijgt ze in de smiezen en grijpt ze razendsnel met zijn twee bewegelijke vangarmen. De prooi verdwijnt in de papegaaiachtige bek en wordt vakkundig vermorzeld.

Kleurkunstenaars

Volgens boswachter Paul Begijn het echte kleurkunstenaars. “Dankzij pigmentcellen in de huid kunnen ze allerlei kleuren aannemen. Handig als camouflage, maar ook voor de mannen om vrouwtjes te versieren. Dat doet hij door een schitterend gekleurde poot voor haar heen en weer te zwaaien.”  

De paring is niet zo ‘afstandelijk’ als bij veel andere weekdieren. Man en vrouw omarmen elkaar – ook niet zo moeilijk met tien poten – en het mannetje overhandigt (zeg maar overpotigt) een pakketje zaad. Bewaakt door haar man zet het vrouwtje dan honderden eitjes af. Eitje voor eitje knoopt ze met twee armen vast aan een net, stokje of andere dun lijntje.  De eitjes zijn omgeven door inkt om ze onzichtbaar te maken in het donkere water. Vaak is de inkt aan het eind op zodat de laatste eitjes doorzichtig zijn.

Inkt als redding

Inkt beschermt ook volwassen inktvissen. Als een gewone zeekat wordt aangevallen door bijvoorbeeld een roofvis vijand, dan spuit de inktvis snel inkt in het water. De donkere vloeistof maakt onzichtbaar én verdoezelt de geur. De vijand raakt in verwarring, de sepia schiet weg. Weg in het weidse water. Tienarmen in onze eigen Oosterschelde Het beschermen meer dan waard.

Oosterschelde-zomerserie ‘Bijzonder beschermd’

De Oosterschelde is het grootste en meest waterrijke nationale park van Nederland en wereldberoemd. Voor tienduizenden vogels op trek is deze zeearm onmisbaar. Ze eten er hun buikje vol op de voedselrijke zandplaten. De onderwaterwereld is al even rijk met schelpdieren, krabben, kreeften en vissen in alle soorten en maten. Zelfs haaien, sepia’s, zeepaardjes en bruinvissen vinden in de Oosterschelde een goed leefgebied. Volop natuur in dit nationaal park. Natuur die goed beschermd moet worden, want ze staat onder druk. Natuurmonumenten zet zich in voor versterking van de natuur in en rond de Oosterschelde. Vooral de onderwaternatuur verdient betere bescherming. Dat doen we graag. En niet alleen voor de natuur zelf; ook voor jou. Met wandel- en fietsroutes, kijkhutten, activiteiten en de Deltawagen biedt Natuurmonumenten de mogelijkheid om ervan te genieten. Kom kijken, ervaar de rijkdom van de Oosterschelde. Je bent welkom!

Onbekend maakt onbemind. Vandaar zes portretten van slimme en grappige onderwater-wezens in onze zomerserie. Of kom langs de deltawagen: van 3 juni t/m 15 september dagelijks te bezoeken tussen 10.00 en 17.00 uur. Locatie: Plompe Toren, Burghsluis

Tekst: Monica Wesseling