De eerste Herenboerderij bij Rotterdam, in de Schiebroekse Polder
Tussen het Schiebroekse Park, Park de Polder en het Annie M.G. Schmidtpark ligt de Schiebroekse Polder. Een polder met weilanden en akkers tussen Rotterdam en Lansingerland, waar de gemeenten en Natuurmonumenten het landschap inrichten voor de natuur en recreatie. In het beheer van een deel van de polder gaat Natuurmonumenten samenwerken met de coöperatie Herenboeren Vlinderstrik.
Op bovenstaande foto zie je links Romana Thijm en rechts Anne Bruin. De foto is gemaakt door Jan van der Ploeg.
Anne Bruin en Romana Thijm vertellen over de Rotterdamse herenboerderij ‘De Vlinderstrik’: ‘Er zijn al een paar andere herenboerderijen in Nederland. Maar wij zijn wel de eerste in stedelijk gebied. Dus dat is tamelijk uniek. We zijn een coöperatie van 200 huishoudens en 500 monden. We hebben allemaal 2000 euro ingelegd als investering om de boerderij te kunnen opzetten. We hebben een boer in loondienst. De herenboerderij Vlinderstrik is straks een echt boerenbedrijf waar we natuurinclusief werken.’
Natuurinclusief
Natuurinclusief? Wat betekent dat? Anne Bruin legt het uit: ‘Dat betekent dat we gebruik maken van de systemen uit de natuur. Bijvoorbeeld: onze kippen lopen straks in de boomgaard. Kippen zijn van oorsprong bosdieren, dus dat is voor hun een fijne omgeving. In de boomgaard doen ze aan ‘plaagbeheer’ dus ze eten insecten en andere beestjes die het fruit bedreigen. Ze houden het gras kort en ze leggen eieren. De varkens krijgen onder meer de restanten van de oogst. En je kunt ze heel goed gebruiken om de akkers na de oogst leeg te trekken. Dat kan omdat we niet streven naar maximale productie. We produceren wat we voor onszelf kunnen gebruiken. Op een manier die zoveel mogelijk in harmonie is met de natuur.’
Voedselproductie in de Schiebroekse Polder voor de Herenboeren.
Productie voor de herenboeren
‘Alle herenboerderijen, en de Vlinderstrik dus ook, zijn gemengde bedrijven. De boerderij heeft dus tuinbouw en veeteelt. De productie is voor de herenboeren uit de coöperatie, voor onszelf dus. Nee, net als de vroegere herenboeren werken we niet zelf mee op de boerderij. Althans, dat hóeft niet. Maar wie zin heeft, kan zeker meehelpen. En dat gebeurt eigenlijk ook al. Want ook al is de boerderij nog niet in bedrijf, er zijn al leden die in een werkgroep aan de slag gaan over de teelt. Maar ook over voer en over distributie en allerlei andere dingen die niet direct het werk van de boer zijn. De herenboeren betalen per maand 48 euro per persoon voor een compleet pakket met groente, vlees en eieren. En zodra de boerderij gaat produceren verdelen we met elkaar de producten’, aldus Anne Bruin.
‘Herenboeren waren vroeger, in de 19e eeuw, eigenaars van grote boerenbedrijven, die rijk genoeg waren om niet zelf het boerenwerk te doen. Daar hadden ze mensen voor in dienst. Deze herenboeren kwamen voor in de agrarische gebieden van Nederland en Vlaanderen.’
Boer Albert en Boswachter Maurice over de bodem in de polder
De plek aan de Noordrand
Romana Thijm legt uit hoe de boerderij op deze plek terecht is gekomen. ‘Een aantal jaren geleden besloot de gemeente Rotterdam, in samenwerking met Natuurmonumenten, om de polders aan de noordrand van Rotterdam te gebruiken voor natuur en recreatie. De grond blijft eigendom van de gemeente, maar Natuurmonumenten heeft de grond voor 30 jaar in erfpacht. Beide partijen willen daar natuur en recreatie ontwikkelen in het bestaande polderlandschap. Het was voor ons als coöperatie moeilijk om geschikte landbouwgrond te vinden in Rotterdam. Maar toen wij in contact kwamen met Natuurmonumenten bleken we een goede match. Wij brengen landbouw, natuur en mensen samen. De leden van de coöperatie zijn immers veel en vaak op de boerderij te vinden in de toekomst. Dus wij pachten de grond van Natuurmonumenten en hopelijk kunnen we half mei 2020 echt beginnen.’
Wil je meer weten over het Rotterdams platteland? Ontdek wat er te beleven is aan de noordrand van de stad >>
Een bijzonder fenomeen in de Schiebroekse Polder is straks het vochtig hooiland. Vroeger was in Zuid-Holland overal vochtig hooiland vol bloemen te vinden. Als gevolg van modernisering van de landbouw zijn dit soort hooilanden nu nagenoeg verdwenen uit ons land. In de Schiebroekse Polder brengen gemeente en Natuurmonumenten vochtig hooiland terug, door op diverse percelen de overbemeste bovenlaag van de grond weg te graven. De boswachters zullen deze hooilanden vervolgens jaarlijks hooien.
Herenboeren Vlinderstrik gaat ook wat puur natuurbeheer uitvoeren in Schiebroekse Polder. Op 3 ha van hun akkers laten ze de oogst liggen voor de vogels (vogelakker) en op nog eens 2 ha akker gaat het niet om de oogst, maar om het voorkomen van zeldzame akkerflora. De samenwerking met de boswachters en vrijwilligers van Natuurmonumenten is intensief. De aanplant van boomgaarden en struweel in de polder gebeurt gezamenlijk.
