Ga direct naar inhoud
Nieuws

Natuurmonumenten wil einde aan palingvangst in eigen natuurgebieden

15 maart 2019 | A. Zandt

Natuurmonumenten heeft de Raad van State gevraagd om de vangst van paling in de eigen natuurgebieden te mogen beëindigen. De vissoort is ernstig bedreigd en ondanks dat de paling de laatste jaren iets in de lift zit, is van het oorspronkelijke aantal in Nederland nog maar tien procent over.

paling

Aalherstelplannen hebben tot op heden geen aantoonbaar effect. Van oudsher hebben een paar beroepsvissers bij Natuurmonumenten het recht om op paling te vissen in de Nieuwkoopse Plassen, de Vechtplassen en De Wieden. Natuurmonumenten wil de paling echter een gezond en veilig leefgebied bieden en niet laten eindigen op het bord. De verouderde Visserijwet maakt ontbinden van de overeenkomsten met de beroepsvissers tot nu toe onmogelijk.

Paling bedreigde vissoort

Het gaat wereldwijd niet goed gaat met de paling. De vissoort staat op de internationale Rode Lijst van ernstig bedreigde diersoorten. In sommige specifieke gebieden kan een gezonde populatie paling voorkomen, maar ook deze is gedoemd te verdwijnen als de paling mondiaal uit sterft. De grootste bedreigingen zijn visserij, ziektes en de schroeven van gemalen en waterkrachtcentrales. Door stuwen en sluizen zijn veel wateren onbereikbaar geworden voor de aal. ICES adviseert om alle negatieve effecten op de palingstand op te heffen, inclusief het stoppen van de recreatieve en commerciële visserij. De Viswijzer adviseert om geen paling te eten. Radar maakte in 2016 een documentaire over de paling waarin de problematiek uiteen gezet wordt.

Kweken in natuurgebieden

Palingvissers hebben van oudsher een langlopende overeenkomst, die gewoonlijk elke zes jaar wordt verlengd. Gekoppeld aan de overeenkomst verplicht de overheid de beroepsvissers mee te werken aan het Nederlands Aalbeheerplan. Ze zetten glasaal uit en helpen volwassen paling terug naar zee. Dat uitzetten van grote hoeveelheden glasaal lijkt sympathiek en zorgt lokaal soms voor behoud van de paling, maar er is geen wetenschappelijk bewijs dat het helpt om de paling van de rode lijst te krijgen. Grootschalig herstel in Nederland en in de rest van Europa blijft vooralsnog uit. De glasaal wordt gevangen op plekken waar al een tekort is en tijdens het transport sterft nog eens een deel van de glasaal. Daarmee is het uitzetten van glasaal en vervolgens vangen van de volwassen paling eigenlijk een vorm van paling kweken ten behoeve van de consumptie. Dat staat haaks op de doelen van Natuurmonumenten bij het beschermen van de planten en dieren in haar natuurgebieden.

paling

Paling in zijn natuurlijke omgeving (foto Saxifraga - Eric Gibcus)

Einde aan palingvisserij in natuur

Natuurmonumenten heeft de beroepsvissers laten weten na afloop van de termijn de overeenkomsten niet te willen verlengen. In de Vechtplassen en de Nieuwkoopse Plassen lopen deze in 2020 en 2022 af. In de Wieden verliep de overeenkomst, met drie beroepsvissers, in 2017. Om de vissers in de Wieden tegemoet te komen, was Natuurmonumenten bereid de overeenkomst eenmalig met nog zes jaar te verlengen. Daarbij werden aanvullende eisen gesteld ten aanzien van een goede registratie van de vangst en een maximaal te vangen quotum. Natuurmonumenten betreurt het dat de beroepsvissers dat aanbod weigerden. De Kamer voor de Binnenvisserij en de Rechtbank oordeelden vervolgens dat de zesjarige overeenkomsten automatisch verlengd moeten worden met weer zes jaar. De instanties kijken alleen naar de doelmatigheid van de visserij op locatie en baseren hun uitspraken op de verouderde Visserijwet uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Ze houden geen rekening met bedreigde status van de paling mondiaal en met de natuurdoelen van Natuurmonumenten als eigenaar van het water. Daarom heeft Natuurmonumenten beroep aangetekend bij de Raad van State. Het hoger beroep bij de Raad van State dient op 13 mei 2019.

[i] International Council for the Exploration of the Sea (ICES) doet al ruim 100 jaar onderzoek naar de visserij, de effecten van menselijk handelen op de visserij en de effecten van visserij op het ecosysteem. ICES adviseert de Europese Unie over de vangstquota voor verschillende vissoorten.

A.Zandt
A. Zandt

Persvoorlichter