Stop de watercrisis in Gelderland

Water: de bouwsteen van onze natuur

Bijna al het water in de natuur van Gelderland voldoet niet aan de normen voor waterkwaliteit. Te veel meststoffen, bestrijdingsmiddelen en schadelijke lozingen vervuilen het water. En in tijden van overvloed wordt water te snel afgevoerd, waardoor we in tijden van droogte water tekort komen.

Dat is slecht voor planten en dieren, want water is de bouwsteen van onze natuur. Zeldzame planten verdwijnen, bomen gaan dood en weidevogels kunnen geen bodemdiertjes meer vinden in de droge grond.

Laat je stem horen

Als we nu in actie komen, kunnen we deze watercrisis oplossen. Provincie en waterschap zitten nu aan tafel met boeren, bedrijven en natuurbeheerders om plannen te maken voor ons water en onze natuur. Plannen over hoe jouw provincie er de komende decennia uit gaat zien. Deze plannen moeten op 1 juli 2023 klaar zijn. Roep daarom jouw provincie en waterschap op om te zorgen voor schoon en voldoende water in Gelderland en teken de petitie!

Teken de petitie

Waterproblemen in Gelderland

Gelderland heeft twee grote problemen wat water betreft: verdroging en vervuiling. Verdroging speelt in de hele provincie, maar is het ergst op de zandgronden van de Veluwe en de Achterhoek. Daar wordt veel water onttrokken voor de landbouw, industrie en drinkwater. De natuur komt daardoor water tekort. In periodes met weinig regen vallen vennen, poelen en soms zelfs beken droog, kwijnen bomen weg en verdort de heide.

De waterkwaliteit in Gelderland is slecht door een overdaad aan meststoffen en pesticiden in het water, afkomstig van de landbouw. De natuur in agrarische gebieden en in de Gelderse beekdalen gaat hierdoor achteruit.

Baakse Beek

De Baakse Beek in de Achterhoek stond de afgelopen vijf jaar vier keer langdurig droog: een drama voor de inheemse flora en fauna. Ecoloog Michiel Schaap: “Er zijn al soorten verloren of we staan op het punt ze te verliezen. Denk aan de beekprik, de beekrombout en de bosbeekjuffer. Zelfs dassen hebben het zwaar, net als bruine kikkers en padden. Planten die afhankelijk zijn van grondwater zoals de slanke sleutelbloem en eikenbomen redden het niet.” Ook in de Achterhoek is het staand beleid om het water zo snel mogelijk af te voeren naar de IJssel om overstromingen te voorkomen. Maar de situatie is omgeslagen: er is nu een enorm watertekort waar ook landbouw en industrie ter plaatse last van hebben. Natuurmonumenten pleit er sterk voor om het water langer vast te houden. Op sommige plekken zijn de beekdalen nu hersteld, maar dat is te weinig om de verdroging aan te pakken. Natuurmonumenten is in overleg hierover met de provincie, het waterschap, landbouworganisaties, het waterwinbedrijf en andere belanghebbenden. Schaap: “Daar komen goede plannen uit voort, maar uitvoeren gaat niet snel genoeg. De tijd tikt door en onze natuur blijft onder het watergebrek lijden.” 

Leuvenumse beek

Een mooi voorbeeld van hoe we het graag zien is het herstel van de Leuvenumse beek. Met Waterschap Vallei en Veluwe en provincie Gelderland werkten we aan een betere waterkwaliteit en natuurlijkere loop van de beek. Dat was hard nodig, want het rechttrekken en verdiepen van de beek in het verleden (ten behoeve van papierproductie en daarna een snelle waterafvoer zodat de voeten bovenstrooms droog bleven)  heeft negatieve gevolgen gehad voor de flora en fauna in en rondom de beek.

Al slingerend zoekt de beek nu zijn weg door het bos. Bij heftige regenval kunnen flinke stukken bos onder water komen te staan. Zo draagt het systeem bij aan de waterconservering en voorkomt het wateroverlast benedenstrooms. Planten (zoals grote egelskop, gele lis en grote waterranonkel) en dieren (zoals de weidebeekjuffer en de beekprik) profiteren van de natuurlijker processen en de verbeterde waterkwaliteit. Ook op andere plekken zou zo’n herstelplan plaats moeten vinden.

In het benedenstroomse deel werken we hard verder aan verondieping van de beek en aanleg van vistrappen zodat vissen vanuit het Veluwemeer gemakkelijker de beek op kunnen zwemmen. In samenwerking met grondeigenaren en waterschap kunnen we de waterkwaliteit in het bovenstroomse deel van de beek nog verder verbeteren. En door aanvullende maatregelen kunnen we de pieken en dalen in de waterafvoer verder afvlakken, zodat het waterpeil in de beek nog constanter blijft.

Oplossingen

We willen gezonder water. En water beter vasthouden voor droge perioden. Voor gezonde natuur in Gelderland. Dat bereiken we alleen door ambitieuze plannen uit te voeren:

• Water langer vasthouden op de zandgronden
• Grondwater beter beschermen en verdelen
• Beken laten meanderen en beekdalen verbreden
• Verminderen van meststoffen en pesticiden in het water
• Beter belonen van natuurvriendelijke boeren