Kwaliteitstoets Oisterwijkse Bossen en Vennen
Welke keuzes maak je als terreineigenaar, welke maatregelen tref je, hebben die wel het beoogde effect of moet je de plannen toch bijstellen? Natuurmonumenten schrijft voor elk natuurgebied iedere achttien jaar een natuurvisie. Iedere zes jaar komt er een tussentijdse toets: halen we de kwaliteit die we eerder voor ogen hadden of moeten we het beheer bijstellen? De natuur ontwikkelt zich namelijk soms anders dan voorspeld. Collega’s van verschillende disciplines, samen met externe partijen zoals de provincie en de ledencommissie, beoordelen gezamenlijk waar verbeteringen liggen en welke successen er al zijn behaald. Onlangs is de kwaliteitstoets van de Oisterwijkse Bossen en Vennen uitgevoerd.
Kwaliteitstoets
Voorafgaand aan de toetsdag heeft Tjitske Dalderup, boswachter Ecologie bij het beheerteam Midden-Brabant, heel veel gegevens verzameld en geanalyseerd. Bij ieder type natuur horen bepaalde soorten die op regelmatige basis worden geïnventariseerd. Denk daarbij aan typische soorten die leven in de verschillende vennen zoals de kamsalamander, gevlekte witsnuitlibel, drijvende waterweegbree, dodaars en waterral. Datzelfde geldt voor de heide, waar onder andere de levendbarende hagedis, veldkrekel en klokjesgentiaan voorkomen en de bossen waar diverse vogelsoorten leven. Samen met de hydroloog is alles op het gebied van de waterhuishouding bestudeerd. Tenslotte is ook onderzoek gedaan naar de beleving van bezoekers aan het gebied en hoe dit te combineren is met de natuurdoelen. Al deze gegevens leiden tot discussiepunten waarover op de toetsdag door de aanwezigen wordt gediscussieerd en de uiteindelijke conclusie ten aanzien van beheer volgt.
Toetsteam bij het Groot Kolkven
Inzichten
Het staat buiten kijf dat de verdroging ook effect heeft op de Oisterwijkse Bossen en Vennen. In de vennen gaat enerzijds de watertemperatuur omhoog en anderzijds drogen de vennen op. Veel dieren kunnen daar niet tegen. Zo is deze ontwikkeling bijvoorbeeld funest voor libellen die hun eitjes afzetten op of rond het water en de larven zich ontwikkelen tussen de waterplanten op de venoever. In de bossen zorgt verdroging in combinatie met de stikstofdepositie ervoor dat bijvoorbeeld inlandse eiken het zwaar hebben. Kijk maar eens omhoog bij een eik: vroeger stond je onder een paraplu van bladeren, nu kijk je dwars door het bladerdek naar boven. Dit heeft verregaande gevolgen: bomen sterven af en met hen ook de soorten die hiervan afhankelijk zijn. In het beheer zorgt dit voor direct handelen: dode bomen aan de paden kunnen gevaren opleveren voor bezoekers en dat kan natuurlijk niet. Dode bomen die niet in de buurt van een pad staan, laten we staan: dit staande hout zorgt ervoor dat onder andere spechten en paddenstoelen daar nog even van kunnen profiteren. Daarnaast moeten de hydrologie en stikstof aangepakt worden. Dit zijn belangrijke onderwerpen in de Gebiedsgerichte Aanpak (GGA), waar Natuurmonumenten stakeholder is.
Succes
Er is ook positief nieuws te melden: de resultaten na het venoeverherstel in 2016 van de centrale vennen (Van Esschenven, Witven, Voorste Goorven en Achterste Goorven) laten zich zien! Zo zijn er meer waarnemingen van de drijvende waterweegbree in alle vennen en komt moerashertshooi in vrijwel al deze vennen meer voor dan bij de vorige inventarisatie. Ook de koraaljuffer heeft flink geprofiteerd van de herstelde oevers. Ondanks deze heuglijke resultaten, gaat het herstel wel langzamer dan verwacht en vermoedelijk zijn wij mensen en onze (loslopende) trouwe viervoeters daar de oorzaak van: bij het belopen van de kale plekken tot aan het water komt de begroeiing niet op gang.
Genieten van de natuur
Deze zomer genieten van de natuur in de Oisterwijkse Bossen en Vennen? Het ene ven is nog sfeervoller dan het andere! Neem bijvoorbeeld het wonderschone Goorven, al doet de naam anders vermoeden. Goor betekent hier ‘moeras’. Vroeger werd hier turf gestoken, werk dat vieze handen opleverde. Nu is het een trekpleister voor libellen, watervogels en fotografen. Wandel de route naar het Goorven (4,3 km) en vergeet niet om een bezoek te brengen aan het bezoekerscentrum!
