Webinar exoten: indringers in onze natuur

Het webinar over invasieve exoten begon met een introductie van Baudewijn Odé, expert in invasieve exoten bij Floron. Hij lichtte toe wat exoten zijn. En dat we die pas als invasief beschouwen als ze definitief in Nederland gevestigd zijn en negatieve gevolgen hebben voor de inheemse (oorspronkelijk Nederlandse) flora en fauna, of de mens. 

Vaak kunnen invasieve exoten zich snel vermeerderen en zijn ze moeilijk te bestrijden. Sommige soorten hebben zich verspreid nadat ze door de mens naar Nederland zijn gehaald voor consumptie, als huisdier of als sierplant, zoals de rode Amerikaanse rivierkreeft, de halsbandparkiet en de Amerikaanse vogelkers. Andere zijn meegekomen met schepen of vrachtwagens of ontsnapt uit huizen, vijvers of tuinen, zoals de Japanse duizendknoop. Invasieve exoten verdringen de inheemse soorten, bijvoorbeeld als watergangen dichtgroeien, en dragen soms ziekten of parasieten waar inheemse soorten niet tegen kunnen. 

Daarna vertelde Wouter van Steenis, ecoloog bij Natuurmonumenten, over het beheer van de exoten door Natuurmonumenten. Er komen steeds meer exoten in onze gebieden. En we doen ook steeds meer werk aan de bestrijding. Natuurmonumenten doet vooral beheer van invasieve planten. De aanpak van invasieve dieren ligt bij andere organisaties, zoals provincie, waterschap en faunabeheereenheid.

Bij eerste vestiging is niet goed bekend welke soorten zich invasief zullen gedragen. Maar vlug ingrijpen is van groot belang, anders wordt het heel veel werk. Een aantal soorten, zoals reuzenberenklauw en rimpelroos, is goed terug te dringen als het er nog niet te veel zijn. Andere soorten zoals watercrassula en mahonie zijn veel lastiger. En bij de kleine waterteunisbloem op Tiengemeten waren we er heel vroeg bij, maar is het desondanks niet gelukt om de soort te elimineren. Hier is het nu de vraag hoe we verder moeten met het beheren van de soort.

Voor de natuur zou het heel goed zijn als het gesleep met soorten over de wereld sterk vermindert. Bijvoorbeeld door het instellen van een lijst van soorten die geïmporteerd mag worden. In plaats van de huidige (heel korte) lijst van de Europese Unie van soorten die niet geïmporteerd mogen worden.

Baudewijn vertelde tot slot wat je zelf kunt doen om invasieve exoten tegen te gaan, met als motto “voorkomen is beter dan genezen”. Het begint in eigen tuin: kies voor inheemse soorten (vraag ernaar bij een kwekerij en zie www.tuinernietin.nl) en dump tuinafval nooit in de natuur. Daarnaast kun je helpen met het registreren van invasieve exoten zodat bekend wordt waar ze bestreden moeten worden. Je kunt dit bijvoorbeeld invoeren op www.waarneming.nl. Je kunt actief meehelpen met het bestrijden in je eigen tuin of regio via je gemeente, IVN of natuurbeheerders. Ook wijst Baudewijn op het belang van bewustwording: Als je insecten wil helpen, bedenk dan dat het hele leefgebied moet verbeteren en dat alleen zaden strooien niet effectief is, zeker niet als er ook exotische soorten worden uitgezaaid. 

Het was een leerzame avond! Je kunt de opname van het webinar hier terugkijken.