Samen werken aan grenzeloos bocagelandschap
De landschappelijke gelijkenissen tussen de Vlaamse Voerstreek, het Waalse Land van Herve en het Nederlandse heuvelland zijn overduidelijk. Het uitzonderlijk gave bocagelandschap vormt over de grenzen heen een heuvelachtig lappendeken van omhaagde weilanden en velden, oude bossen, graften, holle wegen, hoogstamboomgaarden, snelstromende beken en talloze erfgoedrelicten zoals kastelen en vakwerkhuizen. Om dit grensoverschrijdend karakteristieke landschap te beschermen en te versterken, ondertekenen 7 gemeentes, 3 provincies en vijftig andere organisaties waaronder Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, het Limburgs Landschap en ARK Rewilding Nederland op woensdag 24 mei een overeenkomst om nauwer te gaan samenwerken over de grenzen heen. Vervolgens dienen de organisaties de plannen voor erkenning van landschapspark Grenzeloos bocagelandschap in bij de Vlaamse overheid.
De lijnen die verbinden
Het Grenzeloos Bocageland is een heuvelachtig lappendeken van lijnvormige landschapselementen zoals heggen, hagen, houtkanten, bomenrijen, graften en holle wegen, afgewisseld met hoogstamboomgaarden, oude bossen, snelstromende beken en talloze erfgoedrelicten zoals kastelen en vakwerkhuizen. De grote dichtheid aan lijnvormige landschapselementen is daarbij opvallend.
Ondergronds is het de geologie die verbindt, bovengronds zijn het de lijnvormige elementen die in dit landschap de verbindende factor vormen. Daarbij gaat het niet alleen om de hagen, bomenrijen, graften en holle wegen. Het zijn ook de golvende contouren van de heuvels en de dalen. Net als de zwart-witte lijnen van de vakwerkhoeves en de familiebanden en sociale relaties die over de grenzen heen zorgen voor verbondenheid van de bewoners van deze streek. Het zijn deze lijnen – zichtbaar en onzichtbaar - die maken dat het Bocageland door bewoners en bezoekers wordt gezien en gevoeld als één samenhangend gebied.
Grensoverschrijdende uitdagingen
Ook de bedreigingen voor de landschapskwaliteit en streekidentiteit zijn gelijkaardig over de grenzen heen. Denk maar aan het sluipenderwijs verdwijnen van landschapselementen als hagen, graften of hoogstamboomgaarden. Maar ook de hoogwaterproblematiek, de vele bedreigde planten- en diersoorten, het gebrek aan opvolgers in de landbouwsector, een hoge toeristische druk die de leefbaarheid van dorpen aantast.
Een grensoverschrijdend antwoord
Daarom hebben de Vlaamse gemeente Voeren, de Waalse gemeenten Dalhem, Aubel en Plombières en de Nederlandse gemeenten Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem en Vaals de handen in elkaar geslagen om nauwer te gaan samenwerken over de grenzen heen voor en in hun buitengebied. Samen met hun inwoners, landbouwers, natuurbeheerders en andere grondgebruikers- en eigenaars, toeristische ondernemers en bezoekers schreven ze een masterplan en operationeel plan dat op 24 mei wordt ondertekend door zestig organisaties. Als de Vlaamse overheid het landschapspark Grenzeloos Bocageland erkent en subsidieert, dan gaat het landschapspark optreden als neutrale gebiedscoördinator. Met als doel om samen met lokale betrokkenen, het landschap beter te beheren, te versterken en in te richten. Want de ideeën, wensen en dromen van lokale betrokkenen net als hun sterke praktijk- en gebiedskennis zijn cruciaal, om, gecombineerd met de logica van het landschap, het bocagelandschap van morgen vorm te geven.
