Kijken bij een kadaver in KempenBroek

In nog niet alle Nederlandse natuurgebieden is het vanzelfsprekend dat dode dieren mogen blijven liggen. Hierdoor zijn mensen meer en meer vervreemd geraakt van het zicht op dode dieren in de natuur. Terwijl er juist enorm veel te leren valt over de wereld rond kadavers. 

Dood doet leven 

Veel diersoorten hebben kadavers nodig om te overleven. Bij Natuurmonumenten willen we dat er in onze gebieden een natuurlijk aanbod van kadavers is. De lichamen van dode dieren zijn kleine natuurgebiedjes waar het barst van het leven. De kringloop van leven en dood krijgt zo een kans. Helaas is 'dood' op heel veel plekken uit de natuur gehaald. 

In het project ‘Dood doet leven’ trekken verschillende (natuur)organisaties samen op om dode dieren, klein én groot, weer een plek te geven in onze natuur. 

Slecht imago

Dat gebeurt nu ook in KempenBroek, waar Natuurmonumenten samen met ARK Rewilding Nederland, een kadaverplek heeft ingericht. Aan de rand van natuurgebied Laurabossen, tegenover de Kettingdijk, ligt een ree. “Veel mensen schrikken de eerste keer als ze zoiets zien,” vertelt Julia van Knippenberg, ecoloog bij ARK. “Ze zijn het niet gewend en dode dieren hebben een slecht imago. Ze worden bijvoorbeeld geassocieerd met stank en besmettelijke ziekten. Dat geldt ook voor de opruimers van dode dieren: de aaseters. Terwijl juist deze dieren uiterst nuttig werk doen en ingenieus samenwerken.”

Ecosysteem

Een kadaver vormt het startpunt voor een heel ecosysteem. Eerst komen vliegen om eitjes te leggen, daarna volgen aaskevers, mieren, wespen en talloze andere insecten. Kraaien en buizerds pikken mee, terwijl vossen en marters restjes wegdragen. Naarmate het karkas verder verteert, zakken mineralen en sporenelementen langzaam de bodem in: voeding voor planten, schimmels en het bodemleven. “We hebben geleerd dat dood hout moet blijven liggen omdat het bossen gezonder maakt”, adus Julia. “Waarom zouden we dat principe niet doortrekken naar dieren?”

Nieuwsgierig

Het ree langs het pad is een verkeersslachtoffer. Vroeger zou het meteen zijn afgevoerd, nu is het neergelegd op een plek waar recreanten langs komen. Een informatiebord ter plekke geeft antwoord op de belangrijkste vragen. Julia: “We willen mensen niet afschrikken, maar juist nieuwsgierig maken. Bezoekers kunnen hier met eigen ogen zien hoeveel nieuw leven er ontstaat rond een kadaver. Ze wijst naar een zwart uitgeslagen plek in het gras onder het ree. “Hier is de bodem doordrenkt met voedingsstoffen. Het lijkt vies, maar het is pure voeding voor honderden planten en schimmels.”

Ontdek het zelf

Wil je zelf een kijkje nemen? Verschillende wandel- en fietsroutes zoals de blauwe wandelroute voeren langs de kadaverplek. Je stuit vanzelf op een verwijzingsbordje. Of bekijk de locatie hier. Voor wie zich verder wil verdiepen, heeft ARK een gratis zoekkaart ontwikkeld met illustraties van soorten die op kadavers afkomen - van aaskevers tot raven. Op hun website lees je ook meer over het proces van afbraak van een kadaver en de verschillende stadia van vergankelijkheid. “Wat we willen laten zien,” besluit Van Knippenberg“, is dat dit niet luguber is, maar logisch. Dit is natuur in pure vorm. Een dood dier is niet het einde, maar een begin.”