Veldbezoek Koningsdiep
Op 20 september namen 56 natuurliefhebbers deel aan het webinar Waterkwaliteit. We leerden hoe erbarmelijk slecht de kwaliteit van het water in Nederland geworden is. Van alle landen in Europa staat Nederland helemaal onderaan waar het gaat om de eisen van de Kaderrichtlijn Water. De hoogste tijd om in te grijpen en daar wordt dan ook hard aan gewerkt.
Als vervolg op het webinar werd de leden in beide provincies een veldbezoek aangeboden.
Op 7 oktober vond het veldbezoek plaats dat de ledencommissie Fryslân organiseerde en op 30 september dat van ledencommissie Groningen.
Op camping Sieghorst in Siegerswoude ontving de ledencommissie Fryslân de deelnemers met koffie en een flinke punt appeltaart. Na een woord van welkom van voorzitter Hubert Oversteegen waarin hij bij voorbaat ook de beide deskundigen al bedankte met een attentie kreeg Jacob de Bruin het woord.
Jacob is boswachter ecologie bij Natuurmonumenten en heeft onder andere het terrein rond de Slotplaats onder zijn beheer. Hij schetste de historie van het gebied, de achtergrond van de gebiedsvisie voor De Slotplaats en de plannen met het Koningsdiep
Aan de hand van diverse historische kaarten nam hij de deelnemers mee in de ontstaansgeschiedenis van de natuur in dit deel van Friesland. Vanaf de ijstijd, toen het hoogveen een brede strook vormde langs het water, nam de hoeveelheid veen sterk toe. Tot aan de aanleg van de dijken. Vanaf de inpolderingen toonden de kaarten hoe in rap tempo steeds minder veen overbleef. De afgraving van het veen, voor de winning van turf, speelde hier een grote rol in.
Omdat hoogveen voor 97% uit water bestaat fungeert dat als een soort spons. Nu die spons grotendeels is verdwenen is de watervoorraad veel moeilijker te beheersen. De gradiënten langs de beek ontbreken, er spoelen meststoffen in en dat heeft allemaal zijn weerslag op o.a. de verscheidenheid aan planten die er groeien. In feite staan zowel de waterkwantiteit als de -kwaliteit van het gebied onder druk. In de gebiedsontwikkeling van het Koningsdiep worden verschillende maatregelen genomen om de kwaliteit te verbeteren. Dat begint al bij de bovenloop, daar wordt meer brongebied (spons) gecreëerd. De beek krijgt meer ruimte en productiebos wordt deels omgevormd naar natuurbos. De provincie is de trekker van het gebiedsproces Koningsdiep, waar naast overheden en natuurorganisaties ook de boeren aan tafel zitten.
In de gebiedsvisie voor het landgoed De Slotplaats geeft Natuurmonumenten in negen speerpunten aan hoe het landgoed de komende jaren wordt aangepakt.
Gelukkig werkte het weer mee toen alle deelnemers het bos in togen. Bij de Grutte Slenk stond Jan van der Broek ons al op te wachten. Als kleine jongen al was Jan erg geïnteresseerd in water en de planten en diertjes die erin leven. Hij deed uit de doeken hoe aan de flora rond water al te zien is welke stoffen zich erin bevinden. Ook kun je eruit opmaken welke waterdiertjes zich daar bevinden. Hij vertelde wat je al aan de kleur, de helderheid en de geur van water te weten kunt komen over water. Hij testte het water van de Slenk en van het Koningsdiep op de zuurgraad en liet de verschillende diertjes, zoals het bootsmannetje en libellenlarven zien die in dit gebied in het water huizen. Hij vertelde wat de verschillende stoffen voor effect hebben op het leven in het water. De zonnebaars kan bijvoorbeeld goed tegen zuur water en andere vissoorten niet. De soorten die ergens voorkomen zijn zo indicatoren voor de waterkwaliteit.
Er bestaan wel 90 soorten watervlooien. De grootoogglanswatervlo is een echte rover die leeft van alles wat hij maar naar binnen kan werken. Dezelfde watervlo troffen we aan in Glimmen in het waterlaboratorium in een monitor. Zo gauw de samenstelling van het water dat uit de Drentse Aa binnenkomt verandert, gaan deze watervlooien zich anders gedragen. Zelfs de kleinste verandering wordt onmiddellijk waargenomen en zorgt ervoor dat men de inlaat van het water onmiddellijk dicht zet.
De door de leden meegebrachte potjes water uit hun eigen sloot werden getest op nitraat, nitriet, hardheid en zuurgraad. En wie het wilde kreeg een teststrookje mee naar huis om het water uit de sloot of vijver in de eigen buurt te testen.
Wederom een bijzonder informatief en geslaagd veldbezoek.
Na dit veldbezoek kon individueel nog een stiltewandeling gemaakt worden door het gebied rond de camping.
De ledencommissie Groningen ging met de leden op 30 september naar het Waterlaboratorium (WLN) in Glimmen.
In het WLN wordt de kwaliteit van ons drinkwater doorlopend getest en verbeterd. Een interessante presentatie over de manier waarop dit gebeurt werd gevolgd door een rondleiding op het terrein en in de laboratoria. De deelnemers konden zelfs aan den lijve het proces van zuivering ervaren; via VR-brillen werd duidelijk wat er allemaal met het water is gebeurd voordat wij een douche nemen of een glas water drinken. Een pas onlangs bij de Drentse Aa geïnstalleerde wildcamera gaf voor het eerst zijn geheimen prijs en het veldbezoek werd op deze verrassende wijze beëindigd met beelden van onder meer vossen, marters, ratten, katten en otters.
Het eerder genoemde webinar is hier terug te zien.
