kwelderherstel met biodegradeerbare structuren

Natuurlijke kwelders verdwijnen 

Kwelders zijn belangrijk voor kustbescherming omdat ze golven dempen. Ze vormen daarnaast ook een leefomgeving voor tal van soorten waardoor ze belangrijk zijn voor de biodiversiteit.  Kwelders worden gevormd door kwelderplanten die met hun wortels de bodem stabiliseren en met hun bovengrondse delen veel sediment invangen. In eerste instantie vormen pionierplanten zoals zeekraal en slijkgras hierdoor bulten in het landschap. Andere kwelderplanten kunnen zich vervolgens ook vestigen op deze bulten waarna de bulten aan elkaar groeien tot een verhoogd landschap doorsnede met geulen waarlangs het getij de kwelder in- en uitstroomt. Wanneer de kwelder te veel ophoogt en de overgang naar de wadplaat te steil wordt, ontstaat natuurlijke afslag waardoor de kwelder zich langzaam weer terugtrekt. Voor deze eroderend rand van de inmiddels oudere kwelder beginnen de pionierplanten weer met bulten bouwen en zo start de vestigingscyclus opnieuw. Op veel plekken in de Waddenzee zijn de natuurlijke kwelders verdwenen. Dit is met name het geval langs de vastelandskust waar de oorspronkelijke natuurlijke kwelders zijn ingedijkt en de kwelders voor de zeedijk in stand worden gehouden met kweldervakken of het storten van basaltstenen. Deze methodes verbreken echter de natuurlijke vestigingscyclus waardoor de kwelders verouderen en de biodiversiteit onder druk komt te staan.

Kwelderherstel stimuleren 

Vanuit het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) wordt nu onderzoek gedaan naar hoe biodegradeerbare structuren mogelijk gebruikt kunnen worden om bultvorming en de vestiging van zeekraal te stimuleren. Het doel is om de natuurlijke vestigingscyclus op gang te helpen, waarna de structuren niet langer nodig zijn en degraderen. Twee verschillende methodes worden getest, die bedacht zijn onder meer na observaties in natuurlijke kwelders op Schiermonnikoog. Het viel op dat zeekraal beter groeit op al bestaande zeekraal bulten en achter halvemaanvormige bulten van slijkgras. Bij de eerste methode wordt dan ook bultvorming nagebootst met een ovale structuur die sediment en zeekraal zaden invangt. Bij de tweede methode wordt gebruik gemaakt van een halvemaanvormige structuur waarachter sediment blijft hangen. We verwachten dat zeekraal achter deze structuren goed kan groeien vanwege het verhoogde sediment en doordat de halvemaan het jonge zeekraal beschermd tegen krachtige golven. In de zomer van 2026 zal bekend worden welke van deze twee methodes het beste werkt om kwelder herstel op gang te brengen.