Natuurlijke Keuzes #7 Vleermuizen

Slecht Imago

De vleermuis kampt met een slecht imago. Ze zouden in een vampier kunnen veranderen, je bloed kunnen drinken en ziektes over brengen zoals het coronavirus. Ze leven heel dichtbij ons, maar heel erg op de achtergrond. Het spreekwoord onbekend maakt onbemind gaat hier zeker op. 

Het zijn de enige zoogdieren die kunnen vliegen. Wereldwijd bestaan er zo’n 1300 soorten. In Nederland komen 18 soorten voor. De meest voorkomende zijn de watervleermuizen, de grootoren en de franjestaarten. Het is een beschermd dier omdat tussen 1940 en 1975 de populaties van Europese soorten sterk verminderd zijn. Het gebruik van zeer giftige insectenbestrijdingsmiddelen in de landbouw en in de behandeling van hout speelden een grote rol. Hoewel na 1975 de populaties zich weer wat herstelden zijn er nog steeds veel bedreigingen voor vleermuizen.

Het slopen, verbouwen of na-isoleren van een gebouw of het kappen van een boom, kan dan leiden tot de onbedoelde dood van vele tientallen en soms wel honderden vleermuizen. Aangezien vleermuizen maar één jong per jaar krijgen, en veel jongen al in hun eerste jaar doodgaan, duurt het herstel van zo’n groep ook vele (tientallen) jaren.

Slaapstand

In de winter gaan de vleermuizen in een slaap op een soort spaarstand. De hartslag en het ritme van de adem gaan naar beneden om energie te besparen. Tijdens deze winterslaap hangen de vleermuizen op hun kop aan hun achterpoten. Ze zetten hun poten op slot, zodat het geen energie kost om zich vast te houden. De ene vleermuissoort houdt een langere winterslaap dan de ander. Als het in het voorjaar mooi weer begint te worden, komen de vleermuizen weer naar buiten om insecten te vangen.

Bunkers

Verscholen in de duinen en de bossen op Voorne en Goeree liggen er verschillende bunkers. Voor vleermuizen een ideale plek om de winter door te brengen. Het is er warm genoeg, het tocht niet erg en er is meestal water in buurt. En voedsel als het nodig is, want ze delen deze tijdelijke leefruimte met motten en vlinders. Natuurmonumenten heeft een aantal van deze bunkers ingericht als speciale vleermuizenbunkers. Dichtgemaakt met een stalen plaat en een kleine opening zodat ze naar binnen en naar buiten te kunnen vliegen en mensen er niet in kunnen. 

Vandalisme

Bunkers hebben niet alleen op vlinders en vleermuizen een enorme aantrekkingskracht. Veel mensen vinden de bouwwerken uit de geschiedenis fascinerend. Schatzoekers en jongeren op zoek naar een plaats waar ze een feestje kunnen bouwen zijn ongewenste bezoekers. De bierblikjes en ander afval blijft vaak achter. Iedere verstoring kost een vleermuis energie omdat ze hun temperatuur moeten opvoeren om te kunnen wegvliegen. Dit kan zelfs hun dood betekenen. Sommige soorten wegen maar 5 gram, er is niet veel ruimte voor vetopslag.

Woningnood

Vleermuizen bouwen geen eigen nesten zoals vogels dat doen. Ze zoeken een plek in de spouwmuur of onder de dakpannen van je huis. Meestal merk je daar niets van en mag je er eigenlijk blij mee zijn. Ze vangen in ruil voor onderdak honderden muggen voor je weg. Dat scheelt weer in het aantal beten als je lekker buiten in de tuin zit. Doordat onze woningen steeds beter geïsoleerd zijn is de woningnood onder de vleermuizen hoog. Je kan ze helpen door een speciale vleermuizenkast op te hangen. Het liefst op een rustige zonnige plek. Zo help je deze bijzondere diersoort.