Winterse Preuf Tournee van 6 KM

1. Monte Nova

Gelegen op de flank van de prachtige St. Pietersberg en grenzend aan het historische Fort St. Pieter uit de 18e eeuw biedt Brasserie Monte Nova u een groot terras en minigolf met een prachtig uitzicht over de stad Maastricht. Geniet van de idyllische rust op loopafstand van het stadscentrum. Na een mooie wandeling, rondleiding door de grotten of het fort kunt u bij ons heerlijk uitrusten en genieten van een lekkere kop koffie met Limburgse vlaai.

2. Fort Sint Pieter

"Hoog boven de stad Maastricht staat Fort Sint Pieter. Omringd door groene weiden en oude bomen, ademt het geschiedenis uit elke steen. Ooit gebouwd als een machtige verdedigingslinie, heeft het de stad door eeuwen van belegeringen beschermd."

Door de eeuwen heen is vestingstad Maastricht talloze malen belegerd en veroverd. De Sint-Pietersberg, destijds net buiten de stad, is daar meermalen bij betrokken. Een belangrijke aanleiding om het fort te bouwen is het beleg van 1673 door Lodewijk XIV, de Franse Zonnekoning. De stad werd vanaf de berg beschoten. Stadscommandant Daniël Wolf van Dopff begon daarna aan de bouw van een stenen, vijfhoekig fort met maar liefst twaalf geschutsopstellingen. De bouw van het fort vond plaats in de jaren 1701 - 1702.

In 1794 belegerden de Fransen de stad opnieuw. Vergeefs probeerden zij het fort op te blazen vanuit gangen in de Sint-Pietersberg. Door kanonvuur vanaf de Louwberg was een van de kanten van het fort echter weldegelijk beschadigd, maar het hield stand en werd niet overmeesterd. De stad daarentegen moest zich uiteindelijk toch overgeven.

Na de Franse tijd was Maastricht een belangrijke vesting in het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden. Het fort werd daarom gemoderniseerd. Tussen 1830 en 1839 was de vesting Maastricht een Nederlandse enclave in Belgisch gebied en is het fort in staat van paraatheid.

In 1839 erkende Nederland de Belgische onafhankelijkheid. Daarna werd het rustiger. In 1867 is de vesting Maastricht opgeheven. Vele delen van de vesting verdwenen, maar het imposante bastion Fort Sint Pieter hield stand. Het staat tot op de dag van vandaag symbool voor moed en vastberadenheid.

De kruitsporen uit vroeger tijden hebben in de loop der tijd plaatsgemaakt voor ander kruid. Op de oude fortmuren groeien in de kalkrijke voegen tussen de stenen bijzondere muurplanten als muurleeuwenbek en boerenwormkruid.

3. Westhelling

Op een mooie zomeravond is de westzijde van plateau Noord op de Sint-Pietersberg een fijne plek om de zonsondergang te kijken. Je hebt een mooi uitzicht op het Jekerdal met aan de andere kant het oudste wijndomein van Nederland, de Apostelhoeve.  Het Jekerdal wordt ook wel "De samenvatting van het Heuvelland" genoemd. Dit komt door haar oude boerderijen, gehuchten, watermolens en natuurlijk Chateau Neercanne waar in 1991, tijdens de Eurotop de wijn van de Apostelhoeve werd geschonken.

Helaas hebben we in 2022 maatregelen getroffen, waaronder het plaatsen van rasters, om te verhinderen dat mensen die hier geen rekening mee houden boven de achtertuinen van de omwonenden gaan zitten. Als jij komt genieten van dat prachtige uitzicht, zeker op een mooie zomeravond, wil je dan wel alsjeblieft rekening houden met onze buren en voordat het duister is weer uit het gebied zijn?

4. Kiekoet

Wil je loeren naar de oehoes in de Oehoevallei? Kom dan naar de vernieuwde Kiekoet, de vogeluitkijkplek op de Sint-Pietersberg.

De oehoe is de grootste uilensoort van Europa en broedt sinds 1997 in de Oehoevallei (of was het nu 1995? Hihi). Dit is de eerste vaste plek in Nederland en heeft ervoor gezorgd dat dit deel van de ENCI-groeve versneld een natuurgebied werd en in 2010 (juridisch) werd overgedragen aan Natuurmonumenten. De herder zorgt er samen met haar kudde voor dat de bosopslag in dit gebied beperkt blijft.

Vanaf de Kiekoet op de van Schaikweg kun je met de verkijker of met je eigen verrekijker turen naar de oehoe.

5. Uitkijkplatform

De Luikerweg, die ooit Maastricht met Luik verbond, eindigt nu hier. Sinds 1926 heeft de ENCI hier mergel afgegraven. Deze grondstof voor het cement was de basis voor de huizenbouw in geheel Nederland. In 2017 is het spectaculaire uitkijkplatform met een trap van 215 treden gerealiseerd. In 2018 werd de mergelwinning in de groeve gestopt en kon de natuur zich ontwikkelen.

Het groevegebied biedt veel kansen voor unieke kalk(moeras)flora en vele dieren zoals de vroedmeesterpad en de blauwvleugelsprinkhaan. Als onderdeel van het beheer begraast de schaapskudde de kalkgraslanden en pompen we jaarrond veel water weg. De groeve ligt immers veel lager dan de Maas. Natuurmonumenten kiest namelijk voor een unieke en soortenrijke natuur in plaats van een grote waterplas waarin veel minder soorten planten en dieren leven.

Verwonder je voor je terugkeer naar de stad nog eenmaal over dit top-uitzicht op een on-Nederlands, kleurrijk landschap waar ooit de Mosasaurus leefde.

6. Hoeve Zonneberg

De herenhoeve Zonneberg is in vrij korte tijd als carréhoeve gebouwd. Dat is opvallend, want veel Limburgse boerderijen zijn pas na een lang proces van steeds weer bijbouwen vierkantshoeven geworden. Het begint met een ruzie. Emanuel Duchateau pacht aanvankelijk de nabijgelegen hoeve Lichtenberg. Na een ruzie met de eigenaar besluit hij op eigen grond nieuwbouw te plegen. En zo ontstaat in 1873 de hoeve Zonneberg. De naam Zonneberg is waarschijnlijk een analogie op de naastgelegen hoeve Lichtenberg.

Het woonhuis is voornaam van stijl. Trots gelegen op een steilrand van de Sint-Pieterberg is het huis al van verre te zien. Het wapen van de stichter zit fier in het klassiek aandoende fronton van de gevel. De ruime bijgebouwen, waaronder stal, schuur en bakhuis, omsluiten de binnenhof. De grote poort biedt ruimte om boerenkarren binnen te rijden op de binnenplaats.

Het huis biedt een prachtig aanzicht van onderaan de berg, maar het weidse uitzicht vanaf de plek waar de Zonneberg staat is eveneens prachtig.

De boerderij is geheel opgebouwd uit mergelblokken uit de Sint-Pietersberg zelf. Vlak bij de boerderij is de ingang van stelsel Zonneberg. Dit in de berg uitgehouwen gangenstelsel is genoemd naar de boerderij.

7. Grot van Greetje

Hier leefde tot 1971 Greetje Blankers, bekend als laatste grotbewoonster van Nederland. Ze werd hier in de grot geboren in 1887. Haar moeder kwam hier in 1857 op 9 jarige leeftijd samen met haar ouders al vluchtelingen wonen nadat hun boerderij aan de overkant van de Maas verwoest was door hoogwater. Greetje zelf bleef ongehuwd en verdiende haar geld met het verkopen van groente en het rondleiden van toeristen in haar grotwoning. Greetje stierf in 1981 op 93 jarige leeftijd in verzorgingstehuis Lenculenhof.

8. Buitengoed Slavante

Hier was ooit een dagbouwgroeve voor de winning van mergel. In de 15de eeuw bouwden de Observanten in de oude groeve een klooster dat in het begin van de 80-jarige oorlog werd verwoest. Rond 1639 werd er opnieuw een klooster gebouwd door de Franciscanen die de stad moesten verlaten na het verraad van Maastricht. Dit klooster werd in 1796 opgeheven door de Franse bezetter waarna het een herberg werd met veel vertier en ontspanning. De Grote Sociëteit was er vaste gast, kocht Slavante (verbastering Observanten) en bouwde er een buitenverblijf dat in 1846 feestelijk in gebruik werd genomen (het huidige buitengoed Slavante). Aan de Grote Sociëteit waren de officieren van het garnizoen verbonden die een nauwe band onderhielden met het Koningshuis nadat Maastricht de Koning trouw bleef tijdens de Belgische opstand. Dat verklaart de vele bezoeken van het Koningshuis aan deze plek die tevens toegang gaf aan het wereldberoemde ondergrondse gangenstelsel met museum, dat in het teken stond van de Mosasaurus en de "voorwereld" waarin deze leefde.

Tegenwoordig kun je bij Buitengoed Slavante terecht voor ontbijt, lunch en diner, of een heerlijk kopje koffie met verse Limburgse vlaai.

9. Lourdesgrot

Dit is de oudste Lourdesgrot van Nederland en werd in 1874 door behangfabrikant Andre Claereboets samen met zijn dochters aangelegd in de tuin van hun woonhuis, Villa Maaszicht. De grot vormde de aanzet voor de nieuwe Maria devotie in Limburg en werd regelmatig bezocht door bedevaartgangers uit Amsterdam. Het klein kloostergebouw naast de grot liet Caereboets bouwen voor zijn dochters die als zusters van Ursulinen door het leven gingen.

Huis De Torentjes

Dit 16de-eeuwse kasteel is van de wereldberoemde stehgeiger Andre Rieu. Volgens Andre Rieu, zelf Musketier d’Armagnac, heeft D'Artagnan (de Drie Musketiers) in De Torentjes zijn laatste ontbijt genoten voordat hij voor de Tongersepoort van Maastricht sneuvelde in 1673.

10. EPV

EPV staat voor ENCI Personeels Vereniging die een belangrijke rol speelde in de vrijetijdsbesteding van de ENCI personeel. Op deze plek wordt nog steeds actief getennist op een baan die als "mooiste van Nederland" wordt omschreven. Twee banen liggen in een diepe dagbouwgroeve uit 1916 omgeven door bos. Deze oude groeve kan beschouwd worden als de voorganger van de ENCI. Het personeel dat hier tot 1921 werkte zette de eerste schop in wat nu de ENCI groeve is.

11. Pleur

In de schaduw van dé bekendste ‘berg’ van Maastricht en omstreken, de Sint Pieterberg, ligt Pleur Foodbar. Een plek waar je terecht kunt voor een heerlijke, vegan ontbijt en lunch, een gezellige high tea met familie en vrienden of gewoon voor een ouderwets kopje koffie (bakkie pleur in de volksmond) om de dag goed te starten. Hier geniet je van gerechten bereid met smaakvolle en verse, lokale producten. En dat allemaal vegetarisch en vegan! Geserveerd met een glimlach en begeleid door een vriendelijk praatje. Bij de foodbar van Pleur Maastricht ervaar je de gastvrijheid en gezelligheid alsof je in je eigen, knusse woonkamer bent. Want zeg nu eerlijk, de beste dag begin je met een goed 'bakkie pleur'!