Boomcontrole: het belang ervan en hoe we dit aanpakken
Grote kans dat je er tijdens je wandeling niet bij stilstaat, maar de bomen die je voorbij loopt worden regelmatig gecontroleerd. Met boomcontroles zorgen we ervoor dat je onze natuurgebieden veilig kunt bezoeken. We nemen je mee op inspectieronde en leren je over blessen, kandelaberen en de afwegingen die we voortdurend maken in ons bomenbeheer.
Vaak naar bomen kijken
Een algemene boomcontrole dient eenmaal per drie jaar te worden uitgevoerd. Voor attentiebomen, bomen die een zichtbaar gebrek vertonen maar nog geen verhoogd risico vormen, gelden strengere regels. Ieder jaar moeten ze worden geïnspecteerd. In de praktijk gebeurt dit vaker. Onze boswachters komen regelmatig in de gebieden en kijken dan vanzelf met een scherp oog naar de bomen die ze tegenkomen. Het gaat hierbij om alle bomen die op valafstand van het pad staan.
Waarnemen, inschatten en keuzes maken
Een boomcontrole draait continu om waarnemen, inschatten en keuzes maken. Eerst is het vooral veel omhoog kijken. Hangen er dode takken aan de boom? Zijn er zwammen aan de buitenkant zichtbaar die erop wijzen dat de boom van binnenuit aan het afsterven is? In het geval van een gebrek; wat is de plek waar takken op de grond terecht komen en de verwachte richting waarin een boom zou kunnen omvallen? Vormt dit een risico voor bezoekers of niet? Betreft het sterk of zwak hout? (eiken en beuken breken bijvoorbeeld niet snel af, berken en wilgen daarentegen wel). Daaruit voortvloeiend: moeten takken of bomen worden weggehaald of registreren we ze om in de gaten te houden?
Met een tablet en spuitbus op pad
Het vastleggen van bovenstaande bevindingen gebeurt op twee manieren. Op een tablet worden digitaal de locatie van een aandachtsboom geregistreerd en voorzien van opmerkingen. Met een spuitbus kan de boom nog een extra markering krijgen om ook in het veld voor herkenbaarheid te zorgen. In de zomer zie je misschien makkelijk dat een boom dood is, doordat er geen bladeren aan hangen. In de winter is dat voordeel weg en laten sommige boomsoorten maar moeilijk zien dat er iets met ze aan de hand is.
Alleen wat nodig is
Ook al grijpen we in als we het noodzakelijk achten, we volgen nog steeds zoveel mogelijk het natuurlijke proces. Dat betekent dat we eerst kijken of het voldoende is om alleen een aantal takken weg te halen. De boom kan namelijk verder nog in een goede staat verkeren. Iets ingrijpender is het kandelaberen van een boom. Alle grote zijtakken worden eraf gehaald maar de stam zelf blijft overeind. Zo behouden we de natuurwaarde ervan. In het uiterste geval kiezen we ervoor om een boom te kappen. Die leggen we vervolgens wel terug in het bos. 40 tot 50% van de bos gebonden soorten zijn namelijk afhankelijk van dood hout.
De cirkel van het leven
Hoog dood hout is de ideale plek voor spechten om nesten te maken. Afgestorven takken en bomen op de grond vormen een schuilplaats voor bijvoorbeeld kikkers, een voedingsbodem voor paddenstoelen en een woonplaats voor allerlei insecten. De paddenstoelen en insecten staan weer op het menu bij muizen, eekhoorns en vogels. De ‘cirkel van het leven’ voltrekt zich gewoon volledig op eigen Nederlandse bosbodem!
Kijk tijdens je volgende boswandeling maar eens goed omhoog en om je heen. Zie je sterke en gezonde bomen staan? En boomstronken die naast de paden liggen, krioelend van het leven?
