Sint-Pietersberg
- Erfgoed ontdekken
- Eten en drinken
- Fietsen
- Mountainbiken
- Geschikt voor rolstoel
- Wandelen
- Bekijk alle routes
Een Nederlandse canyon
"Ik beklim regelmatig de Sint-Pietersberg. Soms ontmoet ik de herder met zijn kudde: de schapen omringen mij en ik word onderdeel van de kudde. Op het uitkijkplatform geniet ik van het uitzicht op de mergelgroeve en het groenblauwe water dat mij steeds opnieuw verrast. Ik daal de trap af en begin aan de tijdreis van miljoenen jaren. Ik realiseer me dat ik in het voormalige leefgebied van de Mosasaurussen wandel."
Lysan Wolf
Boswachter Communicatie & Beleven Sint-Pietersberg, Maastricht
Over het gebied
De Sint-Pietersberg is eigenlijk een heuvel, maar we noemen het een berg. Zo voelt het ook als je hier wandelt. Dit zuidelijkste stukje Nederland gelegen tussen Maastricht en België is haast on-Nederlands mooi. De zeldzame kalkhellingen en het unieke microklimaat maken het gebied tot een uniek vlinder-, oehoe-, vleermuis- en plantenparadijs. Op de kop van de berg ligt het Fort Sint Pieter, een indrukwekkend verdedigingswerk voor de stad Maastricht. De gidsen laten je hier de geschiedenis herbeleven. Op de top van het fort heb je een geweldig uitzicht op Maastricht en op het Maasdal rondom je. Natuurmonumenten is sinds 1995 de trotse beheerder van dit unieke natuurgebied.
Natuurgebied in ontwikkeling
Er zijn door de jaren heen vele veranderingen in het gebied geweest. Met name de mergelwinning heeft een grote invloed gehad. Deze winning is in juli 2018 gestopt en vanaf 2020 is de groeve in eigendom van Natuurmonumenten. Natuurmonumenten wil de natuur in de ENCI-groeve alle kansen geven om zich te ontwikkelen tot een voor Nederlandse begrippen uniek natuurgebied. Ook willen we het diepe deel van de groeve op termijn openstellen voor bezoekers zodat ze kunnen genieten van dit bijzondere deel van de Sint-Pietersberg. We werken hier al jaren hard aan samen met onze partners. Lees meer over het Plan van Transformatie ENCI-gebied en de laatste ontwikkelingen.
De groeve op TV
In de uitzending van BinnensteBuiten van 1 september 2021 was de groeve volop in het nieuws. Boswachters Jose en Gaby vertellen over de bijzondere natuur in de groeve: alles over kranswieren, kikkers, oehoes, kalkgraslanden, bloemen, insecten en nog veel meer. Klik hier voor BinnensteBuiten TV uitzending met 3 blokken over deze natuur.
Natuurvisie
In 2014 is de natuur-en recreatie visie "Sint-Pietersberg 2014-2025" vastgesteld met hulp van alle betrokkenen uit de omgeving. De werkgroepen Natuur, Cultuurhistorie en Recreatie hebben ons aangegeven wat de berg zo waardevol maakt en welke wensen voor de toekomst leven. Deze natuurvisie kun je hier raadplegen.
Het Geheim van de Mergel
Je bevindt je hier niet op een berg maar eigenlijk op een uitgesleten plateau, dat ooit een Krijtzee was. Daarin zwommen o.a. de reusachtige Mosasaurussen. Het plateau is dus eigenlijk een voormalige zeebodem van kalkgesteente, gevormd aan het einde van het Krijttijdperk. Dat kalkgesteente noemen we hier ook wel de mergel. Die kalkbodem vormt, samen met de ligging, de hoogteverschillen en de begrazing door de Mergellandschapen, de basis voor een geheel eigen klimaat en markante begroeiing. Daarmee ontstaat een zeer biodivers natuurgebied: Zomers is het hier één groot veldboeket, vol zeldzame bloemen en kruiden zoals soldaatje en kalketrip. Een paradijs voor talloze soorten insecten, vlinders en vogels. Met dank aan de mergel vanuit de voormalige Krijtzee
Ondergronds doolhof
De mergel van de Sint-Pietersberg wordt al eeuwenlang gebruikt als bouwsteen. In de middeleeuwen zaagden blokbrekers ondergronds de mergel in grote blokken uit en bouwden daarmee onder andere de vlakbij gelegen hoeves Zonneberg en Lichtenberg. Door deze vorm van mergelwinning ontstond onder de berg een uitgestrekt gangenstelsel met een lengte van 250 kilometer. Het ondergrondse gangenstelsel is als een doolhof, waar je zonder gids zeker zou verdwalen. Honderden houtskooltekeningen en sculpturen van de talloze werklieden, grotlopers en bezoekers markeren de wanden van de gangen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hielden onderduikers zich hier schuil en verstopte men hier het legendarische Nachtwacht-schilderij van Rembrandt.
Bovengrondse ontdekkingen
Vanaf de 20e eeuw startte de grootschalige afgravingen aan de oppervlakte. Daarmee verdween maar liefst 80% van de onderliggende gangen. Het grote gat in de berg legt miljoenen jaren geschiedenis van de aarde bloot. Zo kwamen daar de fossielen van meerdere reusachtige Mosasaurussen tevoorschijn. De Mosasaurus kon een lengte van 18 meter bereiken: het is een van de grootste zeereptielen die ooit geleefd heeft. Deze herontdekte Maashagedissen kregen de namen van hun vinders: Carlo, Lars en Bèr.
Groevegebied met vele kansen
Vleermuisparadijs
Dankzij het klimaat met een constante temperatuur van 13 graden Celsius is het ondergrondse gangenstelsel een geliefde overwinterplek voor vleermuizen als de franjestaart en de meervleermuis. Zij klemmen zich vast in de spleten en aan de plafonds. 's Avonds en 's nachts jagen zij buiten op de rijk aanwezige insecten. De lichtkleur van de straatverlichting op de parkeerplaats "Oog van St. Pieter" is aangepast aan deze dieren.
5-sterren uitzicht
Aan de zuidkant van het groevegebied vind je de kegelvormige heuvel "D’n Observant". Het is een kunstmatige heuvel die uit de voormalige dekgronden van de groeve bestaat. In 2010 is de heuvel overgedragen aan Natuurmonumenten. Hier ligt ook de grens met België. Via het spiraalvormige wandelpad kom je bij het uitzichtpunt ‘de ster van Maastricht’ met maar liefst 5 kijkrichtingen naar de omgeving.
Agenda
Bezoekersinformatie
Bereikbaarheid
- Startlocatie ENCI-groeve
- Lage Kanaaldijk 117, 6212 NA Maastricht (LB)
- 043-3115060
- [email protected]
Ga vanaf de A2 door de tunnel en neem de afslag centrum. Je rijdt over de Kennedybrug (de brug langs Vodafone), neemt de 'krul' naar beneden en slaat linksaf. Je bent dan op de Maasboulevard, die overgaat in de Lage Kanaaldijk. Vervolgens is het nog paar minuten rijden. Aan de rechterkant passeer je het ENCI-terrein. Volg de bordjes Observant/ parkeerterrein (vanaf voorjaar 2022 betaal je op deze parkeerplaats een parkeerbijdrage; zie www.natuurmonumenten.nl/parkeerplaatsencigroeve).
Huisregels
Praktisch
Verkennen
Extra informatie
Nieuws
Direct naar
- Bezienswaardigheden
- Tips
- Kinderfeestjes
- Speurtochten
- Vakantiewoningen
- Groepsuitjes
- Bedrijfsuitjes
- Vrijwilligersvacatures
Wat wij hier doen
Soortenrijke natuur
We willen graag een soortenrijke natuur door goed voor de graslanden en bossen te zorgen. De kudde Mergellandschapen en Nederlandse landgeiten helpen ons hiermee. Zij begrazen dagelijks de kalkgraslanden op de berg en in de groeve. Met uitgekiend maaien, snoeien en plaggen vergroten en verbeteren we de biodiversiteit op de kalkgraslanden en in de bossen. Goed voor bloemen, vlinders en vleermuizen. Ondergronds in de mergelgangen zorgen we ervoor dat duizenden vleermuizen in alle rust kunnen overwinteren. We dragen zorg voor de ondergrondse veiligheid voor de vele bezoekers die met een rondleiding de grotten beleven.
